در تربیت کودکان از تنبیه های آموزنده استفاده کنید

در تربیت کودکان از تنبیه های آموزنده استفاده کنید

در منزل برانت و اودرا، کودکان قبل از ترک منزل به قصد مدرسه، باید رختخواب خود را مرتب کنند. اگر بچه ای در این خانه، این کار را نکند مجبور است سی دقیقه زودتر از همیشه به رختخواب برود. آخرین باری که برانت از انجام این کار خودداری کرد سه هفته پیش بود. اودرا تقریباً سه بار در هفته این کار را انجام نمی دهد و هر بار سی دقیقه زودتر  به رختخواب فرستاده می شود.

بسیاری از والدین میپندارند که این گونه تنبیه، تنبیه خوبی است. این به نظر، خوب و میآید اما ببینید که در نهایت چه اتفاقی میافتد. این فرم از تنبیه در مورد برانت، کارساز بر است و باعث می شود که کار مرتب کردن رختخواب را فراموش نکند. او فهمیده است که : یک کمی بیدار ماندن اهمیت دارد.

تنبیه های آموزنده

زود به رختخواب رفتن برای اودرا تنبیه محسوب نمی شود. بنابراین از انجام کار خواسته شده اجتناب می کند. زود به رختخواب رفتن تاثیری بر رفتار او نداشته است و او همچنان به کار خود ادامه می دهد. شاید، زود به رختخواب رفتن را دوست دارد! خود من هم همین طور! پس، برای اودرا، تنبیه دیگری لازم است. تنبیهی که بتواند رفتار او را تغییر دهد.

تنبیه یک پیامد منفی است، وقتی درست به کار برده می شود باعث رفع یا کاهش سوء رفتار می شود. استفاده درست از تنبیه، کار دشواری است و به پیگیری مستمر نیاز دارد. تهیه بسیار زیاد، زیان آور است و باعث به وجود آمدن احساسات ناخوشایند و تحلیل انرژی . میشود. تنبیه، کارساز است اما استفاده مؤثر از آن، کار راحتی نیست. بسیاری از والدین بر این باورند که تنبیه سوء رفتار باعث خواهد شد تا کودک از تکرار آن جلوگیری کند. بعضی وقتها این عمل، درست است اما بعضی وقتها، نه.

کودکان خود چگونه تنبیه می کنید؟ من سر آنها داد می کشم. کودکان شما نسبت به این عمل، چه واکنشی نشان میدهند؟ واکنشی نشان نمیدهند. آنها معمولاً مرا نادیده می گیرند. بعد چی ؟ من عصبانی می شوم. بعضی وقتها دوباره سر آنها داد میکشم. آیا کودکان شما، جلوی خود را می گیرند؟ تا مدتی، شاید. بعداً سعی می کنید چه کار کنید؟ بعضی وقتها یک کشیده به آنها میزنم. چند بار این کار را می کنید؟ حدود هشت یا ده بار در روز.

هر تنبیهی که در برگیرنده روش بالا باشد اغلب، کارساز نیست. این عمل، رفتار کودکان بدتر هم می کند. کودکان توجهی به داد و فریاد شما نمی کنند و همچنان به کار خود ادامه می دهند.

تنبیه های آموزنده

به ندرت از تنبیه، خوب استفاده می شود

 تنبیه واقعی، تنبیهی است که به ندرت به کار گرفته می شود. چون به ندرت، مورد نیاز واقع میشود. این جزو اصول طلایی تنبیه به شمار می آید. تنبیه باید از نیاز شما برای تنبیه بیشتر بکاهد و سوء رفتار کودک را کاهش دهد. اگر سوء رفتار کودک تغییر نیابد، پس، تنبیه، کارساز نیست. بسیاری از والدین مرتکب چنین اشتباهی می شوند. آنها به جای تمرکز بر سوء رفتار بر تنبیه تمرکز میکنند. اگر کودک خود را بابت یک سوء رفتار مشابه پنج یا شش بار در روز تنبیه کنید نشان میدهد که تنبیه شما در این مورد، کارساز نیست. اگر به تنبیه های کودک همچنان بی افزایید اما سوء رفتار کودک همچنان ادامه یابد این امر نشان میدهد که تنبیه شما، کارساز نیست.

