چگونه با به دهان گذاشتن و کنجاوی کردن کودکان رفتار کنیم؟

لمس کردن، به دهان گذاشتن و کنجاوی کردن

کنجکاوی کار بچههاست. در ماههای اول، کودکان از طریق دیدن و شنیدن یاد میگیرند، یک کودک سه ماهه وقت زیادی صرف می کند تا فقط اشیای اطرافش را مطالعه و بررسی کند. رنگ مورد علاقهاش قرمز و آبی است. معمولا علاقه خاصی به صورتها و چشمهای درشت دارد. وقتی دستانش را بشناسد، آنها را مطالعه و بررسی خواهد کرد و سپس به تدریج کنترل بر آنها را فرا می۔ گیرد و وسایل نزدیکش را بر میدارد. او عاشق این است که همه چیز را با دستان، صورت ودهانش لمس کند.

بین پنج تا شش ماه می تواند سرش را بچرخاند، بدنش را به بالا و پشت حرکت دهد. کم کم توانایی جدیدش در نشستن شکل میگیرد، اکنون میتواند جهان را از یک موقعیت جدید ببیند. بینایی در حال بهبودی به او امکان میدهد تا وسایل چند قدم آنطرف تر را بهتر ببیند و هماهنگی چشم و دستش آنقدر پیچیده است که میتواند اشیای کوچک در دسترسش را بردارد.

ظرف چند ماه، این علاقه شدید به محیط اطراف بیشتر تحریک میشود و نه تنها چالاکی دست افزایش مییابد، بلکه حرکات نیز بیشتر میشوند. او اکنون آنطور که انگلیسی زبانها میگویند:  «وروجک» شده است و یک کودک نوپا است. شما به عنوان والدین، اکنون یکی از دورههای پر تلاش (و لذت بخش زندگی خودرا شروع کرده اند. این طفل شیطان و بازیگوش باید در برابر محیط ایمن باشد و نیز باید محیط برایش امن باشد. اگر چه وظیفه شما این است که او را ایمن و سالم نگه دارید، همچنین شما باید سعی کنید تا او را تشویق کنید و حس کنجکاوی او را برانگیزید، چون ماههای اول برای پرورش هوش کودک بسیار تعیین کننده و سرنوشت ساز است.

ایمنی محیط را تضمین کنید.

چون نقش کودک آموختن و کاوش است، این وظیفه شماست تا مکانی ایمن برایش فراهم کنید. در اینجا مواردی را گفته ایم که در ابتدا باید انجام دهید.

• ایمنی را چک کنید. مناطقی که کودک پرسه خواهد زد را حفاظت کنید و اشیای خطرناک را از آنجا خارج کنید. مواد غیر ایمنی را دور از دسترس او قرار دهید (گزارش شده است که هشتاد درصد از تمام مسمومیتهای اتفاقی برای کودکان بین ده و سی ماهگی رخ می۔ دهد). فهرستی از شمارههای تماس فوریتهای پزشکی فراهم کنید. شماره تلفنهایی از قبیل شماره متخصص اطفال، مرکز کنترل مسمومیت، بیمارستان، پلیس، سازمان آتش۔ نشانی و غیره باید در این فهرست گنجانده شوند. همچنین باید احیای قلبی – ریوی (CCPR) را یاد بگیرید تا در مواقع بحرانی، خود دست به کار شوید. به نواحی و شرایط زیر توجه ویژهای بنمایید، چون آنها عوامل مهم تصادفات هستند. هرگز تصور نکنید تا زمانی که شما با دقت مراقب آنها هستید، ایمن هستند. باید به پریزهای برق، سیمهای برق بی۔ حفاظ و لخت، کابینت های آشپزخانه، کابینت های دارو و کمد لباس، توالت، راه پلههای درهای خروجی، شومینه یا بخاری، لبههای برنده و گوشهی مبلمان، وسایل ریز، وسیلهها یا مبلمانی که وقتی هل میدهیم واژگون میشوند، وسایل برقی، کابینت هایی که خود به خود قفل میشوند و درها، شیرهای آب، گیاهان (چه آپارتمانی و چه درون باغچه بسیار توجه کنید چون خطر همیشه در کمین است.
• به کودک خود بیاموزید چه چیزی ایمن و چه چیزی ناایمن است. حتی قبل از اینکه کودک فرمان زبانی یا گفتاری را درک کند، شما میتوانید از کلمات برای هشدار دادن به او استفاده کنید تا از خطرات دور شود. برای مثال، اگر میخواهد به گاز دست نزند، او را عقب بکشید و با قاطعیت بگویید، «نه! داغ است» وقتی دارد سیم برق را می کشد، او را دور کنید و با صدایی معنادار بگویید: «نها این خطرناک است. اگر چه او ممکن است کلمات را درک نکند، اما لحن کلام شما را میفهمد و میداند که کاری را انجام میدهد که شما دوست ندارید.

