تغذیه با شیر گاو با تغذیه با بطری

تهیه ودرست کردن شیر چگونه است؟

مخلوط کردن و تهیه شیر بهیچوجه مرموز و اسرار آمیز نیست بلکه عبارت از اختلاطی از شیر گاو، آب و شکر میباشد. (گاهی شکر را هم حذف می کنید. منظور از اضافه کردن آب و شکر بشیر گاو آنست که آنرا از نظر ترکیب شبیه شیر مادر بکنند. شیر گاو ممکن است بشکل شیر تازه پاستوریزه، یا تبخیر شده ویا شیر خشک (گرد شیر) باشد. هر کدام از اینها مزایائی مخصوص بخود دارند. شکر هم انواع مختلفی دارد و معمول ترین آنها عبارتند از : شکر معمولی، شکر زرد ، شربت ذرت و مخلوطی از دکترین ومالتوزه.

دلیل اینکه باید این شکر ، شیر و بطریها و سایر وسایل را جوشاند و استریل عقیم نمود اینست که میکروبها در محیط آغشته بشیر خیلی سریع رشد و نمو میکنند . فی المثل اگر روز سه شنبه در موقع حاضر کردن شیر گاو چند عدد باکتری (میکروب) وارد شیر گردد ، روز چهارشنبه تعداد آنها در شیر فوق العاده زیاد خواهد بود . بخصوص اگر شیر در جای سردی مانند یخچان نگاهداری نشده باشد . دلیل دیگر جوشاندن شیر اینست که شیر بدینوسیله قابل هضم تر میشود . طبیب بهترین نوع شیر موجود را با توجه به نیازمندی طفل برای شما و طفلتان تجویز خواهد کرد. برای افزایش اطلاعات عمومی شما ، ذیلا معمول ترین انواع شیر ذکر میشود :

شیر تبخیر شده

شیر تبخیر شده شیری است که کمی بیشتر از نصف آبش را از دست داده باشد ، این شیر معمولا در قوطی های طبی بسته بندی شده است (شیر تبخیر شده را با شیر غلیظ یا علی اشتباه نکنید. شیر غلیظ با متدار زیادی شکر شیرین شده است و بهیچوجه برای تغذیه اطفال مناسب نیست.) مزایای شیر تبخیر شده متعدد است:

۱- این نوع شر در موقع بسته بندی کاملا استریل شده است بنابراین وقتی قوطی را باز میکنید ، شیر محتوی آن کاملا استریل و عاری از میکروب است.

۲- در بیشتر نقاط ، قیمت این شیر از شیر تازه و پاستوریزه ارزانتر است.

۳- قوطی سربسته آنرا میتوانید بدون گذاشتن در یخچال، برای مدتهای مدید نگاهدارید بدون آنکه خراب شود.

۴- از هرکجا آنرا بخرید یکسان است ، بنابراین در موقع مسافرت، نوع شیر تغییری ننموده برای طفل موجب زحمت ودردسر نخواهد شد.

۵- هضم آن از شیر تازه سهل تر است و کمتر تولید حساسیت و آلرژی ( مانند اگزما ) میکند.

با توجه بمزایای فوق ، شاید تعجب کنید چرا بعضی از مادران شیر تازه مصرف میکنند ، مهمترین دلیل آن ، عادت و طعم شیر است . طعم و مزه شیر تبخیر شده برای بچه های بزرگتر واشخاص بزرگ که بشیر تازه عادت کرده اند مطبوع نیست . ولی نوزادان و کودکان کوچکتر آن را خیلی دوست دارند . دلیلی وجود ندارد که کودکان نتوانند برای همیشه از این نوع شیر استفاده کنند.

چون غلظت شیر تبخیر شده دوبرابر شیر تاز هاست لذا همیشه برای تهیه و تغذیه از آن باید بمقدار مساوی با آب مخلوط شود تا غلظت آن با شیر تازه گاو برابر گردد. در امریکا ویتامین D نیز باین نوع شیر میافزایند.

شیر تبخیر شده باسامی گوناگون بوسیله کارخانجات مختلف ساخته شده بفروش میرسد که همه آنها از حیث مواد ترکیبی یکسان و برابرند و بهمین جهت تغییر یک نوع شیر بنوع دیگر بدون اشکال و نگرانی خواهد بود.

