سرطان پوست و روش های درمانی آن

سرطان پوست

سرطان پوست، از شایع ترین سرطانها، نزد افرادی که پوست ظریف دارند، می باشد. با وجود آن که این افراد خود را در مواجهه با تعدادی از عوامل ایجاد کننده این نوع سرطان قرار می دهند ولی خوشبختانه اغلب این عوامل قابل کنترل بوده و مرگ ناشی از این نوع سرطان نادر است. شایع ترین نوع سرطان پوست، سرطان سلول های بازال و اسکوآموس است. در حدود ۹۹ درصد از این نوع سرطان ها قابل درمان بوده و پزشکان محلی می توانند آنها را درمان کنند. عامل مهم این نوع سرطان اشعه ماوراء بنفش نور خورشید است. داشتن پوست ظریف با موهای طلایی و یا قرمز عامل مستعد کننده ابتلا بوده و بیش از ۸۰ درصد موارد در نواحی صورت، سر و گردن ایجاد می شود.

خطرناک ترین نوع سرطان پوست ملانومای بدخیم است. موارد بروز این بیماری، نزد افرادی که پوست ظریفی دارند در حد خطرناکی رو به افزایش می باشد (در حد ۳ تا ۷ درصد هر سال). بسیاری از این افراد تابستان ها برای برنزه شدن خود را در معرض آفتاب قرار می دهند و یا زمستانها در معرض نور چراغ های ماوراء بنفش قرار می گیرند. ملانوما از انواعی از سرطان های پوستی است که بیشتر جوان ترها به آن مبتلا می شوند، میزان بروز ملانوما نزد افرادی که از نژاد اروپای شمالی هستند، در سراسر دنیا، بین ۳ تا ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار نفر است. نژادهای آسیایی، مدیترانه ای، آفریقایی و یا بومیان آمریکای شمالی در مقابل ابتلای به سرطان پوست بسیار مقاوم تر هستند. خوشبختانه اغلب زخم های سرطانی پوست زود تشخیص داده شده و با درمان به موقع، از پیشرفت و مرگ ناشی از آنها پیشگیری می شود. زخم های اولیه مسطح و نازک بوده و در حدود شش دهم میلیمتر به داخل اپیدرم نفوذ می کند. جراحی سریع پوست و خارج کردن زخم به بقاء بیمار کمک زیادی می کند. ملانوما معمولا در مناطقی از پوست که در مواجهه با اشعه آفتاب قرار می گیرد، ایجاد می شود، ولی بعضی از اشکال آن هم در نواحی پوشیده بدن به وجود می آید. افراد و پزشکان باید احتمال ایجاد ضایعات سرطانی را در نقاط پوشیده بدن نیز در نظر داشته باشند.

عموما مواجهه مستقیم و طولانی قسمت های نپوشیده پوست با اشعه آفتاب و ها آفتاب سوختگی مکرر در زمانی کوتاه، عامل خطر اولیه سرطان های پوست است، اشه ماوراء بنفش B با طول موج های کوتاه تر (کمتر از ۵۰۰ نانومتر)، به علت فات الفوز بیشتری که دارند، بیشترین آسیب های پوستی را ایجاد می کنند. گان اور موجود در اتمسفر جذب کننده اشعه ماوراء بنفش است ولی به علت کاهش پسران أوژل، په دابل انواع خاصی از آلودگی های هوایی، بروز مشکلات آفتاب سوختگی شاه پانسيو گسترده تر می شود. اشعه ماوراء بنفش از نوع A در ایجاد آسیب های شبکیه و سرو کاتاراکت نقش دارد، و اشعه ماوراء بنفش از نوع {{ سرطان های پوستی را ایجاد می کند و هر دو نوع اشعه پیری زودرس پوست و عدسی های چشم را سبب می گرداد شیشه های ساختمان ها قسمت زیادی از اشعه ماوراء بنفش ۳ و نیمی از اشه ماوراء بنفش ۸ را جذب می کنند، بنابراین زندگی در نقاط سرپوشیده می توانسا۔ نتعامل پیشگیری از سرطان پوست باشد. در اینجا باید اشاره شود که محرومیت کامل از تابش اشعه آفتاب نیز زیان بخش است. آقتاب در ایجاد ویتامین D که به همراه گلسیم در سفتی و استحکام استخوان ها و دندان ها نقش دارد، کمک می کند. به همین دلیل برخورد با مقداری از آفتاب برای زندگی و حفظ سلامتی، ضرورت دارد. تنها باید از افراط کاری در این زمینه پرهیز نمود.

