سوء هاضمه در کودکان و انواع آن

سوء هاضمه در کودکان

اگر وضع مزاجی طفل مختل شد باید فورا باطبیب خود مشورت کنید. نظرات شخص شما برای تشخیص کسالت طفل کافی نیست و احتمال اشتباه و خطا بسیار زیاد است . زیرا علل استفراغ، دل درد و اسهال و غیره بسیار زیادتر از آنست که در این کتاب تذکر داده میشود . منظور از این بحث ، فقط آشناکردن والدین با چند نمونه از انواع مزمن سوء هاضمه که در دوران طفولیت اتفاق می افتد و طبیب هم تشخیص آنرا داده است، می باشد.

سکسکه خیلی از اطفال شیر خوار در ماههای اولیه، بعد از غذا (شیر خوردن) سکسکه میکنند. این عارضه چیز مهمی نیست و احتیاج بدر هان هم ندارد، فقط باید اطمینان حاصل کنید که حباب هوای معده طفل خارج شده است. اگر یکی دو جرعه آب گرم باعث تسکین آن بشود، دادن آن بی ضرر خواهد بود.

«بر گرداندن» استفراغ خیلی شایع است

بسیاری از اطفال شبر خواردر ماههای اولیه مقدار کمی از شیری را که میخورند برمیگردانند. این عارضه چیزهومی نیست. بعضی از شیر خواران بعداز هر وعده شیر خوردن و بعضی دیگر بعطور اتفاقی بر میگردانند. دلکیهای شیر که بعلت استفراغ روی ملافه ، کهنه ها و لباسها ایجاد میشود با خیس کردن پارچه در آب سرد بهتر باک میشود.)

اگر کودکی مقدار زیادی استفراغ کند ، سبب وحشت و نگرانی شدید مادر خواهد شد. اگر طفل ظاهرأ سالم باشد ، خود استفراغ اصولا اهمیتی نخواهد داشت.

بعضی از کودکان ، خصوصا کودکان عصبانی و بخصوص در هفته های نخستین بعداز تولد ، روزی یکبار استفراغ میکنند. بهر حال اگر کودک شما بحاور منظم و مرتب هرروز استفراغ میکند ، ولو اینکه وزنش هم بخوبی اضافه شود ، باید جریان را بتلبیب اطلاع دهید، مخصوصا اگر علائم دیگر سوء هاضمه نیز در کار باشد. در این نوع کودکان باید با مراقبت و سعی بیشتری ، حباب هوای معده (بصورت آروغ) خارج شود، بدبختانه در اغلب این موارد، علیرغم تمام مساعی والدین ، مانند تغییر نوع شیر و با کم کردن مقدار شیر ، طفل منظمه باستفراغ خود ادامه خواهد داد.

غالبا برای شما این سؤال مطرح میشود که اگر طفلی تمام شبیریرا که خورده است استفراغ نماید، آیا باید با فاصله دوباره باو شبر داد و اگر طفل احساس ناراحتی نمیکند و حالت عادی دارد ، بهتر است لااقل تا وقتیکه هنوز خیلی گرسنه نشده است بار شیر ندهید زیرا معده طفل حالت دل بهم خوردگی دارد ولازمست تا تسکین آن ، از دادن شیر یا غذای مجدد خودداری شود. این نکته را بخاطر بسپرید که مقدار و حجم مواد استفراغ شده، همیشه بیشتر از آنچه که واقعا هست ، بنظر میرسد. بهمین دلیل بعضی از مادران این کودکان قسم مبخورند که طفل بعد از هر وعده شیر مقدار زیادی استفراغ میکند، در حالیکه در معاینه این کودکان معلوم میشود که وزنشان بخوبی و بطرز رضایت بخشی رو بتزاید است.

اعم از اینکه شیر یکه بصورت استفراغ از معده خارج میشود، ترش باشد یا بصورت دلمه (پنیر)، بهیچوجه قابل توجه و اهمیت نیست . زیرا مرحله اول هضم غذا در معده ، ترشح اسید (ترشی) در معده است بنا براین غذائی که مدتی در معده بماند ، ترش خواهد شد و شیر بعلت این اسید معده ، مبدل به پنیر (دلمه) خواهد شد.

از مطالب فوق که در باره شیوع استفراغ اطفال شیر خوار بیان کرده ام ، این نتیجه نباید حاصل شود که استفراغ را جدی تلقی نکنید. هر نوزادی که بلافاصله بعد از تولد ، شیر خورده شده را استفراغ مینماید ، باید تحت مراقبت دقیق طبیب قرار گیرد . معمولا استفراغهای بعد از تولد ناشی از جمع شدن بلغم در معده است که بعد از چند روز خود بخود اصلاح میشود ولی گاهی استفراغ ممکن است خیلی جدی و خطرناک باشد، خصوصا اگر صفراوی (برنگ سبز زرد) باشد که بدرمان های طبی وجراحی احتیاج خواهد داشت.

