تغذیه نوزاد با شیر مادر/ برای تغذیهٔ نوزاد در حفظ سلامتی شیرتان بکوشید

تغذیه نوزاد با شیر مادر/ برای تغذیهٔ نوزاد در حفظ سلامتی شیرتان بکوشید

برای والدین جدیدی که به تازگی صاحب فرزند شده اند، همهٔ ریزه کاریهای نوزاد از قبیل: بادگلو زدنها، قار و قور کردنها و گریه های وی بسیار مهم بوده و به تمامی آنها توجه خاصی دارند. مشابه این حالت نیز در مورد غذا خوردن مادران در دوران شیردهی ایجاد میشود و آنان بیشتر از هر موقع دیگر در زندگی، نسبت به غذایی که میخورند، اهمیت داده و نکته سنج می شوند.

مادران شیرده همواره دربارهٔ محتویات غذا و همچنین تاثیر آن بر حال و هوای کودکشان تحقیق می کنند. به عنوان مثال: اگر کودک شیرخوار دفعات بیشتری در طول شب بیدار شود، حتماً این مساله را به سس اسپاگتی پر ادویه ای که برای شام میل نموده و یا شکلاتی که پس از نهار خورده اند، ربط می دهند.

 هنگامی که کودکانمان بداخلاق بوده و گریه می کنند، سعی می کنیم تا حدس بزنیم که چه چیزی خورده ایم که مجاز به خوردن آن نبوده ایم. و بدین وسیله می توانیم مادّهٔ غذایی را که باعث آزار او گردیده، از رژیم غذایی مان حذف کنیم، این حقیقت دارد که گاهی پیش می آید که بچه های کوچولو مرتب گریه کنند و باز هم بیشتر گریه کنند، خیلی از اوقات گریهٔ شیرخواران در واکنش به مساله ای است که هیچ گونه ربطی به غذایی که خورده ایم، ندارد. اما بعضی اوقات، نوع غذاهای مصرفی ما بر حال و احساس آنها تاثیر می گذارد در واقع توجه به تغذیهٔ صحیح در دوران شیردهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، با این حال سعی کنید که در این باره، خیلی به خودتان سخت نگیرید.

بعضی از مادران در این دوران، به طور کلی به فنجان قهوه نزدیک نشده و یا این که بشدت مصرف نمک و ادویه را در غذای خود محدود می نمایند. این مطلب بسیاری از حقایق نهفته در پشت افسانه های مربوط به غذا را آشکار میسازد، موهومات و باورهای غلطی را که دربارهٔ رژیم غذایی مادران  شیرده برای نسلهای متمادی در میان مردم رایج بوده است.

تغذیه مادر

در بسیاری از موارد، میانه روی، کلید اصلی خوشحالی و سلامتی مادر و شیرخوار میباشد. البته مادران شیرده باید دربارهٔ مصرف بعضی از مواد مانند: کافئین، الکل، برخی از داروها و مواد شیمیایی و آلوده، احتیاط کامل را بنمایند.

مادران شیرده چه غذایی باید بخورند؟

 هنگامی که با گروهی از مادران شیرده برای خوردن نهار دور هم جمع می شوید، در مورد فهرست غذا، غالبا شنیدن سؤالاتی از قبیل: « چه موادی در این غذا به کار رفته است؟» و یا «آیا در غذا سیر و یا پیاز هم وجود دارد؟» و… از طرف آنها چندان غیرمعمول به نظر نمی آید.

بدون شک این مطلب درست است که: نوع غذایی که مصرف میکنیم، بر سلامتی ما و همچنین کیفیت شیرمان تاثیر می گذارد، ولی دربارهٔ این که خوردن غذاهایی که برای خودمان تولید نفخ می کند، حتماً همین حالت را برای شیرخوار نیز ایجاد کند، هیچ گونه مدرک علمی وجود ندارد. شما حتی اگر یک ظرف بزرگ پر از حبوبات خورده و به دنبال آن احساس ناراحتی زیادی در معدهٔ خود بنماید، گازی که در دستگاه گوارش شما جمع شده، بداخل جریان خون شما نرفته و از آنجا به شیر شما نخواهد رسید. غذاهایی که برای شما نفاخ می باشند، دارای اثری مشابه برای شیرخوارتان نخواهند بود.

