آشنایی با کمک های اولیه ی لازم به هنگام ایجاد شکستگی مفاصل

 دستگاه حرکتی بدن را بیشتر بشناسید

بزرگ ترین وظیفه دستگاه حرکتی، انجام حرکت و جابه جایی بدن می باشد. وظایف دیگر این دستگاه عبارتند از: شکل دهی بدن، برقراری وضعیت عمودی، و حفاظت از اعضای داخلی بدن.

دستگاه حرکتی بدن:

 ۱-اسکلت بندی. اسکلت بندی (استخوان بندی) بدن تقریبا از ۲۰۶ استخوان تشکیل شده است که دارای اشکال:

الف) پهن مانند استخوان جمجمه، لگن، یا جناغ سینه

ب) دراز مانند استخوان های بلند دست و پا

ج) کوتاه مانند استخوان های انگشتان دست و پا و داخل گوش می باشند.

وظایف استخوان بندی و استخوان:

الف) ساختن شکل بدن

ب) حفاظت از دستگاه های داخلی و حیاتی بدن. مثلا استخوان های پهن جمجمه از مغز استخوانهای قفسه سینه از قلب، ریه ها، و عروق بزرگ؛ دنده های پایین قفسه سینه از کبد و طحال؛ استخوان های ستون فقرات از نخاع؛ استخوان لگن از مثانه، رکتوم، و اعضای تولید مثل زنان حفاظت می کند.

ج) حرکت

د) ساختن سلول های خونی در بدن

ه) انبار کردن مواد معدنی و الکترولیت های مهم بدن.

۲-عضلات. سه نوع عضله در بدن وظیفه حرکت را به عهده دارند:

الف) عضلات اسکلتی که دارای مشخصات زیر می باشند:

۱-عضلات مخطط ۲. حرکات ارادی ٣. حرکت بدن از طریق انبساط و انقباض دسته هایی از این عضلات صورت می گیرد.۴. دارای عروق خونی شریانی، و عروق خونی وریدی، و مویرگ های شریانی – وریدی می باشد.

ب) عضلات صاف که دارای مشخصات زیر می باشند :

۱-غیرارادی و خودکار می باشند. ۲-در معده و روده ها وجود دارند. ٣-در این عضلات وریدها و شریان ها در جریان اند.

ج) عضله قلب که این عضله، مخطط و غیرارادی است و دارای شرایین کرونی وریدها می باشد.

٣-تاندون ها (زردپی). استخوان ها را به عضلات متصل می کنند، مانند زردپی آشیل (زردپی پشت مچ پا).

۴. مفاصل. تمام استخوان ها را به هم ربط می دهند(محل اتصال استخوان ها به هم).

۵. لیگامان ( رباط). نوار یا باند نیرومندی از بافت لیفی که کارش بهم پیوستن استخوان ها است.

۶. اعصاب. صدمات به استخوان ها و مفاصل، اغلب همراه با صدمات بافت های نرم اطراف به خصوص اعصاب و عروق خونی می باشد. انتهای فوقانی دستگاه اسکلت بندی شامل شانه ها، بازوها، ساعدها و کن دست، انگشتان دست و انتهای تحتانی دستگاه اسکلت بندی شامل لگن، ران ها، ساق پا، کف پا، و انگشتان پا می باشد.

آسیب استخوان یا شکستگی

تعریف شکستگی: شکستن یا ترک در امتداد استخوان را که اغلب بر اثر برخورد نیروی خارجی با استخوان پیش می آید، شکستگی گویند که در هر جای استخوان می تواند رخ دهد.

علل شکستگی:

۱. ضربه مستقیم ۲. ضربه غیرمستقیم ٣. نیروی ناشی از پیچ خوردگی .۴. بیماری هایی که سبب ضعیف شدن بافت استخوان می شوند، مانند تومور های استخوان، پوکی استخوان، و بیماری های عمومی استخوان.

انواع شکستگی:

١. شکستگی بسته (ساده). در این شکستگی، پوست سالم و دست نخورده است و زخم باز در ناحیه دچار شکستگی وجود ندارد که به صورت: ۱) همراه با جابه جایی استخوان و ۲) بدون جابه جایی استخوان می باشد.

۲. شکستگی باز(مرکب)، تغییر شکل در پوست به صورت آسیب یا پارکی پوست دیده می شود. زخم ممکن است بر اثر خارج شدن دندانه های شکستگی از پوست یا پاره شدن پوست در زمان شکستگی به وجود آید.

علائم شکستگی

۱.تغییر شکل اندام، به صورت کوتاه شدن، چرخش، یا خمیدگی می باشد که گاه وجود دارد و گاه تغییر شکل دیده نمی شود

۲.زخم باز، در شکستگی از نوع باز وجود دارد

٣. حساسیت نقطه دچار شکستگی

۴. تورم در محل آسیب دیدگی

۵. تغییر رنگ موضع، تغییر رنگ بافت نرم اطراف محل آسیب دیده است که به شکل کبودی ظاهر می شود.

