با ورزش بسیاری از بیماری ها را از خود دور کنید!

ورزش و بیماریهای قلبی بیماری های قلبی

مهم ترین عامل مرگ زودرس و ناتوانی در تمام جهان از جمله در کشور ما هستند. متوسط سن سکته های قلبی در کشور ما، به خصوص در سالهای اخیر پایین آمده است. شواهد بسیار حاکی از آن است که عدم تحرک کافی یکی از عوامل خطر اصلی و عمده برای بیماری های عروقی قلب است چون کم تحرکی خطر بیماریهای قلبی عروقی را از چند راه افزایش داده و از طرفی تعداد بسیار زیادی از افراد کم تحرک، مستعد این خطرات هستند.

فعالیت جسمانی روی کاهش ابتلا، مرگ میر و عوارض مجموعه بیماریهای قلبی عروقی تأثیر شگرفی دارد. فعالیت جسمانی منظم باعث می شود که توانایی عضله قلب برای پمپ کردن خون و اکسیژن افزایش یابد. در نتیجه در مواقعی که لازم است قلب فشار بیشتری را تحمل کنند، به آسانی خود را با آن سازگار می کند. شاید دیده باشید که یک فرد ورزشکار قادر است مسیری بسیار طولانی را با حالت دو و بدون از پا افتادن طی کند اما یک فرد غیرورزشکار ممکن است با طی مسافت کوتاهی با سرعت عادی، از نفس بیفتد و قلب او توان ادامه فعالیت را نداشته باشد.

در داخل قلب، شاخه های بسیار ریز فراوانی وجود دارند که از سرخرگهای اصلی تغذیه کننده قلب به بیرون امتداد می یابند. این شاخه های ریز، مسوول تغذیه و خونرسانی به عضله قلب هستند. افراد ورزشکار دارای تعداد بیشتری از این رگها هستند و رگهای آن ها حالت کشسانی و ظرفیت خون رسانی بالاتری دارد. ضمنا شبکه عروق ریز داخل قلبی افراد ورزشکار، گسترده تر می شود. برخی مطالعات حاکی از آن است که فعالیت جسمانی ممکن است سبب ایجاد عروق ریز اضافی یا جدید شوند. این عروق جدید در مواقعی که خون رسانی از یک مسیر به عضله قلب کاهش یابد (مثلا در حمله قلبی) باز می شوند و خون و اکسیژن را برای عضله قلب تأمین کرده و از مرگ آن جلوگیری می کنند.

قلب یک فرد غیر ورزشکار، کمتر قادر است که در مقابل استرس ها و فشارهای زندگی مقاومت کند و در مقابل هیجانات شدید که ممکن است منجر به حمله قلبی شود، حساس تر است. به علاوه ورزش منظم خطر افزایش فشار خون شریانی را کاهش میدهد. فشار خون بالا عامل زمینه ساز بسیار مهم و رایج نارسایی قلبی و سکته های قلبی و مغزی می باشد.

ورزش و سرطان ها امروزه تأثير متعادل نگه داشتن چربی بدن در پیشگیری از سرطان به خوبی شناخته شده و نقش ورزش در این ارتباط نیز می تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند.

ورزش حتی در مبتلایان به سرطان نیز در بهبود کیفیت زندگی، عملکرد جسمانی، اعتماد به نفس و کمک به بهبودی آنها نقش دارد. به طور کلی، مرگ به علت سرطان در بین افرادی که از نظر جسمانی فعال هستند ۵۰ تا ۲۰۰ درصد کمتر از افراد بی تحرک است.

ورزش و دیابت

دیابت نیز یکی از مهم ترین بیماری های ناشی از کم تحرکی است. در کشور ما حدود ۳درصد جمعیت مبتلا به این بیماری هستند. افراد دارای فعالیت جسمانی منظم، کمتر احتمال دارد که به دیابت نوع بزرگسالی مبتلا شوند و در صورت ابتلا نیز، دیابت این افراد با انجام ورزش منظم بهتر کنترل می شود.

