کمک های اولیه در تصادفات و سوانح کودکان

تصادفات و سوانح در کودکان

برق گرفتگی

بطور کلی نزدیک شدن به برق و دست زدن به آن منجر به برق گرفتگی می شود. وجود پریزهای کم ارتفاع و یا روباز و از جا در رفته و شل موجبات برق گرفتگی در کودکان می شود. پریز کم ارتفاع باعث می شود که کودک به آن دسترسی پیدا بکند و با چیزهای نوک تیزی مثل سیم، سوزن و یا میخ درون سوراخها دستکاری کرده و باعث مرگ خود بشود.

برق گرفتگی می تواند از ایجاد زخم کوچک گرفته تا مرگ منتهی شود. گاهی وجود فیوزها و یا حساس بودن سیستم برق رسانی خانه از برق گرفتگی مطلق جلوگیری کرده و در نتیجه کودک مصدوم می شود ولی اگر فاز و قدرت برق زیاد باشد و بدان راحتی از انسان جدا نشده و تا تمام خون را در بدنش نخشکاند، انسان را رها نمی کند و پنجه های مرگ را برای انسان حاکم می سازد.

گاهی برق گرفتگی سوختگیهایی را نیز پدید می آورد. در صورت برق گرفتگی و تکان دادن و بر زمین زدن، عضلات انسان ضربه دیده و حتی با ضربه دیدن سر، شعور آدمی نیز برای مدت کوتاهی از دست می رود. اما براستی در صورت بروز چنین حوادثی چه باید کرد؟

درمان:

اگر خودتان در خانه بودید و متوجه برق گرفتگی کودک شدید و فیوز نیز جریان برق را قطع نکرده، خودتان به جای اینکه از کودک بگیرید تا نجات دهید، جریان برق را از کنتور قطع کنید. زیرا دست زدن شما به کودک، باعث برق گرفتگی خودتان نیز خواهد شد. اگر فرصت نداشتید که جریان برق را قطع کنید و مثلا در آپارتمانی هستید که رفتن به کنتور و قطع جریان وقت زیادی را خواهد گرفت، آن زمان با چوب خشک و یا جسم پلاستیکی دست کودک را از سیم و یا پریز جدا سازید، بدون آنکه بدن خود شما به بدن کودک متصل شود.

پس از اینکه کودک را از خطر رها ساختید، او را در جایی آرام به صورت درازکش بخوابانید و راحتش سازید. در این وضعیت بهترین کار این است که مانع از توقف تپش قلب بشوید و ماساژ قلبی را شروع کنید و از طریق دهان به تنفس مصنوعی بپردازید که البته اگر کودک از حال رفته و بیهوش شده باشد.

روش تنفس مصنوعی

چنانچه همگان می دانند، تنفس مصنوعی از راه دهان انجام می گیرد. به خاطر اینکه در شروع و جریان یافتن سیستم تنفس بسیار مثمر ثمر و دخیل است از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد و بدین منظور آشنایی و یادگیری این روش بر همگان الزامی است.

ابتدا مریض بیهوش را به پشت بر زمین می خوابانند زیر گردنش را کمی بلند می نمایند تا امکان تنفس سهل تر باشد و راه نای بازتر شود. سپس دهان مریض باز می شود و کسی که می خواهد تنفس دهان به دهان بدهد، با دو انگشت راه بینی را می بندد و سپس خود نفس عمیقی کشیده و همان بازدم را درون ریه های بیمار بیهوش می فرستد. با این عمل ریه های بیمار نیز پر شده و در اثر فشار دیافراگم هوای درون ریه باز به بیرون می آید. در اثنای تنفس دهان به دهان رعایت دو نکته واجب می باشد. اینکه نفس دهنده، نباید نفس زیادی یا عمیق تری بکشد و دوم اینکه نباید هوای داده شده به ریه های بیمار به قدری باشد که او را تحت فشار قرار دهد و از اینرو فوت کردن زیاد هوا به درون ریه های بیمار خطا آمیز است. در هر دم و بازدمی چند ثانیه درنگ کردن واجب است. از طرفی و باید دهنده هوا توجه کند که آیا هوایی که به درون ربه ها می رود، براحتی بیرون می آید و سینه بیمار بالا و پایین می رود یا خیر؟ بالا و پایین رفتن سینه نشانگر سالم بودن و کارکرد مثبت کار و عمل است. اگر در هر دقیقه ۱۰ تا ۲۰ بار این عمل تکرار شود، بیمار به خودی خود می تواند به آرامی تنفس کند و زندگیش را باز یابد. پس از اینکه بیمار خود به تنفس کردن افتاد نیازی به تنفس مصنوعی نیست.

