چگونه می توان با پوکی استخوان مقابله کرد؟

چه کسانی دچار پوکی استخوان می شوند؟

هرکسی ممکن است دچار پوکی استخوان شود، اما بعضی افراد نسبت به دیگران بیشتر در خطر ابتلاء به این بیماری هستند. در هر شخصی، بروز پوکی استخوان بستگی به عواملی مثل سن، جنس و نژاد دارد.

یک خانم سالخورده نسبت به یک مرد جوان بیشتر در خطر ابتلاء به پوکی استخوان است.

یک سیاه پوست آفریقایی نسبت به یک آسیایی با اروپایی کمتر در خطر ابتلاء به این بیماری است. عوامل ژنتیکی و وراثتی در تعیین حداکثر توده استخوانی مؤثر هستند و همچنین ممکن است در سرعت از دست دادن استخوان به علت افزایش سن هم نقش داشته باشند. بالاخره اینکه، در بعضی از موارد، از دست دادن استخوان به علت ابتلاء به یک بیماری، مصرف بعضی داروها و بعضی از عادتها ایجاد شود.

از آنجائیکه پوکی استخوان بسیار شایع می باشد، بسیاری از افراد، اثرات این بیماری را در یک یا چند نفر از خویشاوندان خود می بینند و نگران این هستند که آنها هم ممکن است این بیماری را به ارث ببرند. پوکی استخوان، مشکلی است که در نتیجه افزایش سن ایجاد می شود، اما بعضی از افراد را بیشتر از سایرین مبتلا می سازد. هیچ تردیدی وجود ندارد که عنوان ژنتیکی در ایجاد این بیماری دخیل هستند اما این عوامل در ایجاد این بیماری زیاد توی نیستند. میزان حداکثر توده استخوانی بطور عمده ای تحت تأثیر عوامل ژنتیکی هستند، اما در سالهای بعد، سایر عوامل اهمیت بیشتر پیدا میکنند و ممکن است در نهایت در ایجاد یا عدم ایجاد پوکی استخوان تعیین کننده باشند.

با این وجود، خطر ابتلاء به پوکی استخوان در افرادی که از نظر ژنتیکی دارای اسکلت بندی کوچکتری هستند بیشتر است. همچنین نشان داده شده است که خانمهایی که مادرانشان در سنین پیری دچار شکستگی گردن استخوان ران شده اند، در برابر سایر افراد سالم احتمال شکستگی گردن استخوان ران در آینده را خواهند داشت.

عوامل خطر قوی

بعضی از بیماریها و درمانهای آنها باعث افزایش خطر ابتلاء به پوکی استخوان می شوند. این موارد شامل: یائسگی زود هنگام در سنین پایین تر، فقدان پریودهای ماهانه، سابقه قبلی شکستگی استخوان، درمان با داروهای استروئیدی (کورتون دار) و ابتلاء به بیماریهایی مثل اختلالات تیروئید و سرطانها هستند.

یائسگی زود هنگام

یائسگی به زمانی گفته می شود که پریودهای ماهانه یک خانم متوقف می شود که معمولا در سنین حدود ۵۰ سالگی این امر اتفاق می افتد. با این حال از سن ۲۵ سالگی به بعد هم ممکن است یائسگی روی دهد که طبیعی تلقی می شود. اگر یائسگی قبل از این سن رخ دهد خواه به علت طبیعی یا در نتیجه برداشتن تخمدانها، رادیوتراپی یا شیمی درمانی برای سرطانها، به این یائسگی زود هنگام گفته می شود.

خانمهایی که یائسگی زود هنگام دارند یا کسانی که به هر علتی دچار کمبود استروژن هستند در خطر زیادی برای ابتلاء به پوکی استخوان هستند.

