آشنایی بیشتر با گلپر و خواص شگفت انگیزی که دارد

آشنایی بیشتر با گلپر و خواص شگفت انگیزی که دارد

گلپر یکی از محصولات مفید ایران است که متأسفانه زیاد طرف توجه واقع نمی شود، در صورتی که خواص بسیاری دارد. از جمله، گلپر ضد عفونی کننده و میکروب کش قوی است. خوردن مقدار کم آن موجب وجد و نشاط است، در هضم غذا موثر است و ترشحات معده را زیاد می نماید. سموم بدن را دفع میکند و اشتهاآور است و به علت داشتن هورمونهای زیاد، خوردن آن شیر را زیاد می کند و عرق آور هم هست.

ساقه و برگ گلپر که گلپر ترشی نامیده می شود، دارای همان خواص بوده خوردن آن مفید است و افزودن آن به خوراک و ترشیها بسیار نافع است و از فساد آنها جلوگیری میکند، ممکن است در گلپریک ماده ضد حیاتی وجود داشته باشد یعنی میکروب کش می باشد.

 نام گلپر «انگدان» است، ولی عده ای آن را معرب کرده، «انجدان» نامیده اند. گلپر دو نوع میباشد: یکی خوشبو که به آن گلپر، کوله پر، و کولاپر و به ترکی «بالدرغان» میگویند و اعراب ریشه آن را «محروت» نام گذاشته اند. در کتب مختلف از آن به نامهای انجدان ابیض، انگدان سفید، انجدان طیب، انگدان خوشبو، گیاه حلیت طیب، گیاه حلیت سفید (اسفند لیون) یاد شده است. حلیت صمغ انجدان است که در آخر بدبو است که به آن گیاه انغوزه، گیاه انگژد، گیاه انگشت گنده، گیاه حلیت منتن (منتن در لغت عربی به معنی بدبو است) گیاه حلیت سیاه می گویند.

نوع خوشبوی گلپر در همه کوهستانهای ایران خصوصاً دامنه البرز و قسمتهای شمالی شمیران، گچسر، رودبار، قصران، جاده شمشک و مغرب ایران به عمل می آید و نوع بدبوی گلپر در جنوب شرقی ایران در استان فارس و کوههای خراسان به طور خودرو به عمل آمده، صمغ آن انغوزه و انگژه خوانده میشود. بهترین نوع گلپر در نقاط کوهستانی ایران به عمل می آید و انواع دیگر گلپر در بعضی از کشورهای آسیایی و آفریقایی دیده می شود. یک نوع دیگر به نام انجدان رومی که خواص زیادی داشته، در ایران دیده نشده. میوه نوع معطر آن پس از رسیدن به شکل پولک نازکی در می آید که آن را کوبیده با انار یا سیب زمینی پخته یا باقلای پخته می خورند تا از ایجاد نفخ جلوگیری نماید.

گلپر

خواص گلپر

با ساقه و برگ آن ترشی گلپر درست می کنند. در ایران یک نوع مشروب به نام عرق گلپر می سازند که معمولاً آن را با آب انار مخلوط کرده می نوشند. گلپر بادشکن بوده نفخ و ناراحتیهای دستگاه هاضمه را از بین میبرد. ضد عفونی کننده بوده، پادزهر سموم است، ضد تشنج، ضد کرم، و ضد حشرات می باشد.

گلپر را به جهت معالجه هیستری (صرع)، عفونتهای عصبی و عفونتهای دستگاه تنفس تجویز میکنند. ضماد نوع بدبوی گلپر با خطمی و آرد گرفتگیهای دماغ را باز میکند، خوردن آن ذهن را باز و حافظه را زیاد و نسیان را کم می کند و ابلهی و حماقت را از بین میبرد. برای فلج، لقوه و بی حسی اعضا مفید است. گلپر بهترین چاشنی برای غذای این دسته از بیماران میباشد. گلپر غذا را نرم می کند و بوی بد دهان را از بین میبرد، مقوی معده بوده بلغم را از بین میبرد.

