فشار خون عاملی برای ایجاد بیماری قلبی

بیماری قلبی و تاثیر فشار خون در ایجاد آن

وقتی که فشار خون یک فرد بیش از حد قراردادی باشد، حتی اگر نشانه بالینی هم نداشته باشد، از نظر بالینی و پزشکی گفته می شود که فشار خون بالایی دارد. برای آن که این تشخیص قطعیت پیدا کند باید بالا رفتن فشار خون برای چند هفته ادامه داشته باشد. فشار خون بالا که یک بیماری مزمن دستگاه گردش خون است به دلایل زیر زیان بخش است:

• . خطر ابتلای به حمله قلبی (ایسکمی قلبی را افزایش میدهد؛
• خطر سکته مغزی را افزایش می دهد (بیماری عروق مغزی)؛
• در طول زمان تغییرات ساختاری قلب را سبب می گردد (عضلات بطن چپ بزرگتر شده و بر پمپاژ قلب تأثیر می گذارد و از این طریق بیماری قلبی ناشی از فشار خون را باعث می گردد؛
• افزایش مشاهده شده فشار خون، مقدمه ای برای بالا رفتن فشار خون بوده که ممکن است به ایجاد تمام مشکلات گفته شده در بالا به علاوه ضایعات کلیوی منجر شود.

فشار خون افراد در هر دقیقه تغییر می کند. وقتی که کار فیزیکی و یا مغزی می کنیم و یا هنگام غلبه ترس و خشم، فشار خون ما بالا می رود. در هنگام استراحت فشار خون پایین است و وقتی خواب عمیق هستیم به پایین ترین مقدار خود می رسد. در یک مطالعه (۱۹۷۸) فشار خون ۶۰۰ نفر از مراقبان برج کنترل هواپیماها در هر ۲۰ دقیقه برای ۵ ساعت متوالی اندازه گیری شد. اندازه گیری در هنگام نشستن وقتی که این افراد هیچ گونه فعالیت فیزیکی نداشتند صورت گرفت. متوسط فشار خون سیستولیک (تفاوت حداکثر و حداقل فشار خون در این شرایط کنترل شده برای مردان ۳۵ میلیمتر جیوه (+/- ۱۲)، و متوسط فشار خون دیاستولیک برای آنها ۲۷ میلیمتر جیوه (+/- ۸)| بود. این نتیجه نشان داد که فشار خون حداقل یک سوم از این مردان سالم که برای ساعت در حال نشستن بودند در حد ۴۹ میلیمتر جیوه نوسان داشت و این نوسان برای فشار خون دیاستولیک در حد ۳۵۰ میلیمتر جیوه بوده است.

افزایش و کاهش شدید فشار خون شیوه ای است که با آن بدن افراد سالم خود را با کارهای روزانه تطبیق می دهد. مشکل فشار خون وقتی مطرح می گردد که دستگاه گردش خون توانایی خود را برای پایین آوردن فشار خون در حد طبیعی و سالم آن از دست می دهد. آنچه که می تواند در هر زمانی از مشخصه های وجود فشار خون باشد عبارت است از:

• حجم مایعات موجود در عروق خونی چه اندازه است؛
• در هر ضربه، قلب چه حجمی از خون را به رگها وارد می کند؛
• شدت ضربان قلب چه اندازه است؛
• حد انقباض سرخرگها و مویرگهای محیطی که خون را به اندام ها می رسانند . تا چه اندازه است؛
• خاصیت ارتجاعی عروق بزرگ برای توزیع فشار خون و رسیدن خون به عروق دورتر، در هر فاصله ضربان قلب، چه اندازه است.

این ۵ نکته از عوامل خطر ابتلای به افزایش فشار خون و راهنمای درمان آن می باشند.

– عوامل خطر:

۱)عوامل خانوادگی: فشار خون به دلایل اولیه ژنتیکی و ثانویه شیوه زندگی، از مشکلات خانوادگی است.

۲) سن: در کشورهای صنعتی فشار خون همراه با بالا رفتن سن گرایش به افزایش دارد. فشار خون دیاستولیک افراد تا سن ۵۵ سالگی زیاد شده و سپس ثابت می ماند. افزایش متوسط فشار خون سیستولیک تا آخر عمر ادامه می یابد. معمولا بالا رفتن فشار خون در نواحی کشاورزی ناچیز است ولی فشار خون اغلب افراد در اثر مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها در اثر تغییر سریع شیوه زندگی و فشارهای ناشی از آن، به طور قابل توجهی افزایش می یابد. بر اساس مطالعات مقطعی انجام شده، افزایش فشار خون در مناطق شهری زیاد است ولی مطالعات طولی انجام شده از همین افراد نشان داده که افزایش فشار خون اقلیت قابل توجهی از این افراد در یک مطالعه ۴۰ درصد از آنها) زیاد نبوده ولی چون افزایش فشار خون سایر افراد بررسی شده در این مطالعه زیاد بوده است، در نتیجه متوسط افزایش فشار خون این گروه جمعیتی را بالا برده است.