به نظر میرسد، خوراکیهایی مانند: پرتقال، دارابی یا گوجه فرنگی، برای کودک بسیار اسیدی میباشند. دوباره تکرار می کنیم، مدرکی دال بر تایید این مطلب وجود ندارد. هنگامی که غذاهای اسیدی میخورید، این غذا با شیرهٔ گوارشی شما مخلوط شده و PH (میزان اسید) آن را به حدی می رساند که برای بدنتان مطلوب و مناسب میباشد. یک غذای ترش و اسیدی نمیتواند میزانPH خون و یا شیرتان را تغییر دهد.

حتی مواقعی که به مقدار زیاد از بعضی غذاهای خاص استفاده می کنید، همواره یک سیستم پیچیدهٔ تنظیم کننده هماهنگی و تعادل را در دستگاه های مختلف بدنتان حفظ می نماید. اگر با خوردن یک مادهٔ غذایی، پی به تاثیر منفی آن بر شیرخوارتان می برید، سعی کنید که ان را از فهرست غذای خود حذف کنید، ویک بار دیگر آن را در هفتهٔ بعد و یا در فرصتی دیگر استفاده کرده و تاثیر آن را ارزشیابی نماید. اگر دوباره باعث آزار و اذیت کودک شد، در دوران شیردهی به کلی آن را از رژیم غذایی خود کنار بگذارید. ولی اگر در مصرف بعدی، تاثیر مشابهی نداشت. مسلماً ناراحتی همزمان کودک در اولین نوبت، کاملاً اتفاقی و تصادفی بوده است.

تغذیه مادر

کنار گذاشتن برخی از موادّ غذایی و یا مصرف کمتر بعضی از غذاها در دوران شیردهی، مشکل چندانی را برایتان ایجاد نمی کند، ولی این مساله فقط هنگامی مشکل آفرین خواهد شد که مصرف تمامی گروههای غذایی، اعم از: لبنیات، مرکبات و محصولات غذایی تهیه شده از گندم را در رژیم غذایی تان محدود نمایید.

 گزارش نتایج حاصل از یک تحقیق جدید و جالب توجه دربارهٔ استفاده از غذاهای پرادویه در دوران شیردهی، ممکن است مشوقی در جهت مصرف بیشتر این گونه غذاها برای مادران شیرده باشد. در این پژوهش که پژوهشگر دکتر جولی منلا از مرکز تحقیقات مانل ” در فیلادلفیا میباشد، از ۸ مادر شیرده خواسته است که قبل از شیر دادن به کودک خود، کپسولهای حاوی اسانس سیر را مصرف نمایند.

لازم به ذکر است که خوردن این کپسولها، به طور قابل توجهی بر بو و طعم شیر مادر تاثیر میگذارند. برعکس آنچه که به نظر می آمد، این کار مانع شیر خوردن کودکان گردد، اتفاناً در مقایسه با شیرخوارانی که مادرانشان رژیم غذایی ساده و ملایمی را رعایت کرده بودند، این کودکان به مدت طولانی تر و به مقدار بیشتر از سینهٔ مادر خود شیر نوشیدند.

به دنبال این پژوهش پیشنهاد می گردد که غذاهای ادویه دار نبایستی از فهرست غذایی مادران شیرده حذف، گردد. بنابراین، پژوهشگر می اندیشد که اگر طفل شیرخوار هر چه سریعتر طعم ادویه های مختلف را از طریق شیر مادر تجربه کند، همین موضوع باعث میگردد که وی در دوران کودکی رضایت بیشتری از خوردن غذاهای گوناگون با طعم و مزه های متفاوت داشته باشد.

معمولا اغلب مطالبی که دربارهٔ تاثیر غذاهای مختلف بر شیر مادر وجود دارد، به صورت حکایت و افسانه می باشد و تاکنون ، تحقیق محکمی را در این زمینه وجود ندارد. خانم دکتر روسی لارنس” در کتاب بسیار خوب خود که تحت عنوان «راهنمای شیردهی برای دست اندرکاران پزشکی” میباشد، گزارش کرده است که: روغن طبیعی که در بعضی موادّ خوراکی مانند شیر و برخی از ادویه ها وجود دارد دارای بو و مزه بوده و می تواند از شیر مادر عبور کرده و باعث آزار شیرخوار گردد.

