دلیل بروز اسهال در اطفال شیرخوار

اسهال در اطفال شیرخوار و راههای درمان آن

رودههای اطفال شیر خوار تا یک الی دوسالگی بسیار حساس است. رودههای اطفال شیر خوار نه فقط بوسیله میکروبهای معمولی که در بچه های بزرگتر تولید اسهال می کند دچار عفونت میشود، بلکه با دادن سبزی یا سرماخوردگی و با میکروبهای دیگر که در اطفال بزرگتر و بزرگسالان اثری ندارد، ممکن است موجب بروز عفونت و اسهال گردد. بهمین دلیل است که باید اطفال شیر خوار را از عفونت اشخاص دیگر حفاظت کرد ، شیر آنها را بدقت استریل و ضد عفونی نمود، تبدیل هر نوع شیر بشیر دیگر باید تدریجی باشد و غذاهای جدید را بتدریج برژیم غذائی آنها اضافه نمود.

اگر مدفوع طفلی تاکنون خوب و طبیعی بوده ناگهان فرم و شل شود ، باید آنرا دلیل عفونت رودهها تلقی کرد. بعلاوه تغییرات دیگری نیز مشاهده میشود مثلا دفعات اجابت مزاج زیادتر میشود ، رنگ مدفوع غالبا برنگ سبز در میاید و بوی آن نیز تغییر می نماید.

در غالب موارد، اسهال خفیف بوده و اگر زود بآن توجه شود ، درمان آن سهل و خواهد بود. اگر هر یک از علائم ذیل وجود داشته باشد؛ مدفوع آبکی و استفراغ ، چرک و خون در مدفوع، تب ۳۸ درجه سانتیگراد با بالاتر ، خستگی و بی حالی مفرط طفل ، گود افتاد کی چشم ها و وجود یک حلقه سیاه در اطراف حدقه چشم، باید به اسهال را شدید تلقی کرد.

ولو اینکه اسهال خفیفهم باشد باید هر چه زوتر باطبیب تماس بگیرید زیرا هر چه اسهال را زودتر معالجه کنید ، مرض خفیف تر بود. زودتر مرتفع میشود . اگر طفل دارای یکی از علائم شدت و وخامت باشد باید فوره اورا بطبیب با بیمارستان برسانید ، ولو اینکه بیمارستان بسیار دور باشد، زیرا برای طفل اهمیت حیاتی دارد.

دو نوع از انواع اسهالهای مزمن را در شمار؛ ۷۰۷ مطالعه کنید.

درمان فوری اسهال های خفیف

(قبل از اینکه خودتانرا به طبیب برسانید) از شروع اسهال تا دسترسی بطبیب، معمولا چند ساعتی طول میکشد و اگر احیانا صدها کیلومتر از پزشک دور باشید ، این تماس و مشاوره ممکن است اصولا میسر نباشد لذا ذیلا طریقه درمان فوری اسهال تذکر داده میشود، ولی بهر حال این دلیل آن نیست که هر مادری بدون مشاوره با طبیب اقدام بدرمان طفل خود بنماید.

