آنتی بیوتیك ها چیستند و چگونه آنها را مصرف کنیم؟

آنتی بیوتیك ها هنگامی که بجا مصرف شوند بی نهایت مفيداند و داروهای مهمی به شمار می آیند آنها با عفونت ها و بیماریهای ناشی از باکتری ها مبارزه می کنند، آنتی بیوتیكهای مشهور اینها هستند: پنی سیلین، سفالوسپورین، تتراسیکلین، استربتوميسين و كلرامفنيكل. در این کتاب سولفونامیدها نیز جزو آنتي بيوتيكها محسوب شده اند.

آنتی بیوتیک های مختلف به طرق متفاوت در عفونت های خاصی اثر می کنند. مصرف تمام آنتی بیوتیكها خطراتی را به همراه دارد، ولی برخی از آنها از دیگران خطرناك ترند. در انتخاب و مصرف آنتی بیوتیكها باید دقت بسیار زیادی به عمل آید.

آنتی بیوتیكهای بسیار زیادی هستند که تحت «نام های تجارنی» متعددی فروخته می شوند که این خود سبب سردرگمی می شود. با این حال مهم ترین آنتی بیوتیكها در چند گروه عمده جای می گیرند.

گروه آنتی بیوتیك و صفحه (نام ژنریک)

• پنی سیلین ها
• آمپی سیلین ها
• تتراسیکلین ها
• سولفوناميدها
• استربتوميسين
• کلرامفنیکل
• اریتروسین

توجه: آمپی سیلین یك نوع پنی سیلین است که بیشتر از پنی سیلین معمولی باکتریها را می کند.

اگر شما آنتی بیوتیکی با نام تجارتی دارید و نمی دانید که به کدام گروه تعلق دارد حروف ریز روی شیشه با جعبه اش را بخوانید. مثلا اگر شما پاراکسین اس دارید ولی نمی دانید ترکیب آن چیست. حروف ریز روی آن را بخوانید که نوشته است «کلرامفنيكل».

متوجه

خواهید شد که این دارو باید برای تعداد کمی از بیماری های شدید مانند حصبه به کار رود و استفاده از آن به ویژه در نوزادان خطرناك است.

هیچ گاه از يك آنتی بیوتیک استفاده نکنید مگر این که بدانید به چه گروهی تعلق دارد و علیه چه بیماری هانی به کار می رود و احتیاط هائی را که باید برای استفاده بی خطر از آن در پیش گرفت بشناسید.

اطلاعات لازم در مورد مصرف، مقدار استعمال، أحشاطها و خطرات آنتی بیوتیک های توصیه شده در این کتاب را می توان در بخش داروشناسی پیدا کرد.

راهنمائی برای استفاده از همه آنتی بیوتیكها

١. اگر دقیقا نمیدانید که چه طور از يك آنتی بیوتیك استفاده کنید و برای چه عفونت هانی میتوان آن را به کار برد، بهتر است از آن استفاده نکنید.

2. فقط از آنتی بیوتیکی استفاده کنید که برای عفونتی که می خواهید درمانش کنید، توصیه شده است.

۳. خطرات استفاده از آنتی ببوتيك را بشناسید و تمام احتیاطهای لازم را به کار گیرید.

۴. از آنتی بیوتیكها فقط به مقدار توصیه شده استفاده کنید – نه کم به زیاد. مقدار مصرف به بیماری و سن با وزن بیمار بستگی دارد.

5. اگر آنتی بیوتیك خوراکی احتمالا مانند تزریقی اثر می کند هیچگاه از آنتی بیوتیک تزریقی استفاده نکنید. فقط هنگامی که مطلقا ضروری است از آنتی بیوتیك تزریقی استفاده کنید.

۶. به مصرف آنتی بیوتیك آنقدر ادامه دهید تا بیماری کاملا بهبود یابد یا حداقل تا دو روز پس از این که تب و علایم دیگر عفونت از میان رفت. برخی از بیماریها مثل سل و جذام را باید پس از احساس بهبودی شخص، او را تا ماه های زیاد یا حتی سالها تحت درمان با آنتی بیوتیك قرار داد.)

