سرطان مقعد و هر آنچه باید از آن بدانیم

سرطان مقعد و هر آنچه باید از آن بدانیم

سرطان مقعد بیماری است  که بسیار به ندرت دیده می شود که می‌تواند در راهیابی رشد سرطان روده بزرگ که به مقعد ختم می‌شود بوجود آید. اکثر تومورهای‌ سرطان مقعد از نوع خاموش می‌باشند؛ به نحوی که بها سرعت کم رشد کرده و از خود نشانه ای بوجود نمی آورد تا وقتی که به قدر کافی حجیم و خطرناک شوند. با این وجود اگر این سرطان به موقع تشخیص داده شود، می‌توان از آن پیشگیری و یا حتی آن ‌را معالجه کرد.

از آناتومی مقعد بدانیم:

مقعد منفذ باز عضلانی است که در انتهای روده بزرگ جای می گیرد و بوسیله حلقه‌ای عضلانی به اسم اسفنکتر کنترل می‌شود که توسط باز و بسته شدن، اجازه کنترل حرکات دستگاه گوارش را بوجود می‌آورد. منطقه‌ای که مقعد را به رکتوم اتصال می دهد کانال مقعدی خوانده می‌شود و حدود ۳ تا ۴ سانتی‌متر طول دارد.

انواع سرطان مقعد

سرطان مقعد به شرح زیر تقسیم بندی می‌شود:

آدنوکارسینوماها (Adenocarcinoma): این سرطان‌ها متداول ترین سرطان مقعد می‌باشند که در درون یاخته‌های غدد مولد مخاط شکل می گیرد. این یاخته‌ها زمانی که بصورت عادی کار می‌کنند، دیواره‌های داخلی مقعد را روانکاری می‌کنند.

تومورهای کارسینوید (Carcinoid): این تومورها نوعی تومور مولد هورمون (Neuroendocrine) می باشند. اگرچه امکان دارد که انواع این تومورها در هر مکانی شکل بگیرند، احتمال شکل گیری تومورهای carcinoid در روده‌ها زیاد است تا در داخل مقعد. این تومورها معمولا با سرعت کم رشد می‌کنند و امکان دارد در اول کار به عنوان یک تومور خوش خیم دیده شوند.

لیمفوماها (Lymphoma): به بیماری‌های سیستم مصونیت بدن مربوط می‌باشند که در غدد لنفاوی بوجود می آیند. اما این سرطان می‌تواند در هر جایی از بدن شکل می گیرد از جمله در مقعد.

مرحله بندی سرطان مقعد

مرحله بندی سرطان مقعد با ارزیابی سه بخش کلیدی سرطان شروع می‌شود: اندازه، موقعیت مکانی و میزان گسترش آن. در مراحل اولیه سرطان مقعد (مرحله صفر)، سرطان گسترش پیدا نکرده است و تومورها محدود به جداره داخلی (غشاء مخاطی) مقعد یا مجرای مقعد می‌شوند. مراحل بعدی با میزان رشد و نیز گسترش بافت‌های سرطانی به درون لایه‌های دیواره مقعد مشخص می‌شوند. همچنان که سرطان پیشرفت می‌کند، ممکن است از طریق دیواره مقعد به روده بزرگ، مثانه یا مجرای ادرار سرایت کند. در پیشرفته‌ترین مرحله بیماری (مرحله ۴)، سرطان به همه بدن و به غدد لنفاوی سرایت کرده است.

علائم سرطان مقعد چیست؟

مهم ترین نشانه های سرطان مقعد از جمله:

خونریزی کردن مقعد

درد، احساس ناراحتی و خارش اطراف مقعد

تغییر در اندازه سفتی، صورت یا میزان دفعات اجابت مزاج

برجستگی‌های کوچک اطراف مقعد که امکان دارد با هموروئید (بواسیر) اشتباه شود

بی‌اختیار شدن دفع مدفوع

ترشحات ژله‌ای که از مقعد (مخاط) بیرون می زند

زخم‌های اطراف مقعد که امکان دارد تا پوست اطراف باسن افزایش یابد.

علت سرطان مقعد چیست؟

رشد غیر محسوس بافت‌های نرم جداره درونی مقعد و یا مجرای مقعد در طول زمان می‌تواند به سرطان تبدیل شود. آنچه که باعث می‌شود سرطان مقعد شکل گیرد، کاملا ناشناخته است اما دانشمندان چندین عامل را پیدا کرده‌اند که امکان دارد نقشی را در این مورد بازی کنند:

ویروس پاپیلوم انسانی (HPV): ممکن است پدید آمدن سرطان مقعد در اشخاصی که به نوعی عفونت ویروسی به نام ویروس پاپیلوم انسانی مبتلا می‌باشند، رشد می‌یابد و خطر ابتلاء به این ویروس با رشد تعداد شرکای جنسی فرد زیاد می شود.