اگر طفل فقط از شیر مادر تغذیه می نماید، شیر دادن را ادامه دهید. چه بهتر اگر کودک اشتهایش کمتر شده باشد و از خوردن شیر بمقدار روزهای قبل خودداری نماید. اگر کودک اغذیه جامد مصرف میکند ، تا رسیدن بطبیب یا معالجه اسهال، تمام آن را از رژیم غذائی اش حذف نمائید. در غالب اسهالها ، شیر مادر خیلی نافع است اگر موقعیکه طفل دچار اسهال شده است، از شیر گاو یا شیر خشک تغذیه می نماید. تا رسیدن بدکتر ، غلظت آنرا نصف غلظت سابق کنید. اگر بتوانید در این مورد شیر بدون چربی بطفل بدهید، حتی از نصف کردن غلظت شیر تمام چربی بمراتب بهتر است هرچه طفل با مقدار شیر کمتری سیر و ارضاء کردد، بهتر خواهد بود، ولی چون شیر دقیق شده است، اگر طفل زود بزود گرسنهاش بشود، باید طفل را مکرر تغذیه نمود اگر به عللی مجبورید اسهال را خودتان درمان کنید، باید طفل را آنقدر باشیر رقیق با شبر بدون چربی تغذیه نمائید که مدفوع طفل طبیعی با تقریبا طبیعی شود یا فوق العاده گرسنه اش بشود که با این نوع شیر سیر و ارضاء نگردد. اگر طفل چندان گرسنه نمیشود. دلیل آنست که طفل هنوز ناخوش است بنابراین بهتر است شیر را غلیظ تر نکنید و بمقدار آن نیافزائید. اگر چنین اسهال خفیفی در طی دو سه روز بهبود نیافت، باید آنرا یک اسهال شدید محسوب داشته به هر وسیله ای که ممکن است خودت آن را به طبیب برسانید.

اگر طفل، هم از شیر گاو و هم از اغذیه جامد تغذیه می کند ، تا رسیدن بطبیب با تا درمان کامل اسهال ، باید اغذیه جامد را از رژیم غذائی اش بکلی حذف نمائید . اگر طفل زیاد گرسنه نمیشود و میل بشیر خوردن نشان نمیدهد و یا اگر اسهال در یکی دو روز بهبود نیافت، شیر را رقیق کنید و یا شیر دقیق بدون چربی بطفل بدهید. بعد از آنکه اسهال طفل مرتفع شد، ابتدا شیر را بغلظت اولیه آن برسانید سپس اغذیه جامد رژیم غذائی طفل بیافزائید . همچنین اضافه کردن اغذیه جامد در این مرحله نیز باید بتدریج و آهستگی صورت پذیرد، بطوریکه ثلث مقدار معمولی آنرا در روز اول و دو ثلث آنرا در روز دوم و تمام آنرا در روز سوم بطفل بدهید.

به علاوه، فقط روزی یک نوع غذای جامد جدید برژیم غذائی طفل وارد کنید ، دادن اغذیه جامد بعد از بهبود اسهال ممکن است بترتیب ذیل باشد : ژلاتین و ماست شیرین ۲- سوس سیب ۳- گوشت و تخم مرغ ۴- غلات ۵- سبزی ۶- سیب زمینی و سایر انواع نشاسته – سایر میوه ها.

بلافاصله بعد از رفع اسهال ، غذاهائیکه طفل قبلا نمیخورد و با آنها آشنائی ندارد، نباید برژیم غذائی اش اضافه کرد.

درمان فوری اسهال های شدید

(قبل از اینکه به طبیب دسترسی پیدا کنید) اگر طفلی دچار اسهال شدیدی بشود (یعنی: مدفوع آبکی، استفراغ، چرک و خون در مدفوع ، تب ۳۸ درجه یا بالاتر ، خستگی و بی حالی مفرط ، گودافتادن چشمها)، شیر را بکلی حذف نمائید و از رژیم مخصوص ذیل استفاده نمائید :

آب جوشیده  یک لیتر، شکر یک قاشق سوپخوری هموار، نمک طعام سه چهارم یک قاشق مرباخوری

اگر طفل بیدار شود و برای شیر خوردن گریه نماید ، هر دو یا سه ساعت ، نصف الى یک استان (۳۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر مکعب) از این محلول بطفل بدهید اگر بعللی مجبورید اسهال را خودتان بدون طبیب، درمان نمائید، از این محلول در حدود ۲۴ تا ۷۲ ساعت بطفل بدهید تا مدفوع طفل ظاهرا بهتر گردد. بعد از آن، دادن شیر باید با مقدار خیلی کم شروع شود . رژیم غذائی طفل در مراحل مختلف ، ذیلا بیان شده است. اگر بهبود طفل نسبتا سریع است ، در هر مرحله فقط یک روز متوقف شوید ولی اگر بهبود طفل خیلی کند و آهسته است ، هر مرحله باید حداقل دو روز طول بکشد.

