چگونه باید با فرد مبتلا به ایدز رفتار کرد؟

مسائل فردی و اجتماعی در همه گیری ایدز

افراد مختلف عکس العمل های متفاوتی در ارتباط با افراد مبتلا به ایدز دارند که عمدتا ناشی از عدم شناخت بیماری، عدمآشنایی با طریقه ی انتشار، راه های آلودگی و روش های پیشگیری از بیماری است.

آیا بیماریابی منظم و سازمان یافته ضرورت دارد یا خیر؟

در جمعیت هر کشور یا بخشی از آن جمعیت ممکن است بیماریابی سازمان یافته (غربالگری ) مطرح شود . طرفداران این استراتژی و تعیین هویت افراد آلوده به ویروس ، عقیده دارند که آشنا ساختن این افراد به مسائل ضروری و تحت نظر قرار گرفتن منظم پزشکی عامل مهم و ضروری است . اکنون با توجه به ناتوانی و عجز جامعه پزشکی در امر درمان بیماری ، انجام چنین روشی به عنوان یک راه حل برای پیشگیری از انتشار بیماری لازم می باشد . با این حال این روش فقط پاسخگوی ترس مستولی بر جامعه خواهد بود. چرا که همه افراد زیر بار این بیماریابی نمی روند و این روش نمی تواند همه افراد آلوده را نشان بدهد . به علاوه بیماریابی در کل جمعیت هم کاملا غیر عملی است . این قضیه بدو دلیل است . یکی از لحاظ عملی و دیگری به خاطر هزینه گزافی که در بر خواهد داشت . اگر به اجبار متوسل شویم افراد از ترس مطرودشدن و رانده شدن از اجتماع پنهان خواهند شد . نتیجه گیری کلی این خواهد بود که غربالگری قابل انجام شدن نیست .

یکی دیگر از مشکلات مربوط به غربالگری این است که نقائص چندی در آزمایشات تشخیص ویروس وجود دارد و بنابراین صددرصد مطمئن نیستند . در این حالت که اطمینان به آلوده بودن وجود ندارد می تواند باعث بروز مشکلات چندی برای فرد و اطرافیان او شود . بنابراین تنها روشی که برای قطع زنجيره انتقال بیماری پیشنهاد میشود عبارت از شناساندن و آموزش راههای آلودگی به افراد اجتماع می باشد . برای تحقق این امر هر یک از افراد اجتماع باید اطلاعات کافی داشته باشند و درباره راههای انتقال ویروس و روشهای صحیح پیشگیری آموزش لازم داده شود . بنابراین مهمترین و اساسی ترین اقدام این است که اجتماع روش های پیشگیری را وظیفه عمومی و فردی بداند . افراد آلوده به ویروس ، چه آنهایی که از آلودگی خود اطلاع دارند و چه افرادی که از بیماری خود اطلاع ندارند برای جلوگیری از آلودگی سایرین باید آموزش ببینند. همچنین افراد سالم برای جلوگیری از خطر انتقال بیماری باید تحت آموزش کافی قرار بگیرند.

آیا مجزا ساختن افراد آلوده با ایدز ضروری است؟

دلایلی که در ادامه خواهد آمد روشن می سازد که مجزا ساختن افراد آلوده به ویروس ایدز در قطع زنجيره انتقال و خاموش شدن همه گیری هیچگونه تأثیری ندارد .. همچنین نشاندار نمودن افراد و بر چسب ( بیمار بودن ) زدن بر افراد کاملا بی فایده است . به عنوان مثال در ذهن بیاوریم افراد آلوده به ایدز را خالکوبی کنیم !؟ قبلا راه های سرایت بیماری را ذکر کردیم که عمدتا از راه تماس جنسی و اعتیاد است . هر فرد می تواند با آگاهی های قبلی و به کار بستن یک سری از آداب که لازمه حفاظت است خود را حفظ کند و یا از قرار گرفتن در موقعیت های مخاطره انگیز احتراز نماید .

