سایکوز یا روان پریشی

آنچه باید راجع به سایکوز یا روان پریشی بدانیم

سایکوز یا روان پریشی جنبه های گوناگون ذهن مثل افکار، احساسات، ادراک را تحت تأثیر قرار می دهد. در سایکوز فرد از حالت طبیعی خود دور شده و تماس با واقعیت را قطع می کند و ممکن است دچار توهم و هذیان شود و فرد در مورد اشخاص و وقایع اطراف خود دچار عقاید نادرست می شود و امکان دارد فرد دچار دیدن و شنیدن چیزهایی که وجود ندارد و واقعی نیستند شود.

بیماری سایکوز یا روان پریشی ویژگی زیادی دارد ولی بارزترین و شابع ترن علائم آن قطع ارتباط فرد با محیط خارجی است.

کلمه سایکوز برای توصیف شرایطی به کار می رود که ذهن یا روان فرد را در وضعیتی قرار می دهد که موجب از بین رفتن ارتباط وی با واقعیت می شود افاردی که به این اختلال مبتلا هستند اغلب اوقات کار و تجارب غیر معمول و ناخوشایندی را تجربه می کنند که فرد را به شدت می ترساند.

این افکار آنقدر آرام پیشرفت می کند که تنها اعضاء خانواده و نزدیکان متوجه آن خواهند شد. این بیماران ممکن است نشانه هایی از قبیل باورهای غیر معمول یا هذیان، اختلال در فکر(سردرگمی)، توهم یا تجارب غیرعادی، تغییرات خلقی و رفتار تغییر یافته را داشته باشند.

باورهای غیر معمول

باورها و ادعاهایی است که افراد دیگر متوجه درست نبودن آنها می شوند. در این حالت چنان فرد به عقاید خود مطمئن است که بحث های منطقی نمی تواند تغییری در آنها ایجاد کند مانند اینکه شخصی فکر می کند بقیه افراد علیه او توطئه کرده اند و یا توسط تلویزیون فردی جاسوسی او را می کند یا اینکه دارای نیروهای خاصی می باشد.

اختلال در فکر، تفکر مبهم

افرادی که دچار سایکوز یا روان پریشی هستند، نمی توانند به خوبی فکر کنند، خیلی سریع و تندتند حرف می زنند که بقیه افراد نمی توانند متوجه بشوند. در این حالت افکار او بسیار مبهم می شوند.

توهم

در این حالت فرد ممکن است ببیند، بشنود و یا بویی را احساس کند که وجود خارجی ندارد. از شایع ترین نوع توهم شنیدن صداهایی است که وجود ندارد.

تغییرات خلقی

در سایکوز این تغییرات بسیار شایع است و شخصی به طور غیر معمول احساس غمگینی و یا هیجان کند.

رفتار تغییر یافته

رفتار فرد در هنگام سایکوز یا روان پریشی نسبت به رفتار معمولش تغییر می کند گاهی اوقات بسیار فعال و گاهی بی حال می باشد این تغییرات رفتاری همراه با علائمی است که به انها اشاره کردیم.

این نوع افکار بر عملکرد زندگی و روابط او با خانواده و محل کار و دوستان تأثیر منفی می گذارد و باعث می شود تمرکز فرد از بین رفته و بر اشتها و خواب او نیز تأثیر بگذارد و او نمی تواند از زندگی اش لذت ببرد.

چه عواملی باعث بروز سایکوز یا روان پریشی می شود؟

فردی که دچار سایکوز یا روان پریشی می باشد ممکن است علامت یک بیماری زمینه ای دیگر را داشته باشد. این اختلال امکان دارد بعد از وقایعی مانند از دست دادن یکی از نزدیکان، بعضی از بیماری های جسمی مثل عفونت های شدید استفاده از مواد و محرک ها نظیر حشیش، شیشه و آمفتامین و یا گاهی به دنبال بیماری مغزی و عروقی، برخی تومورها این بیماری در فرد بروز کند.

این بیماری در واقع پایه ای سرشتی دارد و عوامل ارثی و بیولوژیک بسیار در بروز آن تأثیرگذار است مثلاً احتمال بروز اسکیزوفرنی در کسانی که در خانواده فرد مبتلا به این بیماری را دارند از حدود ۱ درصد به ۸ تا ۱۲ درصد افزایش می یابد.

سایکوز یا روان پریشی در چه سنی رخ می دهد؟

این اختلال در همه سنین امکان دارد بروز کند تا ابتدای جوانی کمتر دیده شده، برای بار اول در جوانی اتفاق می افتد تقریباً در حدود ۳ نفر از ۱۰۰ نفر دوره ای از سایکوز را در زندگی خود تجربه می کنند و این میزان بسیار زیادتر از بیماری قندخون می باشد اغلب بیماران از این دوره بیماری رهایی پیدا می کنند. سایکوز یا روان پریشی مانند هر بیماری دیگری می تواند درمان شود.

مداخلاتی مانند آموزش مهارت زندگی، کنترل تنش، شناخت بیماری و تعامل و برخورد درست به افزایش عملکرد فرد کمک می کند سایکوز مانند بیماری های غیرواگیرداری همچون فشارخون و دیابت به شرط پیگیری قابل کنترل است و فرد می تواند با وجود این بیماری به تمام  فعالیت های اجتماعی بپردازد.

دارو درمانی در سایکوز

روش دارو درمانی جهت اختلال سایکوز یا روان پریشی یک روش درمانی محوری است و در کنار سایر درمان ها نقش مؤثری در بهبود و کاهش دوره سایکوز و جلوگیری از حملات بعدی دارد داروهای مختلفی وجود دارند که در کاهش اضطراب و نارحتی های ناشی از این اختلال مؤثر خواهند بود.

در درمان سایکوز مصرف دارو نقش کلیدی دارد و توسط روانپزشک نوع و نحوه مصرف آن تعیین می شود که در صورت بروز عوارض جانبی، نوع دارو و یا مقدار مصرف تغییر خواهد کرد و نباید خودسرانه دارو قطع شود.

روان درمانی و مشاوره در سایکوز

مشاوره و یا روان درمانی می تواند به صورت انفرادی و یا گروهی انجام پذیردو فرد مبتلا باید راه های عملی برای جلوگیری از احتمال حمله ها را بیاموزد کنترل استرس و تشخیص به موقع نشانه های هشدار دهنده یکی از راه های عملی برای جلوگیری از حملات آینده می باشد کمک و درمان عملی ممکن است مربوط به مسائل روزمره زندگی مانند برگشت به کار یا مدرسه یا گرفتن جایی برای زندگی باشد.

امروزه ارائه آموزش به بیماران و خانواده ها در مورد نشانه های بیماری، شیوه استفاده از داروها و چگونگی مدیریت موارد اورژانسی در بسیاری از مراکز درمانی کشور انجام می پذیرد.

در مواردی که علائم سایکوز و روان پریشی، فرد یا اشخاص دیگر را در معرض خطر قرار دهد به طور معمول بستری شدن در بیمارستان به عنوان اقدام اولیه در نظر گرفته می شود. بستری کردن علاوه بر این که ارزیابی و درمان را ممکن می سازد این اطمینان را میز ایجاد خواهد کرد که شخص و اطرافیان او در امان باشند.