تشنج در کودکان و روش های درمان آن

مشاهده تشنج در کودک، ناراحت کننده است ، اما در بسیاری از موارد، این حالت خطرناک نیست و پس از مدت کوتاهی از بین می رود. درابن شرایط ، باید از پزشک یاری طلبید و مواظب بود که طفل آسیبی به خود نزند و با قرار دادن یک تکه لاستیک تمیز میان دندانها، از گاز گرفتن زبانش جلوگیری کنید و فرو کردن کودک در یک وان آب ولرم، تائیری در توقف تشنج ندارد. اگر کودک تب شدید دارد ، با ماساژ مرطوب ( با پاشویه)، حرارت بدنش را پایین بیاورید . دست خود را ترکنید و بازوها و پاهای او را به نوبت ماساژ بدهید.

اگر تشنج کودک ادامه پیدا کرد و تبش بالای ۳۶۰ درجه باقی ماند ، ماساژ را ادامه دهید و در این حالت ، روانداز کودک را کم کنید و لباسهایش را در بیاورید.

در هنگام تشنج، کودک بیهوش می شود ، چشمها به طرف بالا می چرخد و دندانها کلید می شوند ، بدن به رعشه می افتند ، تنفس با اشکال صورت می گیرد ، دهان کف می کند و گاه ادرار و مدفوع خود به خود دفع می شود.

تشنج ناشی از تحریکهای مغزی است و علتهای گوناگون دارد که در سنین مختلف با یکدیگر فرق دارند، علت تشنج نوزادان، معمولا وارد شدن آسیب مغزی در هنگام تولد است.

تشنج در کودکان خردسال

شایع ترین علت تشنج در یک تا پنج سالگی، بروز ناگهانی تب در شروع سرما خوردگی ، گریپ و گلودرد است ، که به نظر می رسد دستگاه عصبی را تحریک می کند . بسیاری از کودکان در این مرحله ستی ، هنگام شروع تب ، اگر تشنج کاملی هم نداشته باشند ، دچار لرز و رعشه می شوند و بنابراین، اگر فرزند دو یا سه ساله شما در آغاز قلب ، دچار تشنج می شود، نماید حتما تصور کنید که بیماری خطرناکی دارد و یا در آینده نیز دچار تشنج خواهد شد. تشنج بعد از نخستین روز شروع تب، معمولا بروز نمی کند.

صرع

تشنجهای بیایی که در کودکان بزرگتر بروز می کند و علت آن بیماری یا تب نیست، صرع نامیده می شود. علت اصلی “مرع” هنوز پیدا نشده است و این بیماری دو نوع است : ” حمله تنجی عمومی بدن که شخص کاملا بیهوش می شود. و ” حمله کوچک”  صرع که بیهوشی زود گذر است و حرکتهای، تشنجی مشاهده نمی شود، به طوری که شخص به زمین نمی افتد و تعادل خود را از دست نمی دهد ، فقط ممکن است به نقطه ای خیره شود یا عضله هایش به طور موقت منقبض شوند.

کودک مبتلا به صرع باید توسط پزشک متخصص مورد معاینه قرار گیرد، زیرا با وجودی که این بیماری مزمن است، ولی با تجویز داروی مناسب می توان شدت حمله های آن را کاهش داد.

تشنج به علتهای دیگری نیز دارد که زیاد شایع نیست و به همین علت از یادآوری آنها خودداری می شود.

مرگ ناگهانی نوزاد

هرجند یکبار کودکانی که بین ۲ هفته با ۷ ماه دارند مرده در تختخواب پیدا می شوند . اکنون دلیل قانع کننده ای برای این پدیده به دست نیامده است و گاه کودک کمی سرما خوردگی داشته ، اما فید با تبی درکار نبوده است. ممکن است تدری خون کف آلود بر روی لبهای کودک به جنم بخورد، این نشانه، وتوجه به این حقیفت که برخی کودکاں صورتهایتان را بر روی بالش قرار می دهند و یا بنو و ملافه را روی سرشان می اندازند و در گذشته این نتیجه را به دست می داد که این گونه کودکان خفه می شوند، و آثار استفراغ این تصور را پیش می آورد که ممکن است با پریدن مواد استفراغ شده در مجرای تنفسی، خفه شده باشند .