آمنوره

آمنوره یا فقدان پریودهای ماهانه قبل از یائسگی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد گردد. این وضعیت در خانمهای مبتلا به آنورکسیا پرووزا یا بی اشتهایی عصبی و نیز در خانمهای لاغری که تمرینات ورزشی شدید می کنند مثل ورزشکاران حرفه ای یا ژیمناستها بسیار شایع می باشد. همچنین در خانمهایی که دچار بیماریهای مزمنی مثل بیماری کبدی یا التهاب روده ها هستند، آمنوره دیده می شود. در آمنوره، هورمون جنسی استروژن کاهش می یابد که عامل خطر مهمی برای بروز پوکی استخوان است. ..

استروئید درمانی

استروئید یا کورتون درمانی معمولا به صورت مصرف قرصهای پردنیزولون در بسیاری از بیماریها تجویز میگردد که این بیماریها شامل بیماریهای روماتیسمی، بیماریهای ریوی، التهاب روده ها و بعضی از انواع سرطانها هستند. متأسفانه با وجود اینکه داروهای استروئیدی (کورتوندار) در درمان این بیماریها بسیار مؤثر هستند، اما آنها ممکن است باعث از دست دادن سریع استخوان و ایجاد پوکی استخوان گردند. هنوز کاملا مشخص نشده که مصرف چه مقدار از پردنیزولون می تواند باعث این وضعیت شود اما اعتقاد بر این است که مصرف روزانه ۵میلی گرم یا کمتر احتمال کمی دارد که ایجاد پوکی استخوان کند. بطور کلی، هرچه مقدار مصرف این دارو بیشتر باشد، احتمال بروز پوکی استخوان هم بیشتر می شود. کسانی که به مدت طولانی از داروهای استروئیدی استفاده می کنند نیز در معرض خطر زیادی در ابتلاء به این بیماری هستند. اما مصرف کوتاه مدت این داروها باعث ایجاد اثرات مضری در ایجاد پوکی استخوان نیستند. کرمها و پمادهای کورتون دار مثل بتامتازون، هیدروکورتیزون و تریامسینولون و نیز تزریق داخل مفصلی کورتون مثلا به مفصل زانو باشانه باعث پوکې استخوان نمی گردند. استنشاق اسپری های کورتون دار مثل بکلومتازون که در بیماری آسم بکار می رود ممکن است اثرات کمی بر روی استخوان داشته باشد، اما احتمال کمی وجود دارد که باعث بروز مشکلات جدی شود مگر اینکه به مدت طولانی برای چند سال و به مقدار زیاد استفاده گردد.

بیماریهای تیروئید

پرکاری تیروئید اگر به اندازه کافی درمان نشود، می تواند منجر به از دست دادن استخوان و و در نتیجه پوکی استخوان شود. همچنین در موارد کم کاری تیروئید، اگر به میزان بیش از اندازه ای از هورمون تیروئید استفاده شود، همین اثر ممکن است ایجاد شود، بنابراین خانمهایی که از قرصهای تیروئید استفاده می کنند باید با انجام آزمایشهای منظم خون، از میزان هورمون تیروئید خونشان با خبر باشند.

سابقه قبلی شکستگی استخوان

افرادی که تاکنون دچار یک یا چند شکستگی استخوان بر اثر پوکی استخوان شده اند احتمال زیادی دارد که در آینده نیز به شکستگی های دیگری مبتلا شوند. دلیل این وضعیت روشن نیست، اما ممکن است به علت ساختمان شکننده استخوان آنها باشد. این امر به ویژه در خانمهایی صدق می کند که دچار یک یا چند شکستگی در مهره های ستون فقراتشان شده اند، خطر ایجاد شکستگی های بعدی در این خانمها حدود هفت برابر دیگران می باشد. بنابراین تمام خانمهایی که سابقه شکستگی به خصوص در مچ دست یا ستون فقرات دارند، باید از احتمال ایجاد شکستگی های بعدی در آینده با خبر باشند.

سایر بیماریها

چندین بیماری دیگر نیز وجود دارند که می توانند ایجاد پوکی استخوان کنند. این بیماریها شامل بیماری کبدی مزمن، نارسایی کلیه ها و التهاب روده ها می باشند.