۳) اضافه وزن وزن زیاد به افزایش فشار خون می انجامد و چاقی مفرط نیز همسين مشکل را ایجاد می کند. هر یک کیلو چربی موجود در بدن به کیلومترها رگ خونی برای تغذیه احتیاج دارد. در نتیجه هر اندازه مقدار چربی بدن بیشتر باشد گسار قلب بیشتر خواهد بود. البته عوامل ایجاد فشار خون متنوع بوده و چاقی تنها عامل ایجاد آن نیست، افراد لاغر نیز مبتلا به افزایش فشار خون می گردند و ممکن است فردی که چاقی مفرط دارد نیز دارای فشار خون طبیعی باشد. ولی باید توجه داشت که عوامل خطر ایجاد بیماری به جامعه تعمیم داده می شود و موارد استثناء را در بر نمی گیرد برنامه های پیشگیری بهداشتی نیز توجه به گروه های بزرگ جمعیتی دارد.

۴) سدیم جیره غذایی: فشار خون بعضی از افراد نسبت به مقدار سدیم حساس است. در مجموع، جوامعی که مصرف نمک بالایی دارند فشار خون بالاتری را نیز دارند. این گروه از افراد می توانند بدون مصرف دارو و تنها با کاهش مقدار نمک مصرفی روزانه در غذا و عدم مصرف مواد غذایی شور و یا حاوی گلوتامات مونوسدیم، فشار خون خود را تحت کنترل در آورند. آنها می توانند با افزایش ادویه های مختلف طعم غذا را بهبود بخشند. سدیم باعث نگهداری آب در رگها شده و حجم مایعات درون رگی را افزایش داده و در نتیجه فشار خون را بالا می برد. پزشکان گاهی اوقات برای درمان فشار خون به تجویز داروهای مدر متوسل می شوند. این شیوه درمانی باعث دفع سریع تر آب و سدیم از بدن شده و در نتیجه حجم مایعات درون رگی را کاهش می دهد.

۵) مشروبات الکلی: مصرف منظم و روزانه بیش از دو لیوان مشروب الکلی به ایجاد فشار خون مزمن می انجامد، این عمل می تواند یکی از صدها دلیل عدم مصرف این نوع مشروبات باشد.

سایر بیماری ها: بعضی از بیماری های حاد و یا مزمن فشار خون را در حد خطرناکی افزایش می دهد. این نوع فشار خون به فشار خون ثانویه شهرت دارد. تشخیص و درمان این نوع بیماری ها به کاهش فشار خون در حد طبیعی آن می انجامد.

۶) بعضی از استرس های محیطی: مطالعات انجام شده بر روی انسان و حیوان نشان داده است که عوامل استرس محیطی نه تنها فشار خون حاد بلکه ایجاد فشار خون مزمن را نیز سبب می گردند. اوستفلد و همکاران (۱۹۹۷) نشان دادند که به حالت خاص است که می تواند انسان را تحت فشار روانی قرار داده و در نتیجه ممکن است به افزایش فشار خون مزمن انسان منجر شود.

• عدم اطمینان به شرایط زندگی؛
• عدم تجربه برای شناخت رفتار و یا حرکتی که می تواند مشکل خاصی را حل کند؛
• احتمال بروز آسیب جدی؛
• عدم آگاهی به این نکته که جنگ و یا گریز کمکی به حل مشکل نخواهد کرد؛
• ضرورت تحمل آمادگی ذهنی.

کارکنان برج مراقبت فرودگاه ها مجبور به تحمل ۴ عامل از ۵ عامل فشار روانی اشاره شده در بالا، به غیر از عدم تجربه در محیط کار خود هستند. اسستا ملر (۱۹۹۷) اعلام کرد که میزان بروز افزایش فشار خون نزد شاغلین این حرفه بسیار زیاد است.

۷) خلق و خوی: مطالعات انجام شده در چند کشور پیشرفته صنعتی نشان داده که احتمال ابتلای افراد شاکی از فشارهای روزمره زندگی، مضطرب و پر هیجان، به افزایش فشار خون ماندگار کمتر است. این گروه افراد ممکن است به هنگام غلبه این هیجانات دچار افزایش فشار خون گذارا گردند. برعکس، آنهایی که منکر مشکلات خود بوده، هیجانات خود را بروز نداده و هیچگاه از شرایط دشوار زندگی شکایت نمی کنند در مواجهه با خطر بیشتر افزایش تدریجی مقدار فشار خونی که به هنگام استراحت نشان می دهند، می باشند.

۸) ناکامی های اقتصادی و اجتماعی افرادی که تحصیلات و درآمد مالی کمتری داشته و یا در مواجهه با تبعیضات اقلیتی هستند، در مجموع و به شکلی واضح فشار خون بیشتری نشان می دهند. مطالعات گروهی زیادی در کشورهای مختلف انجام شده و نشان داده که این یافته ها نزد ساکنان جوامع فقیرنشین، بیماران و کارگران کارخانه ها صادق است.