تنبیه، حایز اهمیت نیست بلکه سوء رفتار کودک است که اهمیت زیادی دارد. تنبیه باید سوء رفتار را تغییر دهد. اگر نتواند چنان کاری کند، باید راه دیگری را امتحان کنید. ممکن است فکر کنید که داد کشیدن بر سر کودک، تهدید کردن و یا فحش دادن به او، تنبیه های خوبی باشند. این نوع واکنش های رفتاری از طرف شما، خشم تان را کاهش میدهند اما تنبیه خوبی نیستند. و صرفاً اثر کوتاه ملت اندکی بر سوء رفتار کودک دارند. خشم و تنبیه در یک جا جمع نمی شود.

وقتی خشمگین هستید کودک را تنبیه نکنید

روزی لیندا سریعا به خانه آمد تا پرنده خود را نزد دامپزشک ببرد. وقتی به خانه رسید، دید کسی در خانه است. میخواست پیش همسایه برود و به پلیس تلفن کند که ناگهان صدای خندهای از داخل خانه شنید. شروع کرد به فریاد زدن اما این بار نیز صدای خنده ای از داخل خانه شننید. او به اتاق خواب دختر سیزده ساله اش رفت و باز هم صدای خنده ای شنید. نانسی و دو دوست دیگرش از مدرسه فرار کرده و در داخل کمد مخفی شده بودند. لیندا چنان عصبانی شده بود که نتوانسته بود درست فکر کند. حرفی که توانسته بود بزند این بود که نانسی، من و پدرت قصد داریم چند روز در مورد نحوه تنبیه تو فکر کنیم. لیندا اجازه نداده بود تا خشم و عصبانیت او مانع تفکر منطقی و قضاوت درست شود. همین که دخترش نانسی چند روز در نگرانی مانده بود خودش به تنهایی تنبیه خوبی بود.

تنبیه های آموزنده

هر وقت در مورد تنبیه کودکان، کارگاه آموزشی دارم این مورد را به دقت توضیح می دهم. برای بسیاری از والدین این عقیده ای با آثار چشمگیر به شمار می آید. وقتی در حین عصبانیت کودک خود را تنبیه می کنید در واقع دو کار انجام می دهید؛ یعنی هم تنبیه می کنید و هم توام با خشم از خود واکنش نشان می دهد. اگر کودک قصد داشت تا شما را به خاطر اتفاقی که قبلا افتاده تنبیه کند. چه طور؟ دیدن این که شما خشمگین شده اید، تنبیهی برای کودکان محسوب نمی شود بلکه این رفتار شما، پاداشی برای او به حساب می آید. وقتی از دست بدرفتاری کودکی خشمگین میشوید در واقع به کودک خود یاد می دهید که چگونه می تواند بر حالات روانی، خود کنترل داشته باشد. چنین واکنشی از طرف شما، کودک را بر شما مسلط می کند و او را به هدف خود می سازند و سوء رفتارش را تقویت خواهد کرد. در نتیجه، سوء رفتار کودک افزایش مییابد.

آثار تنبیه، به وسیله پاداشی که کودک از خشمگین شدن شما به دست آورده است، خنثی می شود. بعضی از کودکان وقتی موفق به خشمگین کردن والدین خود می شوند طعم قدرت را می چشند. تنها راه متوقف کردن این چرخه تلافی، پرهیز از تنبیه در موقع خشم و عصبانیت است. اگر خود را در حالی عصبانی شدن می بینید سعی کنید برای فرو نشاندن آن، قدم بزنید. ابتدا، خشم را از خود دور نمایید و  بعد با سوء رفتار کودک برخورد کنید. اجازہ ندهید که کودکان، خشم شما را برانگیزانند.

در موقع عصبانیت کودک خود را تنبیه نکنید. ابتدا، خونسرد باشید. هدف از تنبیه این است که رفتار بهتر را در آینده به کودک شما یاد بدهد نه این که وضع را بدتر کند. بعضی وقتها، فرزندانتان میتوانند خشم شما را بسیار برانگیزانند اما این زمان، زمان پرداختن به تنبیه نیست. کودکی را به یاد دارم که به خاطر حبس شدن در خانه برای همیشه، بسیار ناراحت بود. وقتی با پدرش صحبت کردم او گفت که پسرش یکی از ابزارهای او را گم کرده بود چنان عصبانی شده بود که با کتک مفصلی، کودکی خود را برای همیشه در خانه حبس کرد. در واقع این پدر، بیش از اندازه از خود، واکنش نشان داده بود.