تماس های شغلی نیز ممکن است به ایجاد سرطان های پوست بیانجامد، تماس با قیر زغال سنگ، قیر نفت، کرئوزوت، ارسنیک و رادیوم می تواند سرطان زا باشد.

– عوامل خطر:

عوامل خطر و پیشگیری کننده برای تمام انواع سرطان های پوست مشابه است. آنچه که در زیر به آنها اشاره می شود عواملی هستند که در مطالعات مربوط به ملانوم مشخص شده اند.

• وجود سابقه ملانوم در افراد رده اول خانواده.
• داشتن موی طلایی و یا قرمز.
• وجود لک و یا کک و مک در قسمت های بالایی پشت بدن.
• سابقه سه بار آفتاب سوختگی یا بیشتر توأم با طاول زدن، قبل از ۲۰ سالگی
• سابقه کار در محیطهای خارج و رو باز در ۳ تابستان و یا بیشتر قبل از سن ۲۰ سالگی.
• وجود کراتوز آکینه (زخم پوستی)

بر اساس بررسی فریدمن و همکاران (۱۹۹۱)، خطر ابتلای به ملانوم بدخیم نزد افرادی که ۳ عامل یا بیشتر، از عوامل خطر فوق را داشته باشند ۲۰ برابر بیشتر از سایرین است.

علاوه بر عوامل خطر فوق، وجود عوامل زیر نیز افراد را در معرض ابتلای به این بیماری قرار میدهد:

• در صورتی که رنگ چشم قهوه ای نباشد.
• پوست هایی که زیاد خال داشته باشند.

خطرات محیط زیست عبارتند از:

• . زندگی در مناطق گرمسیر مرتفع.
• مواجهه با آفتاب در وسط روز.
• مواجهه با آفتاب در مناطق مرتفع.
• مواجه با انعکاس درخشان نور آفتاب از آب یا برف.

باید در روزهای ابری و روشن نیز به تابش اشعه آفتاب توجه داشت. ابر مانع از تابش اشعه ماوراء بنفش از نوع B نخواهد بود و چون هوا سردتر است مردم ممکسن است قبل از آن که متوجه خطر شوند دچار آفتاب سوختگی شوند.

– عوامل پیشگیری کننده:

• پوشاندن بدن با پارچه هایی سبک.
• استفاده از چتر و با کلاه های لبه دار برای حفاظت صورت از تابش اشعه آفتاب.
• حفاظت دایمی پوست نوزادان و کودکان به علت ظرافت و آسیب پذیری بسیار شدید آنها به تابش اشعه آفتاب.
• استفاده از کرم های ضد آفتاب: مایعات و کرم های ضد آفتاب باید دارای SPF مناسب باشند. در صورتی که مقدار SPF بیش از ۱۵ باشد مانع از برخورد تا ۹۰ درصد اشعه ماوراء بنفش نوع B می شود. برای کسانی که پوست حساس را دارند استفاده از مواد حفاظت کننده ای که SPF آنها ۳۰ و بیشتر باشد، توصيه می شود. برای کسب بهترین نتیجه بهتر است که این نوع کرم ها حداقل ۴۵ دقیقه قبل از مواجهه با تابش اشعه آفتاب به پوست مالیده شود. در صورتی که این کرم ها مقاوم به آب هم باشند، در مواقع عرق کردن نیز بر روی پوست باقی می مانند و استفاده از آنها هنگام شنا کردن نیز توصیه می شود، ولی برای حفظ قدرت حفاظت کننده آن باید مالیدن آنها به پوست مرتب تجدید شود. در صورتی که پوست مقداری برنزه شده باشد می توان از کرم های ضعیف تر نیز استفاده کرد. برنزه شدن وسیله دفاع بدن برای جلوگیری از نفوذ اشعه ماوراء بنفش به داخل پوست است.
• آموزش مردم برای فراگیری چگونگی برقراری تعادل بین سفیدی پوست بدن و استفاده از کرم های ضد آفتاب: اگر برای یک ساعت و بیشتر احساس سوزش و سوزن سوزن در پوست خود می کنید توجه داشته باشید که این نشانه ای از تأثیر اشعه ماوراء بنفش است و بدن تان در حال آگاهی دادن به شما است و عملا هشدار می دهد که آفتاب سوختگی بس است.
• والدین یا مراقبین کودکان باید برخورد آنها را با تابش اشعه آفتاب تحت کنترل داشته باشند. معمولا کودکان هنگام بازی آن اندازه مشغول بوده و شاد و متحرک هستند که احساس و توجهی به سوختگی ندارند. نظارت فوری و مؤثر والدین و بزرگ ترها برای جلوگیری از این واقعه بسیار ضروری بوده و خطر ابتلای آنها به ملانوم پوست را در آینده کاهش می دهد.