راههای دیگری فراهم کنید.

کودک به محیطی محرک و مهیج نیاز دارد و شما میتوانید مطمئن شوید این محیط ایمن و جذاب است. «سه سال اول زندگی» اثر «برتون وایت» یکی از برترین کتابهای مرجع است. این کتاب به شما میگوید همانطور که کودکتان رشد می کند و بزرگ میشود، چه انتظاری باید از او داشته باشید و پیشنهاداتی به شما میدهد تا حداکثر پرورش و بالندگی را فراهم کنید. در هر مرحله با کودک خود به صورت طبیعی صحبت کنید، عملکردها و اشیاء محیط اطرافش را برچسب گذاری کنید.

نوزادان: البته، در ابتدا کودک به محرکهای دیداری و شنیداری و سپس نسبت به اشیایی که نزدیک دستش هستند واکنش نشان میدهد. در حالی که کودک ساکن و بی حرکت است، این وظیفه شماست که دنیا را به او نشان دهید. او را روی پتویی بگذارید و به او چند وسیله جالب توجه بدهید تا با آنها تماس داشته باشد. توجه داشته باشید آنها آنقدر بزرگ باشند که در دهانش جای نگیرند و آنقدر کوچک نباشند که نتواند روی آنها تمرکز کند. اشیاء و لوازم خانه مثل لیوان – های اندازه گیری رنگ روشن یا کاسه های پلاستیکی جالب هستند. بنابراین حلقههای دوتایی با فنجانهای دسته دار و قطعات نیز بر ایشان مناسب است.

کودکان نوپا، با وجود این، وقتی کودک یاد گرفت سینه خیز حرکت کند، همه چیز برایش به یک بازی خوب و شاد تبدیل میشوند و جهان برایش یک جزیره بازی است. به یاد داشته باشید رفتارش را بپذیرید و نظارت کنید.

• فضایی را ایجاد کنید که کودک میداند برای خود اوست – یک قفسه، جعبه، کشو یا اتاق۔ اگر نقاطی وجود دارد که خارج از محدوده است و مجاز نیست، قانونی تنظیم کنید که کودک فقط با یک بزرگسال به آنجا وارد شود. برای مثال یک پسر کوچک به نام هانتر ، وقتی همراه مادرش است میتواند وارد اتاق کار مادرش شود. چون آنها اغلب آنجا میروند، این قلمرو کاملا ممنوع نیست و همچنین برای برآورده کردن حس کنجکاوی این پسر بچه کوچک کاملا مجاز هم نیست. کشوی میز همیشه پر از ورقهایی برای پاره کردن و یک گلوله برای غلطان است.
• اسباب بازیها را به طور دورهای استفاده کنید هرگز کودکتان را یکدفعه غرق در وسایل بازی بسیار محرک نکنید. چند چیز خاص را در فضای مخصوص او هر روز قرار دهید و به طور منظم آنها را عوض کنید. ببینید چه چیزی را به طرز خاصی دوست دارد انجام دهد و راه هایی برای تمرین پرورش مهارتهایش به او بدهید.
• کودک را با مهارت تطبیق دهید. وقتی کودک مهارتهای جدید را امتحان میکند، به او راههای ایمنی نشان بدهید تا آنها را تمرین کند. برای مثال، ممکن است بالارفتن را تمرین کند. دستانش را بگیرید تا از پلهها بالا و پایین برود یا به او کمک کنید تا روی مبل بنشیند و یا بطور درست با تجهیزات بازی کند. اجازه دهید قاطعانه بداند از چه چیزی میتواند بالا برود و چه چیز برایش ممنوعیت دارد.
• یک کودک نوپا عاشق این است که اشیای کوچک را بر دارد و آنها را در ظروفی بگذارد. کودکتان بازی دالی موشک را دوست خواهد داشت. او عاشق کتاب خواندن، ورق زدن و نگاه کردن به تصاویر است. او دوست دارد تصاویر اشیا و حیوانات آشنا را مطالعه کند و وقتی شما اسامی آنها را به او میگویید، آنها را لمس کند. او از بافتها، ابعاد و اشکال لذت میبرد و در اصل نوزادتان یک کاوشگر حقیقی است.

یک سال یا بزرگتر: در این سن، کودک علاقه زیادی به اسباب بازی و اشیای دیگری که قسمتهای متحرک دارند پیدا میکند. عاشق چرخها، توپها، جعبههایی که وقتی در شان را باز میکنند آدمک از آنها بیرون میآید و ورق خوردن کاغذ است. او عاشق برداشتن در پوشها، قرار دادن ظروف درون یکدیگر تپه سازی و البته ساختن، خراب کردن چیزی که شما یا خودش ساختهاید است. او به کوبیدن و جفت کردن اسباب بازی ها به هم، هل دادن و کشیدن، غلطاندن ماشینها و واگنها علاقه دارد. عاشق کتابهایی است که میتواند به آنها گوش بدهد، آنها را آزمایش کند و یا احساس کند. وظیفه شما این است که کمک کنید و او را تشویق نمایید.