6. احساس ساییده شدن استخوان ها روی هم یا حتی شنیده شدن صدای مالیده شدن انتهاهای شکستگی استخوان بر روی هم، از علائم شکستگی می باشد.

۷. وجود حرکات کاذب: حرکت در جایی که مفصل وجود ندارد.

۸. مشاهده قطعه استخوان

۹.درد همراه با حساسیت و تغییر رنگ محل ضایعه. گاهی عضو شکسته با درد کم یا بدون درد می باشد.

۱۰. عدم استفاده با کاهش امکان استفاده از عضو به دلیل درد و اشکال در حرکت.

کمک اولیه ی ضروری در شکستگی ها

کنترل A. B. C (حتی شکستگی نیز به ندرت می تواند تهدیدکننده زندگی باشد).

۲. درمان شوک مصدوم

٣. تعیین محل آسیب دیدگی و اینکه چه اتفاقی برای او افتاده است؟

۴. پوشش روی ناحیه آسیب دیده را به آرامی جابه جا کنید. در صورت نیاز، لباس مصدوم را بچینید.

۵. اندام ها را مشاهده و لمس کنید. مشاهده اندام ها شامل بررسی محل از نظر وجود التهاب، تغییر رنگ به صورت کبودی یا آبی رنگ شدن که از عوارض خونریزی بافت بوده، ممکن است از انتهای شکسته استخوان با همراه با آسیب عضلات و عروق خونی باشد. کوتاه شدن یا تغییر شکل مفاصل یا تغییر شکل اطراف مفصل، وجود کوتاه شدگی، چرخش و کوفتگی، یا حتی زخم سوراخ شده کوچک در نزدیک محل شکستگی می تواند مشخص کننده شکستگی باشد.لمس اندام ها شامل لمس ناحیه آسیب دیده. اگر شکستگی قابل رؤیت نبود، به آرامی امتداد درازای استخوان را جهت تشخیص تغییر شکل، حساسیت و التهاب، فشار دهید و لمس کنید.

۶. کنترل جریان خون و اعصاب عضو آسیب دیده که جهت این کار از مانور C. S . M استفاده می کنیم که عبارت است از:

C: کنترل نبض انتهای ناحیه آسیب دیده، عدم وجود نبض دلیل اختلال گردش خون بوده، سریعا باید مصدوم را به مراکز درمانی بفرستید. جهت ارزیابی جریان خون اندام فوقانی، نبض مچ دست و در اندام تحتانی، نبض  داخلی مچ پا را کنترل کنید.

S: انگشتان دست و پای مصدوم را لمس کنید یا فشار دهید و از او بخواهیدی احساسات خود را بگوید. کم شدن حس، علامت آسیب اعصاب یا نخاع می باشد

M: از مصدوم بخواهید که انگشتان دست یا پای خود را حرکت دهد (به صورت باز و بسته کردن انگشتان). کم شدن حرکت، علامت آسیب اعصاب یا نخاع است.

٧. استفاده از مانور RICE

R: استراحت دادن به عضو آسیب دیده

I: يخ گذاری جهت کاهش التهاب و درد

C: تحت فشار قرار دادن عضو آسیب دیده

E: بالا قرار دادن عضو آسیب دیده

۸.استفاده از آتل جهت ثابت کردن عضو

۹. رساندن مصدوم به مراکز درمانی.

آسیب مفصل

۱.دررفتگی مفصل: وقتی رخ می دهد که انتهای استخوانی که با مفصل در تماس است، از مفصل جدا شود و با آسیب دیدگی لیگامان ها (رباط ها) همراه است. مفاصلی مانند شانه ها، آرنج، انگشتان، مفصل هیپ، کاسه زانو، و مچ پا بیشترین مفاصلی هستند که در معرض آسیب دررفتگی می باشند.

علائم دررفتگی. علائم دررفتگی ساده تر از شکستگی می باشند و عبارتند از:

1. تغییر شکل که علامت اصلی در رفتگی است.

٢. التهاب در اطراف مفصل

٣. ناتوانی مصدوم در حرکت دادن مفصل آسیب دیده

۴. درد شدید.

کمک های اولیه ی لازم در این موارد

۱.کنترل C. S. M فشار انتهای استخوان در رفته بر روی اعصاب و عروق خونی باعث بی حسی و فلج پایین ناحیه دررفته می شود و بنابراین اگر C. S. M دچار اشكال بود، فورا مصدوم را به مراکز درمانی بفرستید.

۲. استفاده از مانور RICE

۳. جهت کاهش حرکت، مفصل آسیب دیده را آتل بندی کنید.

۴. سعی در جا انداختن مفصل دررفته نکنید، زیرا باعث آسیب به عصب و عروق خونی می شود.