ورزش و پوکی استخوان (استئوپروز)

امروزه تراکم استخوانی از دیدگاه برخی کارشناسان، به عنوان یک مجله مرتبط با سلامت و آمادگی جسمانی محسوب می شود. استخوان سالم متراکم و قوی است، وقتی استخوان ها کلسیم خود را از دست می دهند، تراکم آنها کاهش می یاب، پوک می شوند و در خطر شکستگی قرار می گیرند، تراکم استخوان در هنگام بلوغ حسا۔ اکثر است و در اوایل جوانی شروع به کاهش می کنند، اما این کاهش در سنین بالا به حسا۔ خطرناکی می رسد. در نتیجه بسیاری از افراد مسن از پوکی استخوان رنج می برند، در بعضي أنه آنها این پوکی به آستانه شکستگی می رسد و با کوچکترین ضربه ای و گاهی حتی بدون هیچ ضربه ای، شکستگی استخوان در استخوان ران و مهرهها ایجاد می شود.

افراد فعال، تراکم استخوانی بالاتری داشته و از افراد کم تحرک در مقابل پیگی استخوان مقاوم ترند. زنان به ویژه بعد از یائسگی در معرض خطر بیشتری برای پوگی استخوان هستند و در سن پایین تری از مردان به آستانه شکستگی می رسند. تمرینات منفلم که توأم با فشار وزن روی استخوانها باشد (نفلیر پیاده روی تند، نرم دویدن) و تمرینات مقاومت که استخوان ها را تحت کشش قرار می دهد. (مثل تمرینات با وزنه) به خصوص مؤثر هستند (شنا تأثیر چندانی از این بابت ندارد).

ورزش و دردهای عضلانی اسکلتی چون به ندرت کسی از کمر درد می میرد، توجهی که به مسایلی مانند بیماری های قلبی عروقی و سرطان شده به کمر درد نمی شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید یکی از شایع ترین مشکلات و علل مراجعه به پزشک، کمردردها هستند. چیزی حدود ۸۰ درصد افراد بالغ، در طول زندگی کمر درد را تجربه خواهند کرد که توانایی عملکرد طبیعی آنها را مختل می کند.

امروزه ثابت شده که بیشتر کمر دردها نتیجه ضعف قدرت و استقامت عضلات و انعطاف پذیری ضعیف هستند. افراد فعال که از استقامت عضلانی خوبی برخوردارند. کمتر از افراد غیر فعال احتمال دارد که دچار مشکلات عصبی و عضلانی کمر شوند.

ورزش و چاقی

شیوع چاقی و اضافه وزن در جامعه امروزی به طور پیش روندهای رو به افزایش است. این روند به خصوص در میان کودکان و نوجوانان چشم گیر است. چاقی به خودی خود یک بیماری نیست بلکه یک وضعیت کم تحرکی است که با مجموعه ای از عوارضی همراه است. افراد چاق در معرض خطر بالاتری از لحاظ ابتلای به بیماری های قلبی عروقی، دیابت، سرطان سینه، فشار خون بالا و آسم هستند.

اگر چه وقتی چاقی با عدم آمادگی قلبی عروقی و اشکالات متابولیکی نظیر فشار خون و چربی خون بالا توأم می شود، احتمال خطر مرگ زودرس و کوتاه شدن زندگی بالا می رود ولی تحقیقات نشان داده است که افراد چاق که از آمادگی جسمانی برخوردارند در خطر ویژه ای از لحاظ ابتلای به مرگ و میر زودرس نیستند. فعالیت اهمیت دارد.

ورزش و اختلالات روانی و ذهنی

یک چهارم افراد در هر جامعه، از اختلالات خفيف روانی رنج می برند، اضطراب و افسردگی نمونه ای از این مشکلات است. مطالعات اخیر نشان داده است که اختلالات روانی زیادی وجود دارد که با زندگی بی تحرک مرتبط است. سی و سه درصد از افراد غیر فعال، گزارش می کنند که اغلب احساس افسردگی می کنند. در افسردگی های خفیف تا متوسط تحرک همراه با سایر درمان ها می تواند موثر باشد.