به نظر دکتر لارنس در دوران شیردهی، مصرف غذاهایی مانند: سیر، پیاز کلم، شلغم، گل کلم و حبوبات پخته، ریواس، زردآلو و آلو خشلث می تواند همانند خوردن مقادیر بسیار زیادی از میوه های تازه و هندوانه و خربزه، باعث نفخ و دل درد کودک شود. در این باره از وجود تحقیقاتی که بتوانند این موضوع را حمایت و تایید کنند، اطلاعی وجود ندارد. ولی معمولاً مادران شیرده از این گونه غذاها به عنوان غذاهای مشکل ساز یاد میکنند و از آنجایی که به عقل و درایت مادران باتجربه اطمینان هست، بنابراین گمان می کنیم که وجود چنین عقایدی دربارهٔ غذاها، تا حد زیادی معتبر باشد.

البته بدانید که هر مادری، خصوصیات بدن خود را بهتر از بقیه می شناسد، پس لطفاً هر چیزی را که دیگران دربارهٔ خود تجربه کرده اند، شما بدون چون و چرا در مورد خودتان نپذیرید.

 دکتر لارنس در کتاب خود، از موضوع جالب توجه دیگری دربارهٔ تاثیر برخی از غذاها بر تغییر رنگ شیر مادر نیز سخن به میان آورده است. او گفته است، مادر شیرده ای که به طور معمول از نوشابه های گازدار پرتقالی استفاده می نموده، بر اثر خوردن مادّهٔ رنگی آن نوشیدنی، رنگ شیر وی به رنگ صورتی مایل به نارنجی تغییر رنگ می داده است. پاره ای از مادران، تغییر رنگ شیر خود را به رنگ سبز در اثر مصرف بعضی از داروها و یا خوردن برخی از غذاها مانند: جلبلک دریایی و همچنین بعضی از ویتامینها گزارش نموده اند. برای اجتناب از مصرف غذاهای حاوی رنگهای غیرمعمول، باید در انتخاب رژیم غذایی مادر شیرده دقت کافی صورت گرفته و از خوردن موادّ رنگی جلوگیری شود.

تاکنون گزارشی که مبتنی بر مضرّ بودن شیر رنگی برای کودک باشد، نرسیده و تغییر رنگ شیر مادر، سلامتی کودک را به خطر نمی اندازد. ولی مسلماً بهتر است که در این دوران همهٔ غذاهای حاوی مواد شیمیایی، با احتیاط بیشتری مصرف گردند.

آیا میتوانم قهوه بنوشم؟

در این زمینه مثالی می آوریم : مادر شیردهی می گوید هنگامی که برای اولین بار شروع به شیردهی سارا نمودم، اولین تغییری که در رژیم غذایی ام دادم، کاستن مقدار قهوه ای بود که به طور معمول می نوشیدم. کافئین موجود در قهوه برای کود محرک می باشد و من مایل نبودم که اوقات بیداری سارا، مخصوصاً در شب، بیشتر گردد و همینطور هم شد. مدتی بعد، هنگامی که در مورد خوردن مواد مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی تحقیق می کردم، پی بردم که کافئین در مقادیر کم چندان بد و مضر نمی باشد، البته در صورتی که به میزان زیاد مصرف گردد، مشکل ساز خواهد بود.

شیر مادر

نوشیدن یک فنجان معمولی قهوه در روز به کودک شما آسیبی نمی رساند. یک فنجان قهوه تقریباً دارای ۱۵۰ میلی گرم کافئین می باشد که این کافئین به سرعت جذب بدن شما گشته و فقط در حدود ۱ تا ۵ میلی گرم آن از طریق یک لیتر کامل شیر، به شیرخوارتان می رسد. مقدار مذکور بسیار اندک می باشد، ولی در این مورد، یک نکته ای به این گونه وجود دارد که کافئین موجود در بدن بزرگسالان، قبل از آنکه دفع گردد، فقط برای حدود  ۳ تا ۵ ساعت در جریان خون فرد باقی می ماند و این زمان برای جریان خون شیرخوار، حدود ۸۰ ساعت میباشد که البته در مورد نوزادان نارس، به ۹۷ ساعت افزایش می یابد.