مرحله اول – شیر بدون چربی رقیق شده بدهید یعنی آب و شیر را به مقدار مساوی مخلوط کنید . اگر چنین شیری در دسترس نیست ، مقدار شیر هر روزه را (شیر گاو با شیر خشک) نصف کنید و بقیه را آب جوشیده اضافه کنید تا در عین حال که مقدار و غلظت شیر نصف شده است حجم مایعی که طفل هر روز میخورده است تغییر ننماید) بعلاوه شکر هم بشیر نریزید . فقط دو ثلث حجم مایعی را (شیر و آب) که هر روز طول میخورده است در بطریها بریزید و بقیه آن را در یکی دو بطری دیگر (اضافه) بریزید تا اگر احیانه طفل بشدت گرسنه شود و مجبور شوید او را هر سه ساعت یکبار تغذیه نمائید، شیر حاضر کرده و آماده در دسترس داشته باشید . هرچه طفل با مقدار شیر کمتری، سیر و ارضاء شود بهتر است.

مرحله دوم – در این مرحله یک قاشق سوپخوری شکر بشیر رقیق بدون چربی با شیر معمولیش که غلظت آن بطریق فوق نصف شده است، اضافه نمائید.

مرحله سوم – در این مرحله دو قاشق سوپخوری شکر بشیر بدون چربی ( بدون اینکه رقیق شود) یا شیر معمولی که غلظت آن نصف شده است ، اضافه نمائید.

مرحله چهارم – در این مرحله اگر مدفوع طفل طبیعی یا تقریبا بحالت طبیعی باز گشته است، شیر معمولیش را بدهید.

مرحله پنجم و بعد از آن – اغذیه جامد را بطریقی که در شماره قبل نوشته شده است، خیلی به آهستگی اضافه نمائید.

اگر در این مرحله ، مدفوع طفل دو باره قدری شل و آبکی گردید ، دو مرحله به عقب برگردید . اگر مدفوع بشدت اسهالی و آبکی شد، باید تمام جریان را از ابتدا (از رژیم و محلول مخصوص) مجددا شروع کنید و به وسیله ای که ممکن است طفل را طبیب برسانید.

وقتی اسهال طفل در شرف بهبود است، اولین مدفوع طفل در صبح آنروز بهتر میشود ولی ممکن است مدفوع های بعدی مجددأ بدتر گردد و این کیفیت نباید شما را مایوس کند ، ولی برای غلیظ کردن یا بیشتر کردن شیر تا بعداز ظهر آنروز باید صبر کنید تا اگر شکل و ظاهر مدفوع بهتر شد، آنوقت شیر را بیشتر با غلیظ تر سازید. هنگامیکه پدر و مادر طفلی که اسهال دارد، دستور داده میشود که شیر را تا بهبود اسهال بکلی قطع نمایند غالبا ناراحت میشوند و اعتراض می کنند که: « با این رژیم ، طفل شدیدا گرسنه خواهد شد و در آنصورت چه باید کرد و البته طفل ممکن است گرسنه بشود و شاید هم نشود ولی بهر حال اگر طفل یکی دوروزی ناراحت شده گرسنگی بکشد بهتر و بصلاح طفل نزدیک تر است تا اسهالش شدت یابد چه در این صورت باید باقدامات شدیدتری مثبت شد و بالنتیجه طفل مالا مدت زیادتری گرسنگی خواهد کشید.

وقتی طفل بدو سالگی با بیشتر رسید، احتمال ابتلاء به اسهال های شدید و طولانی نسبتا کمتر میشود. در این مورد ، قبل از دسترسی به طبیب، بهترین درمان عبارت خواهد بود از استراحت کامل در رختخواب و مایعات و غذاهای آبکی مانند آب، شیر بدون چربی ژلاتین و ماست شیرین.