وقتی در برابر خشم و عصبانیت، بیش از حد از خود واکنش نشان می دهید ممکن است کاری را بکنید که دلتان نمی خواست. نمی توانید کودک را به خاطر سوء رفتارش برای همیشه در خانه حبس کنید. وقتی عصبانی هستید تنبیه نکنید. در غیر این صورت، به کودکا یاد خواهید داد که تنبیه، نوعی انتقام گرفتن است.

تنبیه های آموزنده

هدف از تنبیه این است که سوء رفتار را تغییر دهد و تصمیم گیری بهتر را به کودک بیاموزد. تنبیه، زمانی مؤثر است که از قبلی، طرح ریزی شده باشد. تنبیه وقتی به شکل تکانشی عمل می کند خیلی کارامد نیست. وقتی عصبانی می شوید، برای رفتار منفی به شکل یک الگو عمل می کنید. در این لحظه به کودک خود یاد نمی دهید که تصمیم گیری بہتری داشته باشد.

کودک را به قدری تنبیه نکنید که باعث شرمساری او شود. تنبیه نباید کودکان را شرمسار، تحقیر و یا به آن ها توهین کند. هدف از تنبیه این است که به کودکان یاد دهد که سوء رفتار، کار درستی نیست و رفتار خوب، بهتر است. وقتی تنبیه باعث شرمساری باعث خواهد شد تا کودک، شما را به عنوان یک فرد بیانصاف در نظر بگیرد. او هرگز با شما همکاری نخواهد کرد. ممکن است کودک شما نیز خشم را با خشم پاسخ بدهد که خود این رفتار می تواند چرخه خنثی سازی را به وجود آورد.

کودک را هرگز در برابر کودکان دیگر، تنبیه نکنید. سعی کنید در این جور مواقع، او را به کناری بکشید و به او بگویید که چه کار بدی کرده است. به همین خاطر باید تنبیه شود. بعدا وقتی باهم تنها هستید در مورد آن با او صحبت کنید.

از تنبیه به جا، به طور مدام استفاده کنید.

تنبیه درست و به جا باید به طور مستمر به کار گرفته شود. وقتی تصمیم می گیرید سوء رفتار کودک را تنبیه کنید همیشه آن را انجام دهید. اگر زمانی که دلتان خواست کودک را به خاطر بدرفتاری تنبیه کنید و هر وقت دلتان خواست تنبیه نکنید صرفا مشکل را بدتر خواهید کرد. هر وقت به کودک خود گفتید که پدرت تو را به خاطر بدرفتاری، تنبیه خواهد کرد حتما، باید این کار انجام شود. باید از تنبیه درست و به جا همیشه و به طور مستمر استفاده کنید، حتی اگر خسته بوده و روز خوبی نداشته باشید. نباید هر وقت دلتان خواست آن را انجام دهید و هر وقت دلتان خواست آن را رها کنید حتی اگر این کار، یک بار اتفاق بیفتد. بسیاری از والدین مرتکب چنین اشتباهی می شوند. کودکان این را دوست دارند. با این کار، شما را امتحان می کنند تا ببینند ایا این بار هم او را تنبیه خواهید کرد یا خیر.

آنجلا خواست بداند که چرا تنبیه، دیگر اثری بر روی پسرش برایان ندارد. او گفت که هر چیزی را امتحان کرده است. هیچ چیزی بر روی او اثر ندارد. هرگز به حرفهای من گوش نمی کند. بعد از کمی صحبت کردن، فهمیدم که آنجلا یک یا دو بار در هفته برایان را تنبیه می کند. وقتی هم که پسرش را تنبیه می کند، دفعات بعد دیگر این کار را انجام نمیدهد. آنجلا و پسرش در این الگوی رفتاری هر دو گرفتار شده بودند. این چیزی . است که اغلب کودکان از آن بهره برداری می کنند. او مرتب پسرش را تنبیه نمی کرد چون بر این باور بود که تنبیه اثری ندارد. برایان به سوء رفتار خود ادامه می داد چون اغلب اوقات می توانست از شر تنبیه رهایی یابد. آنجلا، برنامه ای برای خود ترتیب داد که توانست به وسیله آن از تنبیه و بازخورد مثبت استفاده کند و بر تعاون و همکاری و تصمیم گیری خوب، تأکید ورزد. از تمامی تنبیه ها استفاده کرد اما به طور ثابت و مستمر، وقتی رفتار آنجلا بهبود یافت رفتار برایان نیز بهتر شد.

