مجله سلامت

تیک در کودکان

حتی شما هم در آدم های دوروبر خود رفتارهای تکراری یا واکنش های بی دلیل را بسیار دیده اید . فردی که بدون علت پای خود را تکان می دهد یا فردی که بیش از حد پلک می زند و یا شخصی که در فاصله های کوتاه بدون اینکه بیماری یا گلو درد داشته باشد سرفه می کند به همه این رفتارها تیک می گویند .

گاهی اوقات این وضعیت شامل کودکان نیز می گردد . طبق تحقیقاتی که به عمل آمده مشخص می شود که ۲۴ درصد از کودکان در مراحل مختلف رشد دچار تیک می شوند . اگر کودک شما هم رفتارهایی از این قبیل دارد که احتمال چنین اختلالی را در او می دهید به نکات زیر توجه داشته باشید .

روانشناسان کودک و نوجوان می گویند تیک به معنای انجام دادن حرکات و رفتاری یا ایجاد صدایی به صورت غیر ارادی است که به طور ناگهانی از فرد سر می زند و به صورت تکرار شونده و سریع اما فاقد ریتم باشد .

تیک ها حداقل به صورت گذرا در بسیاری از افراد از جمله کودکان دیده می شود و معمولاً استرس ها باعث افزایش بروز آن می شود و تمرکز شخص آن را حداقل برای مدت زمان کوتاهی کاهش می دهد .

انواع تیک

تیک ها بر اساس کاری که انجام می شود و به دو دسته تقسیم می شوند که هر کدام دارای دو نوع ساده و مرکب هستند .

صوتی

تیک هایی که با صدا همراه هستند و نمونه های ساده این نوع تیک همچون سرفه کردن و صاف کردن گلو هستند . از انواع مرکب این تیک می توان به تکرار کلمات ، ناسزا دادن و … اشاره کرد .

حرکتی

این گونه تیک ها با رفتار و فعلی همراه هستند مثل پلک زدن ، شکلک در آوردن ، تنگ کردن چشم ها ، بالا انداختن شانه یا تکان دادن سر . کودکان بیشتر از این تیک ها رنج می برند . انواع مرکب آن می توان شامل برخی حالات یا حرات صورت ، پریدن ، لمس کردن و مانند آن هاست .

توره

تیک ها براساس ماندگاری و زمانی که در رفتار فرد باقی می مانند به دو دسته گذرا و مزمن تقسیم می شوند . تیک های گذرا حداقل ۴ هفته دوام دارند و به معنای این است که تکرار رفتاری در مدت زمانی کمتر از این زمان تیک محسوب نمی شود و تیک های مزمن بیشتر از۱۲ ماه و به دفعات و طی روزهای سال ادامه می یابد . این تیک های مزمن بیشتر بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی دیده می شوند .

علل بروز تیک

علت تیک می تواند مربوط به سیستم های مغزی باشد که جنبه های ارثی در آن بسیار با اهمیت است و می تواند به دلایل روانشناختی نیز رخ بدهد . برای تشخیص علل و بررسی دقیق این موضوع در تیک های مزمن لازم است به روان پزشک کودک مراجعه کرده و با او مشورت کنید . در تمام تیک ها ، استرس و اضطراب باعث تشدید علائم می گردد .

درمان تیک

تیک های گذرا

این دسته از تیک ها با توجه به علت بروزشان ممکن است به خودی خود فرو کش کرده یا به سمت اختلال تیک مزمن یا توده پیش بروند . برای درمان تیک می توان گفت در صورتی که تیک خفیف باشد و گذرا که باعث بروز اختلالی در فرد و عملکردش نشود درمان لازم نیست . تنها توصیه به والدین و اطرافیان آن است که از توجه زیاد به کودک و تیک های او ، تذکر دادن مکرر به خاطر تیک ، تحقیر و سرزنش کودک به خاطر آن جداً خودداری کنند .

تیک مزمن

در موارد تیک مزمن یا تیک گذاری شدید که باعث ایجاد مشکلاتی برای فرد می شود بررسی مغز و اعصاب کودک لازم است و بعد از رد کردن علل مغزی درمان روان پزشکی آن انجام می شود . این اختلال به صورت دارویی و روان درمانی مورد درمان قرار می گیرد.

در درمان دارویی از داروهای آنتی سایکوتیک و ضد اضطراب ها استفاده می گردد و درمان روان درمانی مواردی شامل : رفتار درمانی ، آموزش ریلکسیشین ، آموزش به خانواده همچون درک غیر ارادی بودن تیک ، توج نکردن به این رفتار کودک و دوری از تحقیر او صورت می گیرد .

اما سوالی که باقی می ماند مربوط به مشکلات شایعی همچون جویدن یا کندن ناخن ، کندن موی سر ، جویدن خودکار یا مداد و مواردی از این قبیل است . طبق تعریفی که ارائه کردیم این رفتارها با حرکت سریع ، ناگهانی ، تکراری و البته غیر ارادی همراه نیست ، به همین دلیل یک تیک به حساب نمی آیند . این رفتارها بر اساس آخرین تقسیم بندی اختلالات روان پزشکی در حال حاضر جزو اختلالات وسواسی طبقه بندی می شود .