اشتهاآور و مقوی هاضمه میباشد. گلپر از ضرر غذاهای سنگین و داروهای سمی میکاهد و برای بیمارانی که مبتلا به یرقان، استسقا، سکسکه و سختی ادرار هستند مفید میباشد. پیشاب آور و قاعدهآور بوده شیر را زیاد میکند. در استان فارس گوسفند را در گیاه بد بوی گلپر میچرانند تا فربه شده شیر آنها زیاد شود، ولی متاسفانه گوشت این گوسفندان کمی بدبو می شود. گلپر مقوی کلیه، محرک شهوت و از بین برنده بلغم می شود.

گلپر

برای درد سینه، سرفه، عرق النساء، (سیاتیک) مفاصل حتی بوییدن آن هم مفید است. ضماد گلپر با موم روغن جهت خنازیر و امثال اینها با روغن زیتون جهت از بین بردن سیاهی زیر چشم و مالیدن مطبوخ گلپر با سرکه و پوست انار جهت بواسیر نافع است. پاشیدن گرد گلبر روی زخمهای خورهای و جذام سودمند می باشد. مقدار خوراک گلپرده گرم می باشد. ترشی ای که با برگ و ساقه نوع خوشبوی گلپر درست می شود، ضد عفونی کننده معده بوده برای معالجه کم اشتهایی و از بین بردن اخلاط غلیظ معده به کار میرود.

 ریشه گلپر قویتر از سایر اعضاء آن میباشد؛ مالیدن آن روی ورمها مفید است و از بزرگ شدن خنازیر جلوگیری می کند، خوراک ریشه گلبر نیم متقال است. شیخ داوود صاحب کتاب جامع انطاکی می نویسد: که چون بانویی پس از پاکی از حیض یک هفته روزی ۱/۵ گرم انجدان بخورد، آبستن نمی شود، ولی معین نکرده است که مقصود او انجدان خوشبو یا انجدان بدبوست.

(طبق مطالعات در انجدان خواه سیاه، خواه سفید، هورمونهای ضد تخمک وجود دارد که حتی قادرند رگل را باز و نطفه تازه منعقد شده را از بین ببرند.) ریشه گلپر هر دو رقم قویتر از سایر اعضاء آن میباشد.

صمغ انجدان و خواص درمانی آن: صمغ به دو نام معروف است، صمغ انجدان که انگزدگویند (ژد به معنی صمغ است) عربی آن «حلیت» است. در کلیه مآخذ فارسی و عربی صمغ انجدان را حلیت و در مآخذ اروپایی و فارسی آن را حلیت نوشته اند پس از بررسی معلوم شده مآخذ فارسی صحیح است.

صمغ انجدان مانند انجدان خوشبو و بدبو هستند. خوشبوی صمغ سفیدرنگ، بدبوی آن سیاه میباشد. به نوع بدبوی آن آنغوزه، انگشت گنده، حلیت می گویند. برای به دست آوردن صمغ، ساقه انجدان را از گردنه که بر روی ریشه قرار گرفته است قطع می کنند، پایین آن را کمی گود می نمایند تا صمغ که به صورت مایع است در آن گودی جمع شده، بسته شود و آخر روز محصول آن را که به صورت یک گرودی کوچک درآمده، جمع آوری میکنند، به همین جهت به آن گردوی انجدان هم می گویند.

رنگ انغوزه زرد، قهوه ای و خاکستری بوده، طعم آن گس زننده و تلخ است و بوی آن شبیه بوی سیر خیلی تند می باشد، صمغ هم مانند انجدان، ضد تشنج، ضد کرم، ضد حشرات، بادشکن بوده، تمام خواص انجدان در صمغ بحد اعلی وجود دارد. در دامپزشکی و دندانپزشکی از انغوزه استفاده می شود. در داروسازی جدید به صورت چسب و تنقیه بیشتر مصرف دارد، چون صمغ در آب حل شود، به صورت مایع شیری در می آید که خوردن آن برای امراض سرد دماغی مانند فلج، رعشه، صرع، بی حسی اعضا و استسقا تجویز می شود. با فلفل و سداب جهت درمان کزاز (سکبینه یک نوع صمغ ایرانی است که در قریه ماه از توابع اصفهان به دست می آید.)