۷. اگر آنتی بیوتیك سبب بروز بثورات (دانه ها) پوستی، خارش، اشکال در تنفس با واکنش های شدید دیگر شود، بیمار باید از مصرف آن خودداری کرده هیچ گاه دوباره از آن استفاده نکند.

۸. فقط هنگامی از آنتی بیوتیكها استفاده کنید که به شدت به آنها احتیاج است. وقتی که آنتی بیوتیك زیاد مصرف شود، دیگر به خوبی اثر نمی کند.

راهنمایی برای استفاده از برخی از آنتی بیوتیك ها

١. پیش از آنکه پنی سیلین تزریق کنید، همیشه با خود آمپولهای آدرنالین (اپی نفرین) آماده داشته باشید تا در صورت بروز يك واکنش آلرژيك آن را کنترل کنید.

۲. برای کسانی که به پنی سیلین حساسیت دارند آنتی بیوتیك دیگری مانند اریتر و میسین با سولفامید به کار ببرید.

٣. برای بیماری نی که احتمالا می تواند با پنی سیلین با آنتی بیوتیك دارای طیف محدود کنترل شود نتراسیکلین با آنتی بیوتیك وسیع الطیف دیگری به کار نبرید.

۴. اصولا از کلرامفنيكل فقط برای تب حصبه استفاده کنید. کلرامفنیکل داروی خطرناکی است. هیچ گاه آن را برای درمان بیماری های خفیف به کار نگیریده و هیچ گاه آن را به نوزادان ندهید.

هیچ گاه کلرامفنیکل با تتراسیکلین تزریقی به کار نبرید. این داروها به طور خوراکی کم خطرتر، کم دردتر و بسیار بهترند.

۶. به زنانی که چهار ماهه آبستن اند با کودکان کمتر از شش سال تتراسيكلين ندهید.

7. معمولا استرپتوميسين و فرآورده های داروئی حاوی استرپتوميسين را فقط برای سل، و همیشه همراه با سایر داروهای ضد سل، به کار ببرید (صفحه ۳۵۵) استربتوميسين را همراه با پنی سیلین برای زخم های عمیق احشاه، آپاندیسیت و عفونت های اختصاصی دیگر به هنگامی که آمپی سیلین در دسترس نیست (یا بیش از حد گران است می توان به کار برد. ولی هیچ گاه نباید از آن برای سرماخوردگی آنفلوانزا و عفونت های دستگاه تنفس استفاده کرد.

۸. خوردن ماست با دوغ به جانشینی باکتریهای کشته شده توسط آنتی بیوتیكهاتی نظیر آمپی سیلین و بازگرداندن تعادل طبیعی بدن به حالت عادی كمك می کند (به صفحه بعد نگاه کنید).

وقتی يك آنتی بیوتیك اثر نمی کند چکار باید کرد؟

در بیشتر عفونت های معمولی آنتی بیوتیكها در ظرف يك يا دو روز بهبودی می آورند. اگر آنتی بیوتیکی که مصرف می کنید هیچ اثر بهبودی بخش ندارد احتمال می رود که:

۱. بیماری نی که شما فکر می کنید نیست، شاید هم داروی نامناسبی را مصرف می کنید. کوشش کنید دقیقا بفهمید که چه نوع بیماری تی است – و از داروی مناسب آن استفاده کنید.

۲. مقدار مصرف آنتی بیوتیك درست نیست. بررسی کنید.

٣. باکتری به آنتی بیوتیکی که مصرف می شود مقاوم شده است (آنتی بیوتیك دیگر به آن آسیب نمی رساند)، کوشش کنید آنتی بیوتیك دیگری را که برای درمان آن بیماری توصیه شده است پیدا کنید.

۴. ممکن است به اندازه کافی از درمان بیماری با اطلاع نیستید. از پزشك كمك بخواهید به ویژه اگر وضعیت بیمار وخیم است با دارد بدتر می شود.