کاملا به آن فکر کنید.

یک کودک نوپا عاشق این است که هر چیزی در دسترسش قرار دارد را بررسی و لمس کند، اما شما نمیخواهید کنجکاوی او باعث مشکلات دایمی شود. گاهی کنجکاوی او پیچیده و گیج کننده است. چیزهای ساده او را مجذوب می کنند، در حالیکه اسباب بازیهای مخصوص کودک بدون استفاده باقی میمانند. اکثر وقتها، والدین اسباب بازیهایی را برای کودک میخرند که او آمادگی آنها را ندارد. اگر این کار را کردهاید، آنها را بردارید و وقتی با علاقه آنها را در خواست کرد، دوباره به او بازگردانید. اگر فرزند کوچک شما عاشق این است تا با اشیایی بازی کند که شما دوست ندارید. اسباب بازی او شوند – مثل لوازم آرایش – بنابراین باید قوانینی بگذارید.

• علایم صریح و آشکار بدهید. با صراحت، قاطعیت و آرام به کودک بفهمانید که میتواند با این وسیله بازی کند یا نمیتواند حتی اگر خیلی اصرار کرد نیز قوانین را نقض نکنید.
• امروز کاری را شروع نکنید که فردا ممکن است متوقفش کنید. همه ما به کودک اجازه میدهیم تا برای لحظهای با وسیله ما بازی کند. چون این کار آسانتر از متوقف کردن اوست. ما، پرمشغله و حواس پرت بودیم و قبلا با این وضعیت مواجه نشده ایم. به یاد داشته باشید فردا ممکن است او دوباره سراغ آن «اسباب بازی» برود و درست نیست که از دست او عصبانی شویم. سعی کنید ثابت و استوار باشید، او را در همان بار اول متوقف کنید. بنابر این میدان را بر مشکلات آینده آماده نخواهید کرد.
• از حواس پرتی استفاده کنید. وقتی کودک میرود تا چیزی بردارد که قابل قبول نیست، قاطعانه بگویید «نه!» و بطور همزمان، وسیله دیگری به او نشان دهید. اکثر کودکان فقط به دنبال چیزی هستند تا آن را بررسی و لمس کنند و شما با صلح و صفا میتوانید حواس او را از وسیله اول پرت کنید. البته اگر که در نزدیکتان اشیایی جدید دارید.

دو تا پنج سال:

وقتی یک بچه کوچک آنقدر بزرگ شده باشد که درک کند چه کاری را باید انجام دهد و چه کاری را نباید انجام دهد شما فقط پیامدهای رفتار بد او را بازگو کنید. البته، به خاطر داشته باشید گاهی این عادتها باز می گردد. اگر او میداند چه چیزی ممنوع است اما همچنان بر انجام آن پافشاری میکند، بنابر این راه حل های پیشنهادی ما مفید خواهند بود.

• کاملا در مورد چیزی که مجاز به انجام است و چیزی که مجاز به انجامش نیست قاطع و جدی باشید.
• آمادگی برای موارد جدید داشته باشید. وقتی در یک محیط جدیدی قرار می گیرید، به طور مثال اتاق انتظار یا منزل دوست، یک عروسک یا کتاب با خودتان بردارید تا او را مشغول کنید. اگر به دست زدن یا برداشتن چیزی که ممنوع است پافشاری کرد، دستان او را محکم بگیرید و بگویید «نه!». یادتان باشد سپس نرم و پشیمان نشوید و به او اجازه ندهید، به آن دست بزند. یک فعالیت دیگر فراهم کنید و به خاطر بسپارید «ثابت قدم بودن یک اصل مهم است». در صورت لزوم، او را از آن شرایط دور کنید و جای دیگری ببرید تا حواسش را پرت کنید یا او را به کار دیگری مشغول کنید.
• آموزش منع و جلو گیری را انجام دهید. دستش را بگیرید و به وسیله ممنوع نزدیک کنید و با صدایی قاطع بگویید «نه!» و دستش را عقب بکشید. این کار را سه یا چهار بار انجام دهید. دفعه بعد او خودش را محدود می کند. توجه کنید که برای این کار خوبش تشویق شود.
• از مهلت استفاده کنید. اگر کودک شما از گوش دادن به ممنوعیت های شما امتناع میکند و بر انجام آنچه که به او گفتید انجام ندهد، اصرار کند، بگوئید: «شما به من گوش ندادید وقتی گفتم به لامپ دست نزن، پس یک دقیقه باید آنجا بنشینی.» سپس دقت کنید که این کار را انجام بدهد.