استفراغ جهنده در نتیجه انسداد باب المعده

نوع دیگری از استفراغ که چندان شایع نیست و بعلت انسداد باب المعده است ، چندهفته بعد از تولد نوزاد اتفاق می افتد . در این کسالت، باب المعده، یعنی دریچه انتهائی معده که معده را برودههامر بوط مبکند، بخوبی باز نمیشود تا مواد غذائی از آن عبور کرده وارد رودها گردد . این عارضه در نوزادان پسر شایع تر از نوزادان دختر است . استفراغ در این کسالت ، با شدت و قوت بسیار بیرون میجهد بطوریکه اطراف طفل را تا فاصله زیادی آلوده میکند. استفراغ ممکن است در حین شیر خوردن یا کمی بعد از آن باشد. اگر طفل فقط گاهگاهی استفراغهای جهنده دارد، نباید این سوء تفاهم را ایجاد کند و تصور کنید که حتما دچار انسداد باب المعده شده است . ولی اگر طفل مکرر(حتی دو بار در روز) استفراغهای جهنده داشته باشد، باید طبیب را مطلع کرد و طفل را تحت مراقبت دقیق او قرار داد. زیرا اگر تمام معالجات طبی مؤثر واقع نشود و استفراغ بهمان ترتیب ادامه داشته باشد و وزن طفلهم اضافه نشود ، درمان فقط با عمل جراحی میسر خواهد بود.

اگر طفل تا مدتها سالم بوده و استفراغ نمیکرده است ولی ناگهان برای اولین بار مقدار زیادی استفراغ نماید، لازم است درجه حرارت طفل را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید طفل مریض نبست ، زیرا در اطفال شیر خوار ، بسیاری از امراض عفونی با استفراغ شروع میشود . اگر طفل تب ندارد و بظاهر هم سلامت است ، بهیچوجه جای نگرانی نباید باشد . بر خلاف اگر بدلیلی طفل بنظر ناخوش میرسد و با دو باره استفراغ کرد، باید طبیب را مطلع ساخت.

استفراغهائیکه بطور ناگهانی ، چند ماه بعد از تولد ایجاد میشود ، اگر با درد شکم توأم و با خروج صفرا همراه باشد ، ممکن است بعلت انسداد روده ها از قبیل پیچخوردگی روده  بافتق مختنق باشد که نیازمند عمل جراحی فوری است .

در غالب اطفال شیر خوار در هفته ها و ماههای اولیه ، استعداد استفراغ بسیار زیاد است ولی بتدریج که بزرگتر میشوند ، این تمایل نیز کمتر میشود ، بطوریکه در بسیاری از آنها هنگامی که طفل نشستن را یاد گرفت ، استفراغ خود بخود از بین خواهد رفت و در بعضی کودکان ، در موقع راه افتادن ، استفراغ متوقف خواهد شد. گاهی اوقات استفراغ در چند ماهگی شروع میشود ، گاهی دندان در آوردن ، آنرا شدیدتر میکند . بهرحال استفراغ موجب ناراحتی و کثیف شدن طفل میشود ولی اگر طفل شاداب است و وزنش بخوبی زیاد میشود ، چندان مهم نبوده جای نگرانی نباید باشد.

سوء هاضمه خفیف و نفخ شکم (رودل)

در کولیک یا دل درد سه ماهه ، شیر خوار گرفتار حملات شدید درد شکم میشود که همیشه منظم و در موقع معینی از روز ” بوجود می آید و بهیچوجه ارتباطی با نوع شیر ندارد ، در حالی که در سوء هاضمه ، درد شکم مداومت بیشتری دارد و همراه با ناراحتی و نق نق زیاد طفل بوده ، ممکن است بادی از پائین خارج شود و طفل استفراغ کند ، مدفوع خیلی شل و اسهالی شده ممکن است بر نگ سبز در آید . با تغییر نوع شیر با مقدار آن ، سوء هاضمه باحتمال زیاد بهبود می یابد ولی در دل درد سه ماهه تأثیری ندارد. در صورتیکه بطببب دسترسی دارید، ولو اینکه وزن طفل . کماکان رو بافزایش باشد بهتر است با او در این مورد مشورت کنید ولی اگر وزن طفل مرتبا اضافه نشود یا ناخوش بنظر آید، باید الزامأ به طبیب مراجعه کنید.

اما اگر به هیچوجه بطبیب دسترسی ندارید وسوء هاضمه طفل کماکان ادامه یابد ، بهتر است دیگر شکر بشیر نریزید و برای جبران کالری شکر ، ممکن است مقدار شیر را اضافه کنید . اگر سوء هاضمه بهبود نیافت، شیر ترش لاکته بطفل بدهید . اگر این اقدامات مؤثر واقع شد ، همان را مدتی ادامه دهید تا به طبیب دسترسی پیدا نمائید.