۵. جهت جا انداختن دررفتگی، مصدوم را به مراکز درمانی منتقل کنید.

پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن

جزء صدمات مفصلی است که آسیب در ناحیه لیگامان ها(رباط های اطراف مفصل) و دیگر بافت های اطراف مفصل می باشد. این صدمه در موقع حرکت بر اثر کشیدگی یا پیچ خوردگی مفصل پیش می آید. پیچ خوردگی می تواند با دررفتگی کامل یا ناقص انتهای استخوان همراه باشد. بیشتر در زانو و مچ پا دیده می شود.

علائم پیچ خوردگی :

۱.درد در موقع استفاده از مفصل

٢. به دلیل خونریزی داخل بافت، پوست ناحیه آسیب دیده ممکن است تغییر رنگ دهد و کبود شود.

٣. تورم

۴. حساسیت نقطه آسیب دیده

۵.احساس سوزش در موضع.

کمک های اولیه ی ضروری در این موارد

استفاده از مانور RICE

آسیب عضله

کشیدگی عضله

هر گاه یک عضله بیشتر از اندازه طبیعی کشیده شود، کشیدگی عضله پیش می آید. کشیدگی با آسیب مفصل و لیگامان همراه نیست.

علائم کشیدگی

۱.درد و سوزش در محل آسیب دیدگی

۲. حساسیت (دردناک بودن) در نقطه آسیب دیده در زمان لمس

3. وجود سفتی و درد در زمانی که مصدوم عضله خود را تکان می دهد.

۴. وجود حفره، برآمدگی، و دندانه دندانه شدن در موضع یا عضله آسیب دیده که می تواند در لمس احساس شود.

۵. ضعف شدید و کاهش فعالیت عضله آسیب دیده.

کمک اولیه که در این موارد باید انجام شود

استفاده از مانور RICE

کوفتگی عضله

باعث تورم در عضله می شود.

علائم کوفتگی

۱. تورم

٢. درد و حساسیت

٣. تغییر رنگ به صورت مشکی و آبی رنگ شدن (کبود شدن عضله) که در  ساعت های بعد از آسیب، ظاهر می شود.

کمک اولیه لازم

استفاده از مانور RICE

گرفتگی یا کرامپ عضله

انقباض غیر قابل کنترل عضله را که باعث درد شدید و محدودیت با کاهش حرکت شود، گرفتگی عضله گویند.

کمک اولیه در گرفتگی عضله

۱.به آرامی عضله گرفتار را بکشید. کشیدن یا دراز کردن عضلات ممکن است به کشیدن فیبر های عضلانی کمک کرده، گرفتگی را برطرف کند.

۲. یخ بر روی عضلات گرفته قرار دهید و به مصدوم بگویید عضلات خود را شل کند.

3. عضلات را توسط قرار دادن باند کشی تحت فشار قرار دهید.

۴. از روش acupressure استفاده کنید که شامل فشردن لب بالا، درست در زیر بینی می باشد که باعث کاهش گرفتگی عضله پشت ساق پا می شود.

۵. محلول خنک با مقداری نمک ۱ قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب) یا نوشیدنی های ورزشی به مصدوم بخورانید.

مانور RICE

از این مانور جهت کاهش یا جلوگیری از درد و التهاب بعد از آسیب استخوان، مفصل و عضله در ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از آسیب استفاده می شود در شکستگی ها و دررفتگی ها علاوه بر این مانور، از آتل بندی نیز جهت کاهش حرکت استفاده می شود.

R (REST)

استراحت دادن باعث کاهش جریان خون شده، از التهاب بیشتر جلوگیری میکند. R به معنی استفاده نکردن از عضو آسیب دیده است.

I (ICE)

یخ گذاری به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه هر ۳-۲ ساعت در طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول بعد از آسیب انجام می گیرد. در این روش، سرما جریان خون را کاهش داده، باعث کاهش التهاب و تسکین درد و گرفتگی عضلات می شود بعد از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یخ گذاری، عضو را با باند کشی، بانداژ فشاری کنید.

C (Compression)

وسط باندکشی یا الاستیک صورت می گیرد که از پیشرفت التهاب جلوگیری می کند. در طی ۱۸ تا ۲۴ ساعت اول بعد از آسیب می توان از C یا باند کشی استفاده کرد. در شب باید فشار باند کاهش یابد، اما باند نباید از عضو خارج شود.

(Elevation) E

به معنای بالاتر از سطح قلب قرار دادن عضو آسیب دیده است که باعث کاهش جریان خون و درنتیجه کاهش التهاب می شود E در ۲۴ ساعت اول بعد از آسیب ضروری است. اگر در عضو شکستگی رخ داده باشد، ابتدا عضو را آتل بندی کنید و سپس بالاتر از سطح قلب قرار دهید.