شیر تبخیر شده تغییر یافته و شیر خشک

انواع شیر تبخیر شده و شیر خشک ، باسامی و مارکهای مختلف، وجود دارد که کارخانجات سازنده آنها کوشش زیادی مبذول داشته اند تا با دادن تغییراتی در مواد مرکب شیر کار، آنها را هرچه بیشتر شبیه شیر مادر سازند و بسیاری از اطباء نیز آن ها را تجویز می کنند. به همه آنها شکر اضافه شده است (بطوری که در موقع خوردن ، افزودن شکر لزومی نخواهد داشت) و در بعضی از آنها مقدار پروتئین کمتر شده است. مصرف و طرز استفاده از این نوع شیر باید با تجویز طبیب باشد.

شیر آماده

این شیر در قوطی یا بطری بصورت مایع و کاملا آماده برای خوردن در معرض فروش قرار دارد و بطری آن پس از یکبار استفاده دور انداخته میشود.

گرچه استفاده از این نوع شیر خیلی راحت و بدون دردسر است ولی قیمت آن چند برابر گران تر از تهیه شیر در منزل تمام میشود .

شیر پاستوریزه

اگر قصد دارید بجای شیر تبخیر شده ، شیر تازه گاو برای تغذیه طفل خود مصرف نمائید ، لازمست شیر تازه، پاستوریزه شده باشد . در پاستوریزاسیون شیر ، قبل از این که شیر در جعبه با بطری بسته بندی شود ، کارخانه بطرز خاصی آن را می جوشاند تا تمام میکروب های خطرناک آن از بین برود.

شیر هموژنیزه

به همان شیر پاستوریزه است با این تفاوت که در شیر هوموژنیزه تمام قطرات چربی شیر ، بنرات بسیار کوچکی تبدیل و تغییر داده میشود تا هضم چربی آن سهل تر و آسانتر شود. بعلاوه چربی یا کرۂ شیر در نوع هوموژنیزه هرگز روی شیر نمی ایستد ، بلکه در تمام شیر بطور یکنواخت پراکنده و متفرق است . شیر هوموژنیزه برای کودکانی که شیر را بخوبی نمی توانند هضم کنند بسیار مفید است . همچنین در موقع جوشاندن ، شیر هوموژنیزه کمتر از شیر تازه رویه می بندد لذا سر پستانک را کمتر میگیرد و این خود کمک مهم و موثری بمادران است.

شیر پاستوریزه همراه با ویتامین D – در بعضی از شهر های امریکا موجود است.

شیر خام

شیری است که پاستوریزه نشده یعنی مستقیما از گاو دوشیده شده باشد. این نوع شیر در موقع مصرف، باید برای مدت پنج دقیقه کامل بجوشد تا اطمینان حاصل شود که میکروبهائی که مولد بیماریهای اسهال، گلو درد، سل و یا سایر امراض می باشند بکلی از بین رفته است. شیر خام بعضی از نقاط ممکن است خیلی چرب تر از شیر های تجارتی باشد و باین علت ممکن است اختلالات سوء هاضمه برای نوزادان تولید نماید لذا اگر در دهات و ییلاقات زندگی می کنید و شیر خیلی چربی برای فروش عرضه می گردد، باید برای نوزادان سر شیر آن را بگیرید تا کم و بیش شبیه شیرهای تجارتی بشود.

شیر کامل

عبارت از شیری است که مقدار معمولی و طبیعی چربی اش در تمام قسمت های شیر مخلوط و پراکنده باشد. برای بدست آوردن شیر کامل کافی است بطری شیر پاستوریزه را، اگر هوموژنیزه نباشد، چند مرتبه بشدت تکان دهید تا چربی آن با بقیه شیر کاملا مخلوط شود. اینکار را باید همیشه قبل از تهیه و حاضر کردن شیر برای تغذیه کودک انجام دهید زیرا اگر ققط از شیر قسمت فوقانی بطری استفاده کنید ، شیر فوق العاده چرب و بر عکس شیر قسمت پائین بطری بسیار رقیق خواهد بود . در شیر هوموژنیزه چون چربی در شیر قبلا بطور کامل مخلوط شده است و از شیر هیچوقت جدا نمی گردد ، تکان دادنش لزومی ندارد.