– پیشگیری ثانویه:

باید به مردم در تمام سنین آموخت که هر چند وقت یکبار تمام نقاط پوست بدن خود را برای جستجوی تعییراتی از قبیل رنگ پریدگی های موضعی، لکه های سرخ، خالهای برجسته و به خصوص خال های سیاه رنگ، بررسی کنند. تغییرات و یا زخم های مشکوک باید به وسیله پزشکان آشنا به بیماری های پوستی دقیقا معاینه و آزمایش شود. در صورتی که در نشانه های پوستی مادرزادی نیز تغییراتی ایجاد شده باشد باید به پزشک مراجعه شود. در بررسی این مساله نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد تغییر است. وجود هر یک از تغییرات زیر در نقاط مختلف پوست باید گزارش شده و مورد معاینه پزشکی قرار گیرد: رنگ، اندازه، شکل، برآمدگی از سطح پوست، حساسیت پوست (خارش و نازک شدن).

معلمان، مربیان ورزشی، غریق نجات ها و ارایه دهندگان خدمات بهداشتی می دانند که چگونه باید از پوست مراقبت کرده و متوجه ضایعات و زخم های پوستی خود و دیگران باشند. معمولا تغییرات پوست قبل از آن که ضایعات سسرطانی تظاهر یابد پر روی قسمت هایی که بیشتر در معرض تابش اشعه آفتاب قرار دارند ایجاد می شود.

توریسدوتیر و همکاران در سال ۱۹۹۳ یک روش بسیار ساده برای تخمین خطر سرطانی بودن و یا سرطانی شدن یک خال پوستی، یا یک زخم پوستی، و یا نقاط رنگدانه دار پوست ارایه کرده اند:

– عدم تقارن زخم نیمی از زخم پوست شباهتی به نیمه دیگر ندارد.

– حاشیه نامنظم: حاشیه زخم نامنظم است، ممکن است حلزونی و یا برگی شکل بوده و یا نقاط نامنظم داشته باشد، ممکن است قطر زخم در تمام نقاط نیز یکسان نباشد.

– رنگ غیریکنواخت رنگ پوست در تمام سطح زخم یکنواخت نبوده ممکن است دو یا سه سایه قهوه ای، مشکی، آبی، قرمز و یا سفید داشته باشد.

– قطر زخم: معمولا بزرگتر از ۶ میلیمتر است، تقریبا به اندازه قطر یک مداد متوسط است.

اگر زخم بیمار بیش از یکی از این مشخصه ها را داشته باشد باید برای تشخیص قطعی به پزشک متخصص مراجعه شود. تشخیص زودرس بیماری برای پیشگیری از وخیم تر و کشنده شدن زخم های ملانومی ضرورت دارد. آموزش ارایه دهندگان خدمات پزشکی و عموم مردم در زمینه دیدن و تشخیص این تغییرات پوستی و ارجاع به پزشک متخصص، می تواند این روند رو به رشد میزان مرگ ناشی از ملانوم را کاهش دهد.