فعالیت جنسی: احتمال پدید آمدن سرطان مقعد در اشخاصی که از راه مقعد مقاربت داشته‌اند، افزایش می یابد. این امر امکان دارد به علت افزایش احتمال ابتلاء به ویروس “اچ پی وی ” در قسمت مقعد باشد.

ضعیف شدن سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بخشی از دفاع بدن در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌ها مانند سرطان می‌باشد. احتمال بروز سرطان مقعد در افرادی که به دنبال عمل پیوند عضو، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند و دچار ضعف سیستم ایمنی شده‌اند، بیشتر است. همچنین افرادی که دچار بیماری ایدز هستند حالت مشابه وجود دارد.

مصرف سیگار: تنباکو موجود در سیگار خطر ابتلاء به سرطان مقعد را افزایش می‌دهد.

دیابت نوع دوم: دیابت نوع دوم ممکن است احتمال ابتلاء به سرطان مقعد را افزایش دهد. این شرایط ممکن است بر پیش بینی بیماری نیز تاثیر بگذارد.

شرایط ارثی: سوابق شخصی و یا خانوادگی مبتلا شده به سرطان روده بزرگ و یا پولیپذخطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. بیشتر موارد سرطان مقعد، از جهش‌های اکتسابی ژنی ناشی می‌شوند که این تغییرات سرطانی در DNA می‌باشد و در طول زندگی شخص رخ می‌دهد. اما شرایط ارثی خاص ممکن است شما را بیشتر مستعد سرطان مقعد کند.

رژیم‌های غذایی شامل مقدار بسیار بالای گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده با این وجود بسیاری از افراد مبتلا به سرطان مقعد این ریسک فاکتورها را نداشته‌اند و علت این بیماری هنوز ناشناخته می‌باشد.

را‌ه‌ های تشخیص و پیشگیری از سرطان مقعد

از آنجا که سرطان‌های مقعد غالبا از عفونت HPV مشتق می‌شوند و واکسن HPV پیش از آن که فرد در معرض ویروس قرار گیرد از عفونت به وسیله انواعی از ویروس‌ها و زخم‌های پیش سرطانی ممانعت می‌کند، گمان می‌رود که واکسیناسیون HPV ممکن است احتمال وقوع سرطان مقعد را کاهش دهد.

برای تشخیص این سرطان از تست پاپ اسمیر مقعدی که شبیه به تست پاپ اسمیر برای تشخیص سرطان گردن رحم است استفاده می‌شود.

پذیرش یک برنامه زندگی سالم که چربی کم و فیبر زیاد در برنامه غذایی روزانه دارا باشد، برای پیشگیری از سرطان مقعد نقشی اساسی دارد؛ به ویژه اگر در خانواده شما سابقه این سرطان موجود باشد

راه های درمان سرطان مقعد

درمان سرطان مقعد به کمک جراحی، رادیوتراپی (اشعه درمانی) یا شیمی درمانی ممکن است. روش‌های رادیوتراپی و شیمی درمانی امکان دارد به صورت همزمان یا به دنبال هم بکار گرفته شود. درمان ترکیبی معمولاً بسیار موفق آمیز است. اگر رادیوتراپی و شیمی درمانی به طور همزمان بکار گرفته شود، عوارض جانبی آن نیز امکان دارد با شدت بیشتری بوجود آید. برای درمان تومورهای کوچک مقعدی از جراحی و یا در موارد پیشرفته از ترکیب جراحی با شیمی درمانی یا رادیوتراپی بکار گرفته می‌شود.

جراحی: در موارد تومورهای کوچک امکن دارد از جراحی استفاده شود. در مواردی زیادی که درمان‌های اولیه قادر به ریشه کنی سرطان نباشد یا در صورتی که نشانه موجود حاکی از برگشت مجدد سرطان باشد، نیز از جراحی استفاده می‌شود. دو نوع اصلی جراحی وجود دارد: برداشت موضعی و برداشت شکمی.

برداشت موضعی: این روش امکان دارد در موارد تومورهای کوچک موجود در قسمت‌های خارجی مقعد بکار گرفته شود. در این روش تنها قسمت هایی از مقعد که دارای سلول‌های سرطانی هستند کشت می‌شود و اسفنکتر مقعد دست نخورده باقی می‌ماند بنابراین کار دستگاه گوارش در اغلب افراد بدون تغییر می‌ماند.

برداشت شکمی: در این روش مقعد و رکتوم کشت می‌شود. بنابراین راه خروجی دستگاه گوارش به سطح شکم انتقال می یابد تا بدین ترتیب مدفوع از بدن خارج شده و در کیسه کولوستومی گردآوری ‌شود. این منفذ باز شکمی استوما گفته می‌شود. گرچه کولوستومی در آغاز امری وحشتناک و اذیت آور به نظر می‌رسد اما بیشتر افراد با طی زمان با آن مطابقت حاصل کرده و به زندگی طبیعی خود باز می‌گردند.