معقول باشید

تنبیه باید معقول باشد. تنبیه مختصر و ساده، از تنبیه سخت، بسیار بهتر و کارآمدتر است. نسبت به میزان تنبیه، واکنش مناسبی از خود نشان دهید. چون پسر شما نتوانسته است تمام سالاد خود را بخورد به مدت یک ماه برای او محدودیت اعمالی نکنید بلکه سالاد را از او بگیرید. وقتی تنبیه، معقول باشد کودکان یاد می گیرند که چه نوع رفتاری، اهمیت زیادی دارد.

تنبیه باید تا حد امکان بلافاصله بعد از سوء رفتار صورت گیرد. تنبیه هر چه زودتر انجام شود مؤثرتر خواهد بود. این امر در مورد کودکان کمسن و سال نیز صادق است. تنها استثنای این مورد، زمانی است که عصبانی هستید. وقتی عصبانی هستید بلافاصله کودک را تنبیه نکنید. تا زمانی که ارام نشدهاید، صبر کنید. درست مثل لیندا عمل کنید که بلافاصله کودک خود را به خاطر فرار از مدرسه و آمدن به خانه تنبیه نکرد. ممکن است بگویید: من تو را به خاطر این رفتار بد، تنبیه خواهم کرد اما اول باید آرام باشم.

در موردی سوء رفتاری که رخ داده است تنبیه، صرفا زمانی باید اجرا شود که راه حلهای مثبت را قبلاً امتحان کرده باشید. اغلب بزرگسالان فکر می کنند که در برابر هر سوء رفتاری باید با تنبیه برخورد نمایند. حال آن که می توانید سوء رفتار کودک را با استفاده از بازخورد مثبت اصلاح کنید.

به جای گفتن این که : اگر دعوا را متوقف نکنی تعطیلات آخر هفته در خانه حبس خواهی شد، درست بر عکس آن را بگویید که همکاری کردن با یکدیگر است. به هر وقت دیدید که کودکان با یکدیگر همکاری و مشارکت دارند آنها را مورد تشویق قرار دهید. مثلا بگویید: خوشحالم از این که می بینم به شما خوش میگذرد. باید به خودتان افتخار کنید که می توانید از کامپیوتر به طور مشترک استفاده نمایید. استفاده فوری و انی از تنبیه، کاری است که اغلب والدین گرفتار ان هستند. کسی تنبیه را دوست ندارد. یکی از راه های گریز از تنبیه، تمرکز بر رفتار مثبت است.

نوبت شماست

پام نمی تواند بفهمد که چرا استون، رفتار درستی ندارد. پام می خواهد هر چه بیشتر، مثبت عمل کند اما بعضی وقت ها آن را فراموش می کند. استون یک کودک بسیار فعال است. او به چیزهایی دست می زند که قرار است به انها دست نزند. هر وقت استون چنین کاری را می کند پام، عصبانی و ناراحت می شود و بر سر او داد میکشد. و یک کشیده هم به او میزند اما به نظر میرسد هیچ کدام از این روش ها، جواب نمی دهد. در مورد رفتار پام چه چیزی می توانید به او بگویید؟

لازم است پام بداند که روش تنبیه او، کارساز نیست. استون در برابر ان ها مصونیت پیدا کرده و در نتیجه، سوء رفتارش بهبود نمی یابد. لازم است پام خودش را کنترل کند. ناراحت و عصبانی شدن صرفا اوضاع را بدتر می کند. این رفتار او ممکن است برای استون، پاداش دهنده نیز باشد. مهمتر از همه، لازم است بداند که باید به طرز مثبت عمل کند. قویترین ابزاری که او دارد بازخورد مثبت است.