مرگ ناگهانی بسیار ناگوارتر از آنست که طفل به دنبال یک بیماری وخیم و پیشرونده از بین برود ، در این حالت ، والذین احساس گناه می کنند که چرا مراقبت بیشتری از فرزند شان به عمل نیاوردند . اما واقعیت این است که هیج پدر و مادر عاملی ، برای یک ناراحتی کوچک ، پزشک را خبر نمی کند ، واگر پزشک هم خبر شود ، دلیلی برای شروع درمان پیدا نخواهد کرد و او نیز نمی توانسته است چنین فاجعه ای را پیشگویی کند.

با وجودی که مرگ ناگهانی با مرگ در رختخواب به طور وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته، ولی دلیل علمی و قانع کننده ای برای آن پیدا نشده است درباره علت مرگ ناگهانی از حساسیت ، پایین بودن قند خون ، وعفونتهای وسیع و ناگهانی یاد می شود و حدسهایی دراین باره مطرح می گردد ، اما ، دلیل کافئ برای اثبات هیچیک از آنها در دست نیست.

تنها نگنه آشکار این است که ، مرگ ناگهانی ، به دلیل خفگی نیست و مغوشت مشخصی ندارد که در میان اعضای خانواده منتشر شود. همچنین به دلیل مرگ ناگهانی استفاده از قرصهای ضد حاملگی و داروهای فلوئور دار سیگار، تعذیه با بطری با مصرف داروهای جدید نیست، زیرا این مسئله در دوره باستانی و نیز قرن ۱۸ نیز وجود داشته و ثبت شده است . به علاوه ، عامل مرگ ناگهانی ، آنگونه که در گدشته تصور می شد، مربوط به غده تیموس هم نیست. مرگ ناگهانی به دلیل آسیب نخاعی هم به وقوع نمی پیوندد و در همه جای دنیا، ودر هرآب و هوایی مشاهده شده است .

از آنجا که سرما خوردگی، در صورتی که وجود داشته باشد، بسیار خفیف است، و از آنجا که همه موارد جنین مرگی در یک محدوده سنی کوچک اتفاق می افتد، به گمان من قابل قبول ترین نظراین است که ، در این مرحله و گاه صرف اسرار آمیزی ازجهت قدرت دفاعی بدن در برابر عفونت به وجود می آید که بدن با دست از مقاومت برمی دارد با عفونتی اندک می تواند بدن را به شوکی عمیق مبتلا سازد.

دراین موارد، والدین معمولا تا چند هفته دچار افسردگی می شوند که به تناوب زیاد رکم می شود. همچنین ممکن است با مشکلاتی در زمینه تمرکز حواس ، خواب ، کم اشتهایی و ناراحتیهای قلب و معده روبرو شوند. والدین به احتمال احساس می کنند که از تنهایی وحشت دارند و اگر فرزندان دیگری داشته باشند ، می ترسند که آنها از جلوی چشمشان دور شوند، یا با مسئولیت بیشتری از آنان مراقبت می کنند و یا ممکن است بچه ها باعث عصبانیت والدین شوند و برخی والدین می خواهند حرف بزنند و عده ای اندوهتان را در خود می ریزند.