با در نظر گرفتن نکات یاد شده باید توجه داشت که مجزا ساختن و نشاندار کردن بیماران و افراد آلوده به ویروس و معرفی آنان به جامعه هرگز تأثیری در روند همه گیری ندارد . گذشته از آن نتیجه حاصل از اجرای این برنامه به مطرود شدن بیمار از سوی سایر افراد منجر خواهد شد که خود این رفتار اجتماعی به سایر مسایل روانشناسی موجود اضافه خواهد گردید . از سوی دیگر اقدام به چنین روشی قضاوت و تفکر جامعه را – که متأسفانه شایع نیز هست – به گناهکاری و اتهام افراد آلوده که قربانیانی بیش نیستند سوق خواهد داد و قربانیان بیماری را که در موقعیت خطير ، هولناک و نگران کننده قرار دارند ، بیش از پیش به انزوا و استتار خواهد کشانید .

چه کسی را باید از آلوده بودن آگاه ساخت؟

همانند هر آزمون تشخیصی دیگر نتیجه آزمایش در بیماری ایدز – البته پس از تأیید  نهایی – به فردی که آزمایش از او به عمل آمده است باید اعلام گردد . نتیجه آزمایش مثبت حتی به افرادی که آزمایش آنها بر حسب تصادف هنگام آزمایش و یا اهدا خون مثبت باشد ، باید ابلاغ شود . نتایج مهم و قابل توجهی که از این تشخیص آزمایشگاهی حاصل می شود به شرح زیر است :

۱-به منظور آگاهی از نتایج و اثرات وجود ویروس در بدن فرد یک معاینه پزشکی انجام خواهد شد.

۲-خود فرد آلوده عواقب آلودگی را درک می نماید . به ویژه این خطر که همسر وی ممکن است آلوده شود اهمیت خواهد داشت .

۳-در صورتی که فرد آلوده زن باشد از خطراتی که نوزادش را تهدید می کند مطلع خواهد شد .

۴-در صورتی که فرد مثبت نباشد ممکن است به فکر فرو رفته و از رفتارهای پرخطر دست بردارد .

باید توجه داشت که خبر اضطراب انگیز آلوده بودن باید در کمال احتیاط به فرد داده شود ، زیرا در برخی افراد آلوده ممکن است شوک روانی شدید ایجاد شود .

رعایت نکات لازم از طرف افراد آلوده و اطرافیان جهت جلوگیری از انتقال بیماری

درباره خطرات آلوده شدن افراد جامعه به وسیله فرد آلوده به ویروس باید به این افراد اطلاعاتی داده شود . هر فرد آلوده به ویروس HIV باید مطلق از اهدا خون خودداری نماید . چنانچه فرد آلوده به ویروس به خدمات پزشکی مانند دندانپزشکی ، تزریقات و خونگیری نیاز داشته باشد ، افرادی که این خدمات را انجام میدهند باید نسبت به آلوده بودن فرد آگاهی پیدا کنند تا احتياطات لازم را رعایت نمایند و به ویژه به هنگام تماس با خون کلیه اصول حفاظتی را رعایت نمایند . خطر آلوده شدن در هنگام آمیزش و تماس جنسی نیز وجود دارد . انتقال ویروس ممکن است از یک مرد آلوده به یک زن سالم صورت گیرد . این آلودگی هنگام تماس نزدیک اعضاء تناسلی موقع آمیزش اتفاق می افتد . بدون تردید ترشحات مرد مانند منی و یا ترشحات زن خطر انتقال را دارند . همچنین نشان داده شده است که ارتباط میان دهان و اعضاء تناسلی می تواند منشأ آلودگی باشد . آلودگی از طریق بوسه همراه با مخلوط شدن بزاق تاکنون به اثبات نرسیده است ، گرچه می تواند عامل انتقال باشد . در مردان استفاده از محافظ در هنگام آمیزش از آلوده شدن همسر جلوگیری می کند و بدون خطر است . با این حال باید به صورت صحیح از محافظ استفاده نمود .

بررسی های متعدد که در کشورهای مختلف صورت گرفته نشان می دهد که افراد در محیط خانوادگی در صورت تماس های روزانه با فرد آلوده دچار بیماری نمی شوند .

این امر حتی در آفریقا که شرایط بهداشتی نامناسب است نیز دیده می شود . امروزه مشخص شده است که رعایت هیچگونه اقدام خاصی برای افرادی که با فرد آلوده به ویروس زندگی می کنند لازم نیست.

