رشد کودک از دیدگاه روانشناسی
از جمله روانشناسی که مراحل رشد و نمو کودک را به ۴ دوره تقسیم بندی کرده اند می توان به پیاژه اشاره کرد
مراحل رشد
- مرحله حسی _ حرکتی ،از تولد تا ۲ سالگی
- مرحله پیش عملکردی _ عملیاتی ، از ۲ تا ۷ سالگی
- مرحله ی دوره ی عملیات عینی ، از ۷ تا ۱۲ سالگی
- مرحله ی دوره ی منطقی یا تفکر انتزاعی ، از ۱۲ تا ۱۶ سالگی
مرحله حسی _ حرکتی ازتولد تا ۲سالگی
در این دوره کودک تمام اعمال و کارهایش وابسته به هوشش می باشد و با توجه به اعمال کودک در این دوره می توان به سطح هوش کودک پی برد که خود این دوره شامل ۶ مرحله است که به ترتیب نام می بریم:
- اعمال انعکاسی : همچون مکیدن انگشت و گریه کردن و دست و پازدن که کودک به توسط این اعمال سعی دارد با اطراف خود ارتباط برقرار کند.
- عادات نخستین : کودک رفتارهایی را انجام می دهد که به طور تصادفی اتفاق می افتد و رفته رفته این حالت های تصادفی را به دفعات تکرار می کند . به عنوان نمونه کودک اگشت خود را برای اولین بار می مکد ولی تکرار مجدد آن برای کودک رضایت بخش می باشد.
- ایجاد هماهنگی بین دیدن ، گرفتن و لمس کردن :اعمال ورفتارهای تکراری در این مرحله برای کودک جالب می شود. در این مرحله اعمال فقط روی بدن متمرکز نیست بلکه کودک می خواهد بفهمد اعمال و رفتارش چه تأثیری روی محیط خواهد گذاشت.مانند رنگی که به تخت خواب او آویزان است و با به صدا در آوردن آن می خواهد بداند چه اتفاقی در پیرامونش می افتد و بین حرکات دیدن ،
شنیدن و گرفتن هماهنگی ایجاد می کند.
- هدف و وسیله : کودک کم کم رفتارش هدفمند می شود. در سن ۸ تا ۱۲ ماهگی برای رسیدن به هدف مورد نظر خود نقشه می کشد و بین هدف و وسیله فرق قائل می گردد. به طور مثال اگر روی یک بالش ساعتی بگذارند و دست کودک به آن نرسد بالش را خواهد کشید تا ساعت را بردارد.
- کشف وسایل جدید : معمولاً کودک در سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی از طریق آزمایش و خط سعی دارد تا مشکل خود را حل کند. برای دسترسی به این امر کودک راه های مختلفی را امتحان می کند. وقتی غذا جلویش قرار می گیرد غذا را روی زمین می ریزد و نگاه می کند. تاببیند چه اتفاقی افتاده است و بار بعدی شدیدتر از قبل این کار را انجام می دهد و به تماشای اثر خود خواهد پرداخت .
- شروع درونی شدن تصویر های ذهنی : کودک در سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی در کار های خود ابتکار به خرج می دهد و این ابتکار دیگرجنبه آزمایش و خطا ندارد. به عنوان مثال کودک دستش به کلید برق نمی رسد نگاهی به چراغ کرده ، کلید لامپ را می نگرد و در نهایت میز یا چهار پایه را نگاه می کند و سپس یک چهار پایه می گذارد زیر پایش و چراغ را روشن میکند . بنابراین برای حل مسئله بین اشیاء رابطه ی منطقی ایجاد می کند.
مرحله پیش عملکردی ۲ تا ۷ سالگی
در این مرحله با اینکه کودک بیشتر از قبل نمی داند اما کیفیت فکر کردنش متفاوت است و کودک بهتر فکر کرده و راه های منطقی تری را برای خود می یابد.
در ظاهر خود رفتارهای نمادین را نشان می دهد و هر چیزی را که می بیند در بازی خود داخل می کند.
مرحله عملکرد عینی ۷ تا ۱۲ سالگی
این مرحله آغازدوره ی جدیدی در زندگی کودک می باشد از لحاظ ذهنی رشد بسیار خوبی کرده و ریاضیات را می تواند به خوبی حل کرده ، به مفاهیم عدد، ماده ، فضا ، حجم ، مساحت ، وزن و طول پی ببرد . کودک در این دوره نسبت قضایا را با هم مقایسه می کند اما ذهنیت کودک در این مرحله به آن چه که می بیند وابسته است و هر چه را که می بیند خوب یاد می گیرد و هنوز به سطح فکر کامل منطقی نرسیده است.
مرحله ی منطقی با تفکر انتزاعی ۱۲ تا ۱۵ سالگی
در این دوره و مرحله کودک می تواند منطقی فکر کرده و قضایای هندسی را به راحتی حل کند.