اضطراب وضعیت عاطفی است که با نگرانی، شک به خود و دلهره مشخص می شود. مطالعات زیادی نشان داده اند که علایم اضطرابی می تواند با فعالیت منظم کاهش داده شود. ظاهرا فعالیت های آیروبیک منظم، بیشترین تأثیر را دارند. بسیاری از افراد فعال که ورزش منظم انجام می دهند احساس می کنند که فعالیت به آنها برای مقابله با فشارهای زندگی کمک می نماید.

فعالیت جسمانی همچنین باعث بهبود کیفیت خواب توأم با استراحت بیشتر است. افرادی که دچار بیخوابی و کم خوابی هستند، به نظر می رسد که از فعالیت منظم (البته اگر فعالیت شدید بلافاصله قبل از خواب نباشد) سود می برند. فعالیت ورزشی منظم

همراه با کاهش فعالیت مغزی است که موجب ریلکسیشن و آرامش بیشتر و نیز آمادگی بیشتر برای به خواب رفتن است.

نوع شخصیتی A افرادی هستند که نسبت به استرس و فشارها حساس بوده و شیوع بیماری ها در آنها بیشتر از افراد عادی است. فرد دارای شخصیت نوع A عصبی، رقابت جو و نگران عقب ماندن از زمان بندی هایش است. فعالیت جسمانی منظم می تواند برای افراد تیپ A به خصوص آن دسته که پرخاشگر هستند، مؤثر باشد. فعالیت های غیر رقابتی احتمالا برای این افراد که مستعد استرس هستند، بهترین خواهد بود.

یک فایده دراز مدت فعالیت جسمانی منظم، افزایش اعتماد به نفس اسست، بهتر شدن وضعیت بدن و ظاهر می تواند اعتماد به نفس و عزت نفس را افزایش دهد. احساس توانایی برای تغییر رفتار (پرداختن به ورزش منظم و انجام وظایف جدید نیز می تواند اعتماد به نفس را افزایش دهد.

ورزش و سایر بیماریها ورزش برای پیشگیری و درمان برخی بیماری ها که جزو بیماری های مرتبط با کم تحرکی محسوب نمی شوند، نیز می تواند مفید باشد.

التهاب و ورم مفاصل، آسم، برخی اختلالات سیستم ایمنی، علایم قبل از قاعدگی مجموعه علایم روانی رفتاری که در چند روز قبل از قاعدگی ایجاد میشود) و دردهای مزمن نمونه هایی از این بیماری ها هستند. البته باید توجه داشت که ورزش در این وضعیت ها حتما باید با شرایط خاص و با نظر پزشک انجام شود.

ورزش و پیری

ورزش و پیری ناتوانی در فعالیت مؤثر که اغلب با افزایش سال های عمر ایجاد می شود (چیزی که ما از آن به عنوان پیری یاد می کنیم) در بسیاری از موارد، پیامد طبیعی افزایش سن نیست و می تواند در برخی جنبه ها قابل پیشگیری باشد. این محدودیت عملکرد با عدم آمادگی جسمانی و زندگی بی تحرک رابطه مستقیم دارد. این نوع پیری بیشتر یک «پیری اکتسابی است تا پیری ناشی از گذشت زمان، افراد دارای سن بالا که به یک زندگی فعال ادامه می دهند، بسیاری از ویژگی هایی را که ما به اسم پیری می شناسیم، تجربه نمی کنند. کمبود آمادگی عضلات همراه با فقدان تعادل، خطر سقوط بیشتر و توانایی کمتر برای عملکرد مستقل نمونه ای از این ویژگی ها است. بنابر تحقیقات، ورزش فعالیت شناختی مغز را افزایش می دهد و می تواند در کاهش خطر فراموشی پیری موثر باشد.