شیر نیم چرب

به عبارت از شیری است که نصف چربی آن گرفته شده باشد. بعضی از اطباء برای تغذیه نوزادان نارس تا وقتی که به وزن دو کیلو گرم برسند ، این نوع شیر را ترجیح میدهند زیرا سهل الهضم تر از شیرهای تمام چرب است. (برای تغذیه نوزادان نارس ، شیر بدون چربی بسیار کم قوه و ضعیف است). شیر نیم چرب ممکن است بشکل خشک (گردشیر) یا بشکل مایع باشد که از داروخانه ها میتوان خرید. غلظت نوع مایع آن یک قاشق سوپخوری هموار شیر خشگی در ۱۰ سانتیمتر مکعب آب است.

بعضی از کارخانه های شیر سازی، شیر نیم چرب را پاستوریزه کرده شکل مایع در بطری یا جعبه های مقوائی میفروشند.

خود شما نیز میتوانید، از شیر پاستوریزه، با بکار بردن قاشق چربی گیر، شیر نیم چرب درست کنید.

شیر بدون چربی

(برای مصرف در هنگام اسهال) ۔ شیر بدون چربی با غلظت معمولی یا با نصف غلظت غالبا در مواقع اسهال مصرف میشود زیرا خیلی سهل الهضم است . شیر بدون چربی ممکن است بشکل شیر خشک یا بشکل مایع باشد . غلظت نوع اخیر یک قاشق سوپخوری هموار شیر خشک در ۱۰ سانتیمتر مکعب آب است. در بعضی نقاط ، شیر بدون چربی پاستوریزه نیز موجود است . برای درست کردن شیر بدون چربی با نصف غلظت ، یک قاشق سوپخوری هموار شیر خشک را در ۱۲۰ سانتیمتر مکعب آب حل نمائید.

شیر خشک

مزیت مهم شیر خشک اینست که اگر بخواهید با کودک خود بمسافرتی بروید و یا در محل و سرزمین عقب مانده ای زندگی کنید که بدست آوردن شیر تبخیر شده یا شیر تازه سالم و مطمئن مشکل و محال باشد، میتوانید براحتی از شیر خشک استفاده نمائید . چون وزنش سنگین نیست، همیشه میتوانید مقدار زیادی شیر خشک همراه خود بردارید. اما قیمتش از شیر تازه و تبخیر شده گران تر است.

از اختلاط یک قاشق سوپخوری هموار شیر خشکه با ۶۰ سانتیمتر مکعب آب، شیری تهیه میشود که غلظت آن از هر حیث کاملا شبیه شیر کامل و تازه خواهد بود . اگر نوزادی مثلا ۱۰۰ سانتیمتر مکعب شیر پاستوریزه و ۳۰۰ سانتیمتر مکعب آب و دو قاشق سوپخوری شکر میخورد و بخواهید این مقدار شیر را از شیر خشک تهیه کنید باید پانزده قاشق سوپخوری شیر خشک را در نهصد سانتیمتر مکسب آب حل کنید و دو قاشق سوپخوری شکر به آن اضافه نمائید.

آب را باید قبلا همراه با شکر بجوشانید و بعد بگذارید سرد شود، وقتی درجه حرارتش لااقل با درجه حرارت بدن (۳۷ درجه سانتیگراد) مساوی شد ، شیر خشک را روی آن بریزید و با قاشق یا بهم زن استریل خوب بهم زده مخلوط کنید تا بشکل محلول یک نواختی در آید. وقتی در قوطی شیر خشک را باز کردید باید آنرا در جای سرد یا یخچال نگاهدارید.

تا اینجا صحبت از شیر خشک کامل بود ولی با تغییر بعضی از مواد مرکبه آن، شیر خشک های متنوعی با اسامی و خواص مختلفی تهیه شده است که فقط باید با تجویر طبیب مصرف شود.

شیر لاکته

شیر لاکته ، شیر ترش مزه ایست که دارای اسید لاکتیک میباشد و بدو طریق ساخته میشود:

اول در کار خانه های شیر سازی و در بیمارستان های با سیل مولد اسید لاکتیک را بشیر اضافه می کنند. این باسیل، اسید لاکتیک تولید نموده شیر را ترش می سازد.

