آشنایی با تفاوت های بیماری سرطان در کودکان و بزرگسالان

چگونه کودکان به سرطان مبتلا می شوند؟

سرطان هایی که کودکان را درگیر می کند ممکن است به صورت کاملا ناگهانی اتفاق بیفتد، این نوع سرطان بدون هیچ نشانه ای بوده و از میزان بالایی از درمان برخوردار می باشد. سرطان کودکان یکی از رایج ترین نوع سرطان خون است. سایر سرطان هایی که کودکان ممکن است به آن مبتلا شوند می توان به تومور های مغزی، لنفوم و سارکوم بافت نرم اشاره کرد. نشانه ها و درمان این سرطان بستگی به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن دارد. درمان ممکن است به صورت جراحی، رادیوتراپی و یا شیمی درمانی انجام گیرد.

همه ی سلول های بدن ما با نظم خاصی و طبق قاعده ی مشخصی در حال رشد می باشند. بعضی اوقات ممکن است برخی از سلول ها از مسیر اصلی و نرمال رشد خود خارج شده و به صورت غیر منظم و با سرعتی غیر طبیعی رشد خواهند کرد. این مسئله سبب ایجاد به هم ریختگی در نظم موجود در بدن می شود. به این به هم ریختگی ایجاد شده در نظم بدن سرطان می گویند.

انواع گوناگون سرطان وجود دارند و هر کدام از آن ها نیز دارای نشانه ها، عوارض و راه های درمانی می باشند که بستگی به نوع سلول و عضوی که درگیر شده است دارد. متاسفانه سرطان فقط بزرگسالان را درگیر نمی کند بلکه کودکان نیز ممکن است به این بیماری خطرناک مبتلا شوند. بر اساس آماری که به دست آمده به صورت سالیانه بین سه تا چهار کودک از هر صد هزار کودک در سرتاسر دنیا به انواع سرطان مبتلا می شوند که در این بین سرطان های لوسمی، لنفوم و مغز از رایج ترین این سرطان ها می باشند. زمانی که برخی از علائم از قبیل عفونت های مداوم، تب های مکرر و ابتلا به کم خونی شدید در کودکی بروز کند پزشک را به این فکر می اندازد که فرد را از نظر ابتلا به سرطان مورد بررسی قرار دهد. خوشبختانه در حال حاضر برای بیشتر سرطان های کودکان به ویژه سرطان لوسمی، درمان وجود دارد و تقریبا هفتاد درصد از کودکانی که به سرطان مبتلا می شوند درمان خواهند شد.

یکی از رایج ترین سرطان هایی که کودکان را درگیر می کند سرطان لوسمی یا سرطان خون می باشد که خوشبختانه حدود هشتاد درصد این بیماری قابل درمان است. البته بیماری به شرطی قابل درمان است که علائم بالینی، تشخیص به موقع بیماری، درمان به جا و به موقع و خیلی از عوامل تاثیر گذار در درمان نظیر کنترل پرستاری، تهیه ی دارو و غیره با هم مهیا باشند.

در مورد آمار دقیق میزان شیوع سرطان کودکان در ایران متاسفانه چیزی در دست نمی باشد ولی پروتکل درمانی در ایران به روز و همگام با کشور های توسعه یافته در جهان است. از لحاظ پیشرفت های علمی، راه های درمانی و انواع دارو های موجود نیز فاصله ی چندانی با آن ها نیست. همچنین از نظر تحقیقات، و روش های تحقیقی، کنگره های علمی و غیره نیز در بین کشور های به روز می باشیم. پس بهتر است بدانید که بین راه های درمانی بیماری سرطان در ایران و نتیجه های به دست آمده از آن با کشور های پیشرفته تفاوت چندانی موجود نیست.

در کل باید گفت که دوعامل اصلی و مهم در بروز سرطان نقش مهمی دارند و آن ها عوامل محیطی و فاکتور های ژنتیکی می باشند؛ در طب بالغان، فاکتور ها و عوامل محیطی نقش بسیار مهم و بارز تری در ابتلا به بیماری سرطان دارند ولی از لحاظ طب کودکان، علاوه بر عوامل محیطی، زمینه ی ژنتیکی نیز نقش مهمی در ابتلای کودک به سرطان دارد. در کل باید عواملی که خطرساز بوده و برای افراد زیانبار می باشند محدود شوند. برای مثال برخی از عوامل مانند دود سیگار، برخی از اشعه های زیانبار و یونیزان و نیز پرتو های بسیار قوی، بعضی از مواد شیمیایی خطرناک، استفاده از مواد غذایی که به صورت صنعتی تولید می شوند وغیره که نقش مهمی در ابتلا به سرطان دارند بسیار محدود شده و باید بدانید که این عوامل در اشخاصی که دارای پیشینه ی خانوادگی و ژنتیکی هستند مضر تر می باشد. البته منظور از خانواده، خانواده ی نسبی فرد می باشد و این ژن می تواند  از ده ها سال قبل به شخصی که در حال حاضر زندگی می کند رسیده باشد. به عبارت دیگر در بدن افراد فاکتور هایی موجود می باشند که از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کنند و این نوع فاکتور ها در برخی از افراد که خیلی ضعیف هستند موجود نمی باشند. اکنون باید بدانید که بعضی از عوامل ژنتیکی در کنترل رشد این سلول ها نقش مهمی دارند. این عوامل احتمال دارد طی چند روز خود را نمایان نکرده و یا این که از لحاظ ژنتیکی مشکل داشته باشند. پس تمام افراد چه کسانی که دارای پیشینه ی خانوادگی و ژنتیکی هستند و چه کسانی که این سوابق را ندارند باید از فاکتور های خطرساز محیطی و آسیب رسان دوری کنند. به این دلیل که تاثیر این عوامل در اشخاصی که زمینه ی ابتلا به بیماری سرطان را دارند، بسیار بیشتر خواهد بود.

چیزی که در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است، این است که بیماری به موقع تشخیص داده شود. به همین علت به والدین و خانواده ها پیشنهاد می شود که هر زمان که به نشانه ای در کودک مشکوک شدند خیلی سریع او را نزد پزشک ببرند تا ارزیابی های لازم در مورد وی انجام گیرد.

در طب کودکان بیماری سرطان به دو شاخه تقسیم می شود. یکی