این موضوع به این معنی است که کافئین در بدن شیرخوار جمع می شود. بنابراین نوشیدن یک فنجان قهوه در روز چندان مشکلی را ایجاد نمی کند، ولی اگر مادر شیرده ای در روز بیش از ۳ فنجان قهوه بنوشد، تحریک پذیری و بیدار خوابی در شیرخوار وی اشکار خواهد شد.

فقط قهوه دارای کافئین نبوده، بلکه چای و نوشابه های تیره رنگی مانند کوکاکولا نیز منابع قابل توجهی از کافئین می باشند.

اگر سعی کنید به جای قهوهٔ معمولی، از قهوه هایی که کافئین آن را گرفته اند، استفاده نمایید، حتماً می توانید میزان مصرف کافئین خود را کاهش دهید. البته شاید مقدار کافئین موجود در قهوه، تنها مشکل ناشی از نوشیدن آن نباشد. در تحقیقی که در مورد مادران شیرده در سال ۱۹۸۹ انجام گرفت، مشخص گردید: مادرانی که در دوران حاملگی و شیردهی خود، عادت به نوشیدن بیش از سه فنجان قهوه در روز داشته اند، غلظت آهن موجود در شیرآنان کاهش یافته و میزان آهن بدن شیرخواران در حد بحرانی و خطرناک قرار گرفته است.

تأثیر قهوه بر کاهش آهن به نظر نمی آید که ارتباطی با کافئین آن داشته باشد. ولی مسلماً به دیگر عناصر شیمیایی موجود در آن مربوط می گردد. به دلیل اثر زیان آور قهوه بر کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، بهتر است که در دوران شیردهی، بیشتر از یک تا دو فنجان قهوه ننوشید و همیشه سعی نمایید که میزان کافئین دریافتی شما روزانه از ۳۰۰ میلی گرم افزایش نیابد.

شکلات، خوراکی خوش مزه که از دوست داشتن آن در عذابیم

دربارهٔ شکلات صحبتهای عامیانه زیاد می باشد، مادران در دوران شیردهی، از خوردن شکلات به دلیل ابتلای کودکانشان به اسهال، تحریک پذیری و حتی اگزما وحشت دارند. اگرچه در مورد اثرات شکلات بر شیرخواران افسانه ها و حکایات زیادی موجود است، ولی در حقیقت وجود مدرکی قطعی در جهت اثبات این صحبتها، بسیار نادر میباشد.

 از نتیجهٔ تحقیقی در سال ۱۹۷۷، چنین به نظر می آید که لازم نیست شکلات از فهرست غذایی مادران شیرده حذف گردد. بث رزمن، دکتر داروساز و پژوهشگری از دانشگاه ایالتی نیویورله در بوفالو، از ۶ مادر شیرده خواست که در یک وعده ۴ اونس (۱۲۰ گرم) شکلات را یک جا بخورند، سپس با بررسی شیرخواران آنان، پی برد که به دنبال خوردن مقادیر متوسطی از شکلات، هیچ گونه آثار سوئی در کودکان ایجاد نگردیده است.

شیر مادر

اگر واقعاً به خوردن شکلات علاقهٔ زیادی دارید، میتوانید به مقادیر کم، آن را مصرف کنید. مایل نیستیم که شما احساس کنید که در این دوران از خوردن شکلات محروم شده اید و به احتمال زیاد، مصرف شکلات بر کودکتان هم تاثیر منفی نخواهد گذاشت، اما هنگامی که کاملاً مطمئن هستید که خوردن شکلات باعث اذیت وی می شود، جداً آن را کنار بگذارید. شکلات دارای ارزش غذایی چندانی نبوده و فقط خوشمزه می باشد.

اگراز سوزش سر دل رنج می برید ، ممکن است با خوردن شکلات بتوانید از بروز آن جلوگیری کنید. شکلات و چیز هایی مانند قهوه ، نعناع و نعناع صحرایی نیز همین عمل را انجام می دهند و بالعکس غذا هایی که میزان چربی آن ها بالا می باشد ، علائم سوزش سر دل را افزایش می دهند.