کسانی که دچار تبعیض شده و یا در فقر اقتصادی قرار دارند اطمینانی به آینده زندگی خود ندارند؛ تجربه کافی برای حل مشکلات جاری خود ندارند؛ در معرض تهدید آسیب های احتمالی جدی قرار دارند؛ هیچ راهی برای فرار و یا مبارزه با جریانات پیش آمده ندارند؛ و باید به طور دایم و مستمر مراقب خود باشند. یا به کلام دیگر، تمام ۵ نکته بیان شده به وسیله اوستفلد که زمینه ابتلای به افزایش فشار خون را تأمین می کند، برای آنها فراهم است.

– عوامل پیشگیری کننده:

۱) درمان: هر نوع بیماری و یا حالتی که به افزایش فشار خون می انجامد را باید درمان نمود.

۲) کنترل وزن بدن با توجه به طول قد و حجم بدن: باید از وزن اضافی کاسته شود، این عمل با مصرف کمتر مواد انرژی زا و انجام حرکات ورزشی به نتیجه خواهد رسید. رابطه مستقیمی بین میزان کاهش چربی های بدن و کاهش فشار خون وجود دارد.

۳) کاهش مصرف سدیم ارزان ترین روش برای شناسایی اثر سدیم در افزایش فشار خون افراد، کاهش مقدار سدیم مصرفی روزانه به مقدار زیاد و مشاهده اثر آن در پایین آمدن فشار خون است. طبیعی است که اگر نیاز روزانه بدن به سدیم عددی معادل ۱۰ بوده و ما آن را به عدد ۷ تقلیل دهیم ممکن است در مقدار فشار خون تاثیری ایجاد نشود ولی اگر این مقدار به ۳ تا ۴ برابر کاهش داده شود، پایین آمدن فشار خون مشهود خواهد بود. در کاهش مقدار نمک مصرفی روزانه باید به تأمین مقدار پتاسیم و کلسیم مورد لزوم بدن توجه داشت. علاوه بر این هنگام عرق کردن زیاد در مناطق گرمسیر جایگزین کردن این عناصر ضروری است.

۴) ترک مصرف مشروبات الکلی

۵) افزایش حرکات ورزشی روزانه راه رفتن و یا ورزش روزانه می تواند در طول زمان منجر به کاهش فشار خون اغلب افراد گردد.

۶) کوشش برای گریز از عوامل فشاری که تحت نام عوامل خطر فهرست شده اند کسب این هدف ممكن است از طریق تغییر جریان روزمره زندگی، تغییر روش برخورد و یا دیدگاه های فردی نسبت به جریان زندگی، و یا تخلیه فشارهای روانی با جستجوی روش هایی برای بیان احساسات واقعی به دوستان نزدیک عملی باشد.

۷) تمرین های آرامش بخش روزانه (مدیتیشن): یک قرن است که مشخص شده دستگاه اعصاب مرکزی و خودکار تنظیم کننده اصلی فشار خون است و بنابر این نقش ۳ عامل خطر آخر که در فهرست بالا به آنها اشاره شده، در ایجاد افزایش فشار خون تعجب آور نخواهد بود. نشان داده شده است که اجرای گروهی تمرین های مختلف مدیتیشن و یوگا تا حدی در پایین آوردن فشار خون حاد و مزمن، نزد متوسط تعداد افراد شرکت کننده در گروه مؤثر بوده و اجرای فردی این تمرینات تاثیر بیشتری داشته است. مطالعات دیگری نشان داده است که کاهش داروی ضد فشار خون در بعضی از افرادی که تواما به اجرای تمرین های مدیتیشن نیز می پرداخته اند، فشار خون آنها را بالا نبرده است. این تجارب نشان می دهد که باید نسبت به تأثیر درمان های غیر دارویی و عصبی – روانی برای آنهایی که افزایش فشار خون متوسطی داشته و در مواجهه با هیچ یک از عوامل خطر شناخته شده افزایش فشار خون نیستند، توجه بیشتری مبذول داشت. داشت.

۸) استفاده از داروهای تجویز شده به وسیله پزشک برای پایین آوردن فشار خون پزشک خود را از هریک از اقدامات پیشگیری کننده بالا که رعایت می کنید مطلع نمایید. امروزه داروهای ضد فشار خون با شیوه های عمل مختلف و قیمت های متفاوت در دسترس می باشد. در نقاط پر جمعیتی از دنیا که فشار خون و سکته مغزی) همه گیر است، درمان دارویی فردی و خانوادگی فشار خون بیهوده بوده و مشکل سلامت عمومی را رفع نخواهد کرد. در چنین مناطقی اجرای برنامه های کنترل بیماری در سطح جامعه برای ایجاد تغییر و کاهش عوامل خطر و افزایش محافظت مردم، در طول زمان مؤثر خواهد بود.