اهمیت مصرف محدود آنتی بیوتیك ها

استفاده از همه داروها باید محدود شود. این امر به ویژه در مورد آنتی بیوتیك ها صحت دارد. به خاطر دلایل زیر:

1. مسمومیت و واکنش های آلرژیك. آنتی بیوتیك ها نه تنها باکتری ها را می کشند بلکه به بدن هم آسیب وارد می آورند، یا با ایجاد مسمومیت با با ایجاد حساسیت، هر ساله خیلی ها می میرند چون ازآنتی بیوتیك ها که به آنها هیچ نیازی ندارند استفاده می کنند.

۲. تعادل طبیعی بدن را به هم می زنند. همه باکتری های بدن زیان بخش نیستند. برخی از آنها برای اعمال طبیعی بدن ضروری اند. آنتی بیوتیك ها غالبا باکتری های مفید را همراه با باکتری های زیان آور می کشند. کودکانی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند. گاهی اوقات عفونت های قارچی دهان با عفونت های قارچی پوست پیدا می کنند. زیرا آنتی بیوتیك ها باکتری هائی را که این قارچ ها را در کنترل دارند از میان می برند. و به دلایل مشابه، اشخاصی که چندین روز از آمپی سیلین با آنتی بیوتیك ها وسیع الطیف دیگر استفاده می کنند ممکن است اسهال بگیرند. آنتی بیوتیكها ممکن است برخی از انواع باکتری هانی را که برای هضم لازم است یکشند و تعادل طبیعی باکتری ها را در احضاء به هم بزنند.

۳. مقاومت در برابر درمان. مهم ترین دلیل محدود کردن مصرف آنتی بیوتیكها، در درازمدت، این است که چون از آنتی بیوتیك بیش از حد استفاده شود اثرش کمتر می شود.

وقتی آنتی بیوتیکی بارها به باکتری ها حمله کنند، آن باکتری ها در برابر آنتی بیوتنبك مقاوم می شوند. به همین دلیل درمان برخی از بیماری های خطرناك مثل حصبه مشکل تر از چند سال پیش شده و در بعضی جاها حصبه به کلرامفنیکل، که معمولا بهترین دارو برای درمان آن است مقاوم شده است. کلرامفنیکل بیش از حد برای عفونتهای جزنی، عفونت هانی که آنتی بیوتیكهای دیگر بر روی آنها به همان خوبی اثر می کنند و کم خطرتر هستند با عفونتهائی که هیچ آنتی بیوتیکی برای آنها لازم نیست به کار برده شده است.

در سراسر جهان بیماری های مهمی کم کم دارند به آنتی بیوتیكها مقاوم می شوند . بیشتر هم به این علت که از آنتی بیوتیكها هم بیش از حد برای عفونت های جزئی استفاده می کنند. اگر قرار باشد که آنتی بیوتیكها همیشه نجات بخش باشند، باید مصرف آنها خیلی بیشتر از آنچه اکنون هست محدود شود، این امر بستگی دارد که پزشکان، بهداشتيارها و خود مردم، آنها را عاقلانه تر مصرف کنند.

برای بیشتر عفونتهای خفیف، به آنتی بیوتیك ها احتیاج نیست و نباید از آن استفاده کرد. عفونتهای خفیف پوست را معمولا می توان با صابون و آب، خباندن در آب جوشه و شاید با مالیدن و پوله دوژانسیان روی آن با موفقیت درمان کرد. عفونت های جزئی دستگاه تنفس را می توان با مقدار زیادی مایعات خوردن غذای خوب و استراحت زیاد مداوا کرد. برای بیشتر اسهال ها، به آنتی بیوتیك نیاز نیست و ممکن است حتی زیان بخش هم باشد. مهم نوشیدن زیاد مایعات است و به محض این که کودک می تواند چیزی بخورد باید غذای کافی به او داد.

برای عفونت هائی که خود بدن می تواند به طور موفقیت آمیز با آنها مبارزه کند از آنتی بیوتیك ها استفاده نکنید. آنها را برای زمانی که احتیاج بیشتری به آنهاست، نگهدارید.