عوامل خطر مرتبط با نحوه زندگی

بسیاری از جنبه های زندگی روزانه می تواند بر روی استخوانها اثر بگذارد که این موارد شامل رژیم غذایی، فعالیت بدنی، مصرف الکل و سیگار می باشد. گرچه اثر این عوامل بر روی استخوان و ایجاد شکستگی بطور کلی کمتر از عوامل خطری هستند که قبلا شرح داده شد، اما از این نظر که . می توان این عوامل را اصلاح نمود و خطر پوکی استخوان را کاهش داد اهمیت دارند

عدم فعالیت بدنی فعالیت کم بدنی در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است باعث کاهش حداکثر توده استخوانی شود. همچنین بی حرکت بودن در هر سنی منجر به از دست دادن س ریع استخوانها می گردد. در افراد سالخورده، عذم فعالیت بدنی اغلب همراه با کاهش قدرت عضلانی بوده و خطر زمین خوردن و سقوط و در نتیجه شکستگی را افزایش می دهد.

رژیم غذایی و عوامل بسیاری در رژیم غذایی می توانند بر روی اسکلت بدن تأثیر بگذارند. مصرف کم کلسیم در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است منجر به کاهش حداکثر توده استخوانی شود و در آینده نیز به علت مصرف ناکافی کلسیم در رژیم غذایی ایجاد پوکی استخوان نماید. کمبود ویتامین D که اغلب همراه با کمبود کلسیم می باشد، باعث نرم شدن استخوان و ایجاد بیماری نرمی استخوان میگردد و احتمال بروز شکستگی را افزایش می دهد. همچنین مصرف زیاد پروتئین ها، کافئین و نمک ممکن است خطر بروز پوکی استخوان را افزایش دهد.

الكل

مصرف زیاد الکل می تواند به علت کاهش توده استخوانی و نیز افزایش احتمال سقوط افراد باعث بروز شکستگی شود.

سیگار کشیدن

خانمهایی که سیگار می کشند دارای هورمون استروژن کمتری هستند و سن ایجاد یائسگی آنها پایین تر است. بعلاوه، پزشکان معتقدند که سیگار دارای اثرات مضری بر روی سلولهای استخوان ساز (استئوبلاستها) هستند. بنا به این دلایل، خانمهای سیگاری در خطر زیادی برای ابتلاء به پوکی استخوان هستند.

چه چیزهایی باعث زمین خوردن می شود؟

در واقع تمام شکستگی های مچ دست و گردن استخوان ران و بعضی از شکستگی های مهره های ستون فقرات در اثر زمین خوردن و سقوط ایجاد می شوند. با افزایش سن، احتمال زمین خوردن افراد بیشتر می گردد. بعضی از عواملی که باعث زمین خوردن می شوند اشکالاتی هستند که در محیط افراد وجود دارند مثلا گیر کردن پا به لبه فرش یا وجود چاله در خیابان. همچنین بعضی از عوامل هستند که مستقیما به سلامت فرد ربط دارند، مثل ضعف بینایی، آرتریت، ضعف عضلات و ناتوانی که در اثر سکته مغزی ایجاد شده است.

مصرف الکل و نیز داروهای آرام بخش نیز می توانند باعث زمین خوردن افراد شوند. این عوامل خطر در سقوط و زمین خوردن به ویژه در افراد سالخورده اهمیت دارند و در صورت وجود، خطر عمده ای در پیدایش شکستگی گردن استخوان ران می باشند.

نکات اصلی

و هر کسی ممکن است به پوکی استخوان دچار شود، اما این خطر در خانمهای سالخورده بیشتر وجود دارد. . بعضی از عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان، ژنتیکی و وراثتی هستند. و سایر عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان مثل یائسگی زود هنگام درمان با داروهای کورتون دار و بیماری بی اشتهایی عصبی (آنورکسیایرووزا) بطور عمده ای باعث افزایش خطر ایجار پوکی استخوان می کردند. و عوامل مرتبط با نحوه زندگی افراد مثل وضعیت رژیم غذایی می توانند بر روی سلامت استخوانها مؤثر باشند. و افزایش خطر زمین خوردن در افراد سالخورده باعث افزایش احتمال بروز شکستگی استخوان در آنها می گردد.