تنبیه، کارساز است اما استفاده از آن، چنان راحت هم نیست. استفاده از بازخورد مثبت، هم بسیار راحت است و هم تفریح زیادی شود که کودکان، ، انگیزه درونی داشته باشند. خود انضباطی را به آنها یاد میدهد و باعث به وجود امدن جو خانوادگی سالم و خوشایند می شود. فرزند پروری موفق بر این مورد تأکید می کند. بازخورد مثبت، خاموشی سازی رفتار و تنبیه درست همیشه مؤثرند. چه بدانید، چه ندانید کلید | فرزند پروری موفق، آگاهی از این اصول و استفاده از آنها به نفع خودتان است.

والدینی که صرفا به کنترل بدرفتاری کودکان خود علاقه مند هستند از تنبیه استفاده می کنند اما والدینی که مایل اند کودکانشان با یکدیگر همکاری داشته باشند تعادلی بین بازخورد مثبت از طریق خاموش سازی و اصلاح دوباره به وجود میآورند و به حد بسیار کم از تنبیه استفاده می کنند. اگر رفتارهای مثبت کودک را مورد تأکید قرار دهید به حداقل استفاده از تنبیه نیاز خواهید داشت.

چهار صفحه بعدی، صفحاتی هستند که باید از آنها فتوکپی بگیرید و آنها را بر روی یخچال اویزان کنید. صفحه اول فهرست سؤالاتی است که در مورد نحوه تنبیه از شما میپرسد. صفحه دوم خلاصه راهبردهایی است که رفتار را تقویت یا آنها را تضعیف می کند. دو صفحه بعد در مورد مقایسه ای است که بین بازخورد مثبت و تنبیه صورت گرفته است. بسیاری از والدین به من گفته اند که مرور گاه و بیگاه این صفحه ها به آنها کمک میکند تا بر رفتارهای مثبت کودک تمرکز کنند. امیدوارم در مورد شما نیز چنین باشد.

تنبیه های آموزنده

ده سؤالی که باید در زمان تنبیه کودک از خود بپرسید:

۱- آیا این تنبیه به کودک من یاد خواهد داد تا مهارتهای تصمیم گیری بهتری داشته باشد؟

۲- آیا این تنبیه، رفتار بد کودک مرا، تغییر خواهد داد؟

۳- آیا این قضیه، نیاز مرا به تنبیه بیشتر، کاهش خواهد داد؟ ۴- آیا وقتی دارم کودک خود را تنبیه می کنم عصبانی هستم؟ ۵- آیا این تنبیه جزیی از برنامه تربیتی من است؟ آیا از تنبیه به صورت آنی و تکانشی استفاده می کنم؟

۶- آیا این تنبیه باعث شرمساری یا تحقیر کودکان من خواهد شد؟

۷- آیا در امر تربیت فرزند ثابت قدم هستم؟

۸- آیا به جز در مواردی که عصبانی هستم به طور مستمر از تنبیه صحیح استفاده می کنم؟

۹-ایا این تنبیه، معقول و منصفانه است؟

۱۰- آیا قبل از هر چیز، راه های مثبت دیگر را امتحان کردهام؟

چگونه می توان رفتاری را تقویت یا تضعیف کرد؟

برای تقویت رفتار خوب باید:

از بازخورد مثبت استفاده کنید.

مثال: وقتی کودک شما رفتار خوبی دارد با استفاده از تشکر به او پاداش دهید. وقتی می بینید که کودکان وسایل خود را با یکدیگر به اشتراک می گذارند به آنها بگویید که باید به خودشان افتخار کنند.

برای کاهش رفتارهای نامناسب باید:

• از بازخوردهای مثبت برای تقویت رفتار مناسب استفاده کنید. مثال: اگر می خواهید میزان جروبحث بین دو کودک خود را کاهش دهید توجه آن ها را به زمان هایی معطوف کنید که با یکدیگر جروبحث نمی کنند. اگر می بینید که کودکتان نگرش منفی دارد، به هر نگرش مثبتی که دارد پاداش بدهید.
• – به منظور حذف هر گونه پاداش برای سوء رفتار از روش خاموشی سازی رفتار استفاده کنید.

مثال: تسلیم خواسته های کودک خود نشوید.

زمانی که کودکان شما سعی می کنند تا به طرز منفی توجه شما را به سوی خود جلب نمایند، توجهی به آنها نکنید.

• از تنبیه صحیح استفاده کنید.

مثال: کودکی که دیر به خانه می آید روز بعد نمی تواند بیرون برود. کودکی که کارهای عادی خود را انجام نمیدهد بخشی از پول توجیبی خود را از دست می دهد.