دوم – این طریته با اضافه کردن اسید لاکتیک شیمیائی بشیر پاستوریزه و تبخیر شده می باشد که درست کردن آن در خانه هم میسر است . این نوع شیر برای بعضی از کودکان سهل الهضم تر از شیر های معمولی است و معمولا شیر لاکته برای کودکانی تجویز میشود که مبتلا به دل درد (کولیک)، استفراغ و یا اسهال میباشند ولی بعضی از اطباء شیر لاکته را برای تمام کودکان تجویز می نمایند.

وجود اسید لاکتیک در شیر، محیط را برای رشد و نمو میکروبها نامساعد میسازد لذا در جائی که یخچال نیست، شیر لاکته سالم تر از شیر های معدلی است. الرز حاضر کردن شیر لاکته از حیث مدار آب و شکر مانند سایر شیرها است.

ساختن شیر لاکته در منزل محتاج کمی دقت و رعایت سه نکته مهم است. آب و شیر را بگذارید کاملا سرد شود، اسید لاکتیک را خیلی بتدریح و کم کم بشیر اضافه کنید و دیگر اینکه شیر اسید لاکتیک دار را خیلی داغ نکنید. ابتدا شیر را در ظرفی بجوشانید، بعدا کمی خنک کنید و در یخچال بگذارید تا خوب سرد شود در ظرف دیگری آب و شکر را بجوشانید، بعد خنک کنید و در یخچال بگذارید تا کاملا سرد شود. سپس یک قاشق مرباخوری اسید لاکتیک به ظرفی که شامل آب و شکر اضافه کنید. ( این مقدار اسید لاکتیک برای سکته کردن ۷۰۰ تا ۹۰۰ سانتیمتر مکعب شیر کافی است. طبعا برای مقادیر کمتر شیر، اسید لاکتیک به نسبت کمتری لازمست . سپس آب مخلوط با اسید راخیلی باهستگی به شیر بیافزائید و آنرا دائما هم بزنید. اگر کسی در دسترس میباشد، بدهید آب اسیددار راباهستگی به شیر بریزد و شما خودتان شیر را مرتبا با قاشق هم بزنید. دلیل این بهم زدن دائمی شیر، اجتناب از تجمع و تراکم مقدار زیادی اسید لاکتیک در یک قمت از شیر و جلوگیری از دلمه و لخته شدن شیر می باشد که از سوراخ سرپستانک نمی تواند بگذرد. بهمین دلیل اسید را ابتدا با آب مخلوط میکنید تا رقیق شود تا در اثر برخورد با شیر، شیر را دلمه نکند.

اگر میخواهید شیر لاکته خالص (بدون آب ) بسازید ، من باز هم تونسیه می کنم که اسید را در هر حال در ۳۰ تا ۱۰ سانتیمتر مکعب آب ابتدا مخلوط کنید بعد به شیر بیافزائید تا احتمال دلمه شدن کمتر شود.

وقتی میخواهید شیر لاکته را برای نوزاد گرم کنید ، بعطری را سریعه و یا خیلی زیاد داغ ننمائید. بهتر است بطری شیر را در ظرفی که محتوی آب نسبتا گرمی است قرار دهید. اگر با این ترتیب و دقت شیر لاکته را درست کنید، ذرات دلمه شده شیر بسیار کوچک خواهد بود بطوری که میتواند، براحتی و بدون اشکال از سوراخ سر پستانک عبور کند، وگرنه باید سوراخ را گشادتر سازید.

در شهرهای بزرگی میتوانید شیر لاکته ساخته شده را از داروخانه ها بخرید ولی معمولا خیلی گران است. همچنین شیر خشک لاکته (گردشیر) در بعضی داروخانه ها یافت میشود که مانند سایر شیرهای خشک ، برای حاضر کردنش فقط آب و شکر لازم دارد.

شیر مصنوعی

این نوع شیر که از اختلاط بعضی مواد غذائی مانند آرد سوی بین ساخته میشود برای اطفالیست که بشیر طبیعی حساسیت و آلرژی دارند برای خوردن این نوع شیر، سوراخ سرپستانک باید بقدر کافی بزرگ و گشاد باشد.