کودکان دیگر خانواده نیز اندوهگین هستند، حتی اگر آن را نشان ندهند. کودکان خردسال تلاش می کنند توجه والدین را به خود جلب کنند و به همین علت ممکن است به رفتارهای نادرستی متوسل شوند. کودکان بزرگتر ممکن است بسیار بی تفاوت به نظر برسند، اما آزمایشهای روانکاوی نشان داده است که آنها می خواهند خود را به طور کامل در برابر نیروی اندوه و گناه محافظت کنند، بزرگسالان با دشواری می توانند بفهمند که چرا کودکان باید احساس گناه کنند. ولی همه کودکان کاء نسبت به خواهر و برادر خود می رنجند. تفکر ساده و ناآگاه کودکان، به ایشان می گوید که احساس دشمنی آنها باعث مرگ طفل شده است.

اگر والدین درباره کودک مرده شان با فرزندان سخن نگویند، احساس گناه – آنان تقویت می شود . بنابراین بهتر است پدر و مادر برای سایر بچه ها تشریح کنند که علت مرگ ناگهانی کودک، نوعی بیماری است و هیچکس در آن مقصر نیست. زیبا جلوه دادن و حسن تعبیر این واقعه ناگوار مانند اینکه گفته شود بچه رفته است گردش ، یا خوابیده است و هرگز بیدار نمی شود و ابهام و اضطراب کودکان را افزایش می دهد . اگر والدین بتوانند به همه پرسشها و برداشتهای فرزندان با متانت و آرامش پاسخ بدهند ، نگرانی آنها به شکل موثری کاهش پیدا خواهد کرد.

خود والدین نیز باید تلاش کنند از میان بستگان ، دوستان ، و نهادهای بهداشتی و درمانی مشاورانی پیدا کنند ، تا بتوانند مفهوم احساس خود را نیز به خوبی درک نمایند ، بنیاد ” مرگ ناگهانی نوزاد ” در نیویورک، شعبه هایی در برخی شهرهای آمریکا دارد و پژوهشهایی در این زمینه انجام می دهد.

پرکاری بیمارگونه کودکان

فعالیت زیاد و پرکاری کودکان ، به ویژه بچه هایی که در مدرسه نیاز به توجه و مراقبت زیاد دارند ، یکی از مسایل مهم است . و برخی پزشکان و مربیان ، عقیده دارند که علت پرکاری ، ” کمترین آسیب دیدگی مغزی” است . این اصطلاح چنان کلی و مبهم است که تقریبا بی معنا به نظر می رسد . بدون تردید آسیب مغزی هرچه بیشتر باشد ، نتایج و علایم عصب شناسی وخیم تری به دنبال دارد ، مثل فلج قشر مغزی. آیا بیماری مشخصی در این گروه از کودکان وجود ندارد، بنابراین اصطلاح مذکور، گمراه کننده به نظر می رسد. به علاوه کودکانی که هنگام تولد آسیب مغزی دیده اند نیز گاه دچار پرکاری می شوند.

اخیرا برای کودکانی که پرکاری دارند، یا بی توجه و بی دقت هستند ، یا بچه هایی که مشکلات درسی دارند، داروهای محرکی تجویز می شود. این اقدام اغلب بدون هیچگونه ارزشیابی دقیق وضع روانی، هوشی، اجتماعی، درسی و یا جسمی کودک به عمل می آید . این درمان غیرمسئولانه است. رفتار و شرایط درسی برخی کودکان با استفاده از این روش ، دست کم به طور موقت بهبود حاصل کرده است . اما هیچگونه بررسی بلند مدتی دراین زمینه صورت نگرفته است. در بسیاری از موارد ، مسایل عاطفی و اجتماعی ، در سالهای بعد نیز باقی می ماند. و درباره تاثیر بلند مدت مصرف این گونه داروها اطلاعات زیادی در دست نیست . و کودکان مبتلا به پرکاری ، با بچه هایی که در انجام امور درسی دچار مشکلات زیادی هستند ، باید توسط مسئولان مدرسه ، پزشک، روانپزشک و روانکا و کودک، تحت بررسی و معاینه همه جانبه قرار گیرند و درمان این گونه کودکان ، ومصرف دارو، باید براساس این گونه بررسیهای دقیق انجام گیرد.