در مورد البسه و ملحفه و غیره ی فرد آلوده ، غیر از رعایت موازین معمول بهداشتی اقدام خاصی لازم نیست . در مورد ظروف و یا پاکیزه بودن البسه مراعات موازین معمول بهداشتی کفایت می کند و تاکنون آلودگی در اجتماعات و استخرها مشاهده نشده است.

تنها دلیلی که برای کناره گیری از کار و از دست دادن شغل وجود دارد ، وضعیت سلامت فرد بیمار است . وقتی سلامت فرد آلوده به ویروس به خطر می افتد بالاجبار باید محیط کار را ترک کند اما این وضع تا زمانی ادامه می یابد که رفع خطر شده باشد . برخی اوقات خود فرد آلوده به علت روبرو شدن با خطرات برخی از مشاغل از کار کناره گیری می کند . بنابراین با توجه به دلایل متعدد بادشده جز در موارد فوق العاده استثنائی هیچگونه مانعی برای ادامه کار فرد آلوده به ویروس وجود ندارد .

مراقبت های لازم پزشکی برای فرد آلوده به ویروس

به طور مسلم افراد آلوده به ویروس باید به طور منظم تحت مراقبت قرار گیرند . تعداد و دفعات معاینه بر حسب علایم و وخامت بیماری متغیر است. در صورتی که عفونت خیلی کند پیشرفت نماید ، فرد آلوده به ویروس که نشانه ای از بیماری را ندارد ، هر شش ماه یک بار باید مورد آزمایش قرار گیرد و در صورت بروز علایم دفعات معاینه باید زیادتر شود . مراقبت ها هم از نظر بالینی و هم از نظر آزمایشگاهی باید انجام شود و با مراقبت های قبل مقایسه شود تا پیشرفت و عدم پیشرفت بیماری ارزیابی گردد . هنگامی که وضع بیمار رو به وخامت می گذارد، مراقبت باید بسیار دقیق انجام شود و در مواقع احتمال بروز عفونت ها ، درمان مناسب به کار گرفته شود . تجربه نشان داده است که با انجام این نوع مراقبت ها بیمار اطمینان پیدا می کند ، زیرا چنانچه او را به حال خود رها کنیم ، روز به روز بر نگرانی و اضطراب بیمار افزوده می شود.

نتایج اجتماعی و روانی عفونت اچ آی وی

عفونت با ویروس HIV برحسب زمان نتایج متغیری دارد . بر این اساس می توان بیماران را طبقه بندی نمود:

*افراد آلوده بدون علامت

*افراد با نشانه های کم

*افراد با نشانه های مهم و بارز

*ایدز یا شکل وخیم بیماری

با توجه به پیشرفت علوم و شناسایی سیر عفونت این طبقه بندی را نمی توان مبنا قرار داد و از آن استفاده نمود . با وجودی که کلیه افراد آلوده به ویروس به شکل وخیم بیماری مبتلا نمی شوند ، اما با وجود اعمال تدابیر مداوم درمانی و توجه به افزایش مدت و کیفیت زندگی ، بیماری ایدز در اکثر موارد به مرگ منتهی می شود . لذا کلیه افراد آلوده به ویروس IIIV ، به علت ناتوانی دانش پزشکی در درمان واقعی از یک نگرانی و اضطراب مخفی و درونی رنج می برند .

صحبت کردن با فردی که حامل ویروس است می تواند منجر به پرده برداری از زندگی خصوصی فرد شود . در نتیجه حتی اگر فرد به ایدز هم مبتلا نشود به همجنس بازی متهم می گردد و با معتاد تلقی می شود و بار سنگینی را به این جهت باید بر دوش بکشد . این شک و تردید علاوه بر اینکه به طرد عاطفی ، اجتماعی و یا شغلی بیمار منجر می شود بر اندوه او نیز می افزاید چرا که می داند دانش پزشکی نهایت برای وی کاری نمی تواند انجام دهد.

گذشته از اینها درجه و شدت بیماری هر چه باشد ، ناقل بودن به معنای انتقال ویروس به شریک جنسی است و بنابراین تغییرات در الگوی جنسی می تواند استرس زا باشد. یکی دیگر از نگرانی های این افراد خطر انتقال ویروس به فرزند است که بدین دلیل ممکن است منجر به این شود که فرد هرگز بچه نداشته باشد و این خود دلیلی دیگر برای داشتن استرس می باشد.