سرمه آن با عسل جهت تقویت بینایی و جلوگیری از آبریزش چشم و لکه های سفید سودمند می باشد. چکاندن جوشانده آن در گوش جهت درد گوش و سنگینی آن توصیه میشود. جوشانده آن با زاج جهت پلیپ بینی نافع است. گذاشتن کمی از آن در حفره دندان کرم خورده مسکن درد آن بوده، از پیشرفت آن جلوگیری می کند و برای این کار «صمغ خوشبو موثرتر از صمغ بدبوست» مضمضه جوشانده آن با انجیر و زوفا جهت تسکین درد دندان کرم خورده زیاد توصیه شده است.

گلپر

غرغره این صمغ با عسل جهت ورم درد گلو و با سرکه جهت اخراج زالو که در گلو چسبیده باشد، با زرده تخم مرغ جهت سرفه خشک و درد پهلو سودمند می باشد. نوشیدن محلول صمغ در آب جهت باز شدن آواز و نرمی گلو مفید میباشد. اگر شیر پستان زنی کم شده یا خشک شده باشد، مقداری از آن را در سکنجبین حل کرده، به او بدهید تا بنوشد، خوردن آن با داروهای قابض جهت اسهال رطوبتی و با ادویه مناسب جهت دلپیچه و قولنج و از بین بردن نفخ شکم و اخراج انواع کرم معده و باز شدن خون بواسیر و سردی معده و جگر و سپرز و استسقاء و ستی بدن مفید است.

اگر چند روز پی در پی نیم گرم آن را در جوف خمیر نان گذاشته، مبتلایان به استسقا آن را بلع نمایند، جهت تحلیل استسقا مخصوصاً استسقای طبلی مفید است. ضماد آن با بارهنگ جهت از بین بردن دمل نافع است و خوردن آن جهت بازشدن قاعده زنان و محلول آن جهت اخراج جنین مرده سودمند می باشد. گذاشتن آن روی دمل ها بعد از شکافتن آنها جهت بیرون آوردن چرک و خون و التیام زخم آنها مفید است. ضماد آن با انجیر خشک و سرکه جهت جوشهای عصبی و با موم و روغن جهت زگیل و داء الثعلب و با خاکستر و آب دریا جهت شکاف بیخ ران موثر است.

اگر صمغ را در آب حل کرده، به بدن بمالید حشرات به شما نزدیک نخواهند شد. در قدیم برای رفع زیان پیکان زهردار از ضماد صمغ استفاده می کردند و همچنین آن را در روغن زیتون حل کرده در محل نیش عقرب می گذاشتند. خوردن صمغ با غذا باعث باز شدن و نیکویی رنگ رخسار است. چنانچه آن را در پارچه گذاشته در عمق آب بگذارند، از کرم گذاشتن آب جلوگیری می کند.

گذاشتن آن در مزارع باعث از بین رفتن آفات نباتی است و بهترین وسیله برای کشتن کرم خاردار پنبه می باشد و برای این کار کافی است که کمی از آن را در موقع آبیاری به آن اضافه نمایید. چنانچه مقداری ریشه صمغ در ریشه درختی که کندن آن مقدور نباشد بگذارید، باعث پوسیدگی آن می شود و چنانچه یک دفعه کافی نباشد، میتوان آن را تکرار کرد.

مطبوع ریشه انجدان که در عربی به آن (محروث) گفته اند می تواند در همه حال جانشین و بدل آن باشد. غدهٔ ریشه اشتر غار را ریشه انجدان می دانند و این اشتباه است، با هم شبیه بوده، چندین خواص مشترک دارند، ولی اشتر غاز معربب اشترخار که خارشتر است می باشد.