ماساژ قلبی

این عمل زمانی انجام میگیرد که قلب از کار افتاده باشد. به طور کلی همراه تنفس دهان به دهان انجام می پذیرد. این کار نیز بدین گونه انجام میگیرد که بیمار بر روی زمین به پشت خوابانده می شود و دست چپ ماساژ دهنده روی سینه بیمار قرار می گیرد و دست راست نیز بر روی دست چپ قرار گرفته و فشار لازم را وارد می آورد. به طور کلی می توان گفت که دست چپ باید بر روی قلب و یا به عبارتی روی پستان قرار می گیرد. با فشار آوردن دست راست بر روی دست چپ و دیافراگم سینه فشرده شده و قلب نیز تحت فشار قرار گرفته و با بلند کردن دست منبسط می شود و بدین ترتیب حالت تلمبه زدن قلب انجام می گیرد. این کار باید بقدری انجام گیرد که قلب به حرکت طبیعی خودش بیفتد.

در انجام این عمل نیز باید دو نکته مورد توجه قرار گیرد. ابتدا اینکه شخص ماساژ دهنده باید بداند که آیا کارش مثمر ثمر است یا نه. برای این منظور دستش را بر روی نبض قرار میدهد و بازگشت خون را می فهمد. یعنی پمپاژ کردن قلب بدین ترتیب مشخص می شود. یا اینکه با نگاه کردن به شاهرگ گردن نیز می توان این موضوع را اخذ کرد. دومین نکته این است که نباید چنان فشاری آورد که دنده ها جابجا شده و یا شکسته شوند. به خاطر اینکه در کودکان ستون دنده و قفسه سینه ظریف و کم توان است. باید در فشار دادن رعایت جوانب احتیاط را کرد.

گرمازدگی:

اگر انسان در جایی بدون هوا که امکان وزش باد و یا رد و بدل شدن هوا وجود نداشته باشد، مسلما گرمازدگی حاصل می شود و کودکان بیش از هر کسی تحت تاثیر قرار می گیرند. به طور فرض اگر در اتومبیلی به مسافرت پرداخته شود که با وجود باز بودن پنجره ها باز هوا وارد نشود و یا هوا خیلی گرم باشد، گرمازدگی حاصل می شود.

در چنین شرایطی پوست انسان گرم، سرخ رنگ و خشک است. عرق وجود ندارد و این ترین نشانه گرمازدگی است. حالت سستی و بیحالی و ضعف، سردرد، تهوع، گیج شدگی، تنفسهای ممتد از عوارض گرمازدگی است. تب در چنین افرادی نیز بیشتر است. درمان:

اگر کودکی چنین حالتی یافت باید او را در میان ملافهای سرد و خیس شده پیچاند. زیر بغل و بر روی محل زیر شکم یخ گذاشته شود. اگر در این اثنا با الکل بدنش شسته شود تا سرد گردد مثمر ثمر خواهد بود. اگر حالش بدتر شد و با تغییری حاصل نگردید، باید به بیمارستان رسانده شود. |

سوختگیها:

سوختگیها بر حسب بزرگی و کوچکی و عمق سوختگیها اندازه گیری می شود و درجه بندی می گردد. هر نوع از سوختگی و درجه های آنها نیاز به تدارکات بهداشتی و درمانی خاصی دارد. با این حال باید توجه داشت که اگر سوختگی کم هم باشد و تاول داشته باشد اگر رعایت جوانب بهداشتی مدنظر نباشد، منجر به زخم شدیدی خواهد شد که عفونت خواهد گرفت. اگر سوختگی سطحی باشد و تاولی نباشد، آن زمان با الکل سرد کرده و بر رویش کرم می مالند و اگر تاول زد باید روی تاول را با یخ و یا آب سرد کمپرس کرد تا سوزش نداشته باشد و سپس بر رویش پماد سوختگی مالید تا بهبود یابد. ولی اگر سوختگی بیشتر شود باید اقدامات اولیه انجام گیرد تا مریض به بیمارستان منتقل شود.

راه درمان:

دلیل سوختگی با آب داغ و یا اسید و یا آتش می باشد و یا سایر مواد شیمیایی که سبب سوختگی می شوند. اگر سوختگی پدید آمد باید با آب سرد آن را شست. زیرا ماده شیمیایی هر اندازه باقی باشد عمق سوزش و سوختگی را بیشتر خواهد کرد. اگر فرد با آب گرم سوخته باشد باید لباسهایش در آورده شود. اگر فردی به وسیله آتش سوخته شود و بدنش آتش بگیرد باید به دورش چیزی گرفت تا آتش خاموش شود و سپس لباسهای سوخته شده باید از بدنش کنده شده و اگر خاکستر لباسهایش به بدنش چسبیده شود، باید آنها را تمیز کرد و سپس مریض را به بیمارستان رساند.

اگر سوختگی در یک نقطه کوچک حاصل از آب گرم و جوشان، روغن و یا خمیر گرم باشد، آن زمان نیز باید با آب سرد کمپرس و پماد مالید.

در هر شرایطی دخالت پزشک و یا رساندن بیمار به درمانگاه بسی مفید واقع گشته و بسیاری از عفونتها بدین نحو از بین می رود و از امکان هرگونه التهاب جلوگیری می شود.

سوختگی حاصل از آفتاب:

باید توجه شود که نباید بدن در زیر نور مستقیم آفتاب قرار گیرد و تابش آفتاب باعث سوختگی گردد. زیرا سوختگی پوست نه تنها عوارضی را به همراه دارد، بسیاری از سرطانهای پوست را نیز موجب می گردد. شاید در اثر ورود گرمای زیاد به بدن گرمازدگی نیز حاصل شود. از طرفی کودک بیش از هر مقطع سنی دچار سوختگی آفتاب می شود. بدین لحاظ نبایستی کودک مابین ساعت ۱۱ تا ۱۴ ظهر در زیر تابش مستقیم آفتاب قرار گیرد.

اغلب افراد بزرگسال نیز در کنار دریا به سوختگی حاصل از آفتاب دچار می شوند. و باید کودکان در چنین مکانهایی در هنگام ظهر در خانه بمانند و زیر آفتاب نباشند.

البته نباید این حقیقت را انکار کرد که نور خورشید برای سلامتی کودکان لازم است و تأمین کننده ویتامین D می باشد. اما استفاده زیاد از نور نیز ناراحت کننده و بیماری زا هستند.

اگر سوزش و سوختگی بر روی پوست رخ داد باید با کمپرس آب گرم آن را التیام بخشید تا سوزش و دردش کم شود. قبل از سوختگی استفاده از کرمهای ضد آفتاب استفاده کرد..

خفه شدن در آب:

اگر فردی کمتر از بیست دقیقه در زیر آب بماند، احتمال زنده ماندنش وجود دارد و بیش از این مدت خفگی منجر به مرگ خواهد شد. اگر فرد در آب شور خفه شده باشد، ابتدا باید او را سر به پایین نگهداشت تا آب شور از ریه هایش بیرون ریزد و اگر نفس نمی کشد باید به او تنفس مصنوعی داد و ماساژ قلبی را ادامه بخشید. اگر فرد در آب شیرین خفه شده باشد باید او را قبل از اینکه سر به زیر نگهداشت تنفس مصنوعی را شروع کرد.

انسداد راه تنفس:

به هر سببی کودک دچار خفگی شود و یا چیزی به دهانش برود و راه تنفس را بگیرد، اقدامات لازم را باید انجام داد. امکان دارد چیزی به دهان کودک برود، مثل سکه پول، چیزی گرد و یا اشیایی که بتواند راه گلو را بگیرد. با بسته شدن راه تنفس رنگ چهره تغییر پیدا کرده و کبود می شود. ناخنها رنگ خودشان را تغییر داده و تیره می شوند. دو نکته ضروری در بروز چنین حوادثی باید رعایت شود.

۱- باید سر کودک به جلو خم شود و با ضربه محکم یک یا دو ضربه به پشت وی کوبیده شود تا جسم

فرو بلعیده شده از جایش تکان خورده و بیرون بیاید. اگر نتیجه ای حاصل نشد باید به نکته دوم پرداخت. ۲- مورد دوم در انجام ابتکار جهت نجات جان کودک از خفگی به روش و اسلوب یا مانور «هایملیش» معروف است. باید پشت فردی که با جسم خفه شده است قرار گرفت. دستها را بر روی ناف فرد به هم چنگ زده و فشار وارد می شود و با فشار هوای موجود در ریه و شکم، جسم فرو بلعیده شده از راه دهان بیرون می آید.

اگر تیغ مداد تراش یا چیزهای زخمی کننده به منفذ عبور هوا برود، خودسرانه اقدامی نکرده و به پیش پزشک بروید و مریض را تحت درمان و اقدامات پزشکی قرار دهید.

زخمهای کوچک:

زخمهای کوچک به آن دسته از زخمهایی گفته می شود که عمق آنها از ۴-۳ میلی متر تا ۱ و ۱/۵ سانتی متر می رسد. چنین زخمهایی در خانه نیز می تواند مورد درمان قرار گیرد و یا در صورت بروز سانحه و تصادف تا رسیدن به بیمارستان به توسط شخصی می تواند درمان شود. بدین صورت که محل زخم را به آب گرم میشوئید و اگر مواد کمکهای اولیه داشتید با داروهای ضدعفونی کننده مثل ساولن یا آب اکسیژنه میشوئید و سپس بر رویش بتادین یا تنطورید می ریزید. سپس بر روی آن گاز استریل گذاشته و محکم با تنظیف میبندید تا اینکه در اسرع وقت مصدوم را به بیمارستان و یا پزشک برسانید. در زخمهای عمیق به احتمال اینکه فرد شاید مبتلا به کزاز نیز شود، بهتر است به پزشک رسانده و سرم لازم را تزریق کنید.

خونریزیها:

زخمها غالبا حدود یک دقیقه خونریزی دارند و سپس با خصوصیات خاص خودشان شروع به لخته شدن خون و قطع جریان خونریزی می شوند. وجود خاصیت انعقاد خون باعث می شود که خون پس از بیرون آمدن و تماس با هوای بیرون بلافاصله لخته شود و خشک گردد. در ضمن در اثنای تمیز کردن گلبولهای سفید با میکروب اطراف زخم، خشکی و لختگی نیز پدید می آید و جریان خونریزی از زخم پایان می یابد.

اما اگر جریان خون شدت یافت و پس از چند دقیقه هنوز جریان خود را ادامه داد، باید اقدامات لازم را انجام داد.

در خونریزی چه تدابیری باید اتخاذ کرد؟

١-  محل زخم خونریزی را باید بالاتر نگهداشت. مثلا اگر بازوی فردی یا کودکی خونریزی می کند، باید دست را بالا نگهداشت

۲-  باید محل زخم را محکم بست. این کار با پارچه و یا باند تمیز انجام میگیرد.

۳- اگر محل زخم با باند و پارچه و یا بلند نگهداشتن نیز بند نیاید، باید به محل زخم قتیله ای ساخته شده از باند و با پارچه فرو کرد. اصولا در جای زخمهای حاصل از چاقو با گلوله اینگونه مواردی پیش می آید.

۴-  اگر این ابتکارات نیز انجام نپذیرفت و با مثمر ثمر واقع نشد باید با دستها بر روی محل زخم فشار وارد کرد و یا بالای مسیر زخم را با طناب و با کمربند محکم بست تا جریان خون کند شود.

البته مسلم است که این مسایل نمی تواند راه چاره ای برای جلوگیری از خونریزی باشد. لذا در کنار انجام چنین اعمالی رساندن بیمار به پزشک یا بیمارستان حتمی است.

در برخی از کودکان بیماری که دارای ناراحتی هموفیلی هستند، باید همیشه محتاط باشند تا از زخمی شدن مصون بمانند وگرنه خون آنها به هیچوجه بند نمی آید. لذا برای جلوگیری از خونریزی باید فوری به پزشک یا بیمارستان مراجعه نمایند. زیرا در بیماران هموفیلی حتی با کوچکترین محل زخم خونریزی شدیدی پیش می آید.

خون دماغ شدن:

این حادثه بیشتر در کودکان رخ می دهد. با در هنگام بازی سرشان به چیزی اصابت می کند و با به یکدیگر بر می خورند و یا اینکه توپ و اشیاء به دماغشان اصابت می نماید و خونریزی از بینی شروع می شود. اگر خونریزی معمولی شد، با بالا نگهداشتن سر خون بند آمده و با کمی ریختن آب سرد بر سر، خونریزی پایان می یابد. اگر با این تدبیر خونریزی بند نیامد و یا خونریزی علت دیگری داشت که امکان بند آمدنش میسر نشد، آن زمان با فرو بردن فتیله بر بینی، سریعا بیمار را به بیمارستان رساند.

شکستگی سر:

در هر شرایطی سر فردی به جایی اصابت کرده و شکاف بردارد، آن زمان باید رعایت کمکهای اولیه را کرده و پانسمان نمود تا به پزشک برده شود. اما اگر با اصابت سر تنها دمل کو چکی بر آمد که دردش با کمی سوزش و ناراحتی رفع شد، چیز مهمی نبوده و اتفاقی نمی افتد. اما اگر با اصابت سر و دمل بستن و شکاف، حالت تهوع و استفراغ و تنگی نفس بروز نمود باید مریض سریعا به پزشک انتقال داده شود. باید بر حسب وضعیت بیمار اقدامات را انجام داد و گاهی با چند روز استراحت و بستری شدن در بیمارستان، بیمار می تواند بهبودیش را باز یابد.

نیش زدگی توسط حشرات یا مار:

البته نیش زدگی توسط عقرب یا رتیل انجام میگیرد که اگر بر نقاط دیگر بدن عارض گردد، تنها آلرژی و ناراحتیهای زودگذر ببار می آورد و در اثنای گذشت زمان و استفاده از داروهای مخصوصی که پزشک تجویز می نماید، ناراحتی بر طرف می شود. ولی اگر نیش حیوانات بر روی سیستم عصبی و یا نقاط حیانی باشد، آن زمان بایستی فوری فرد را به بیمارستان رساند.

مارهایی که دارای دو نیش و یا دندان نیز در جلو دارند زهرناک بوده و خطرناک هستند ولی آنهانی که دارای یک ردیف دندانهای یکنواخت دارند، سمی نیستند. لذا در هنگام مارگزیدگی به نقطه نیش مار نگاه کنید و اگر در جای دندان آنها در سوراخ را دیدید، فوری بالای محل نیش زدگی را با کمر با طناب ببندید و نگذارید سم بالاتر برود و سپس محل زخم و نیش را بمکید و تف کنید. اگر در دهان خود از ناحیه زبان و لثه و دندان زخم دارید، این کار را انجام نداده و به دیگری موکول کنید زیرا از این راه خود شما مسموم می شوید.

پس از اینکار با چکاندن چند قطره آمونیاک می توانید از برطرف شدن خطر مطمئن شوید. اگر سم بر بدن وارد شود حالت باد کردن بدن، استفراغ، تب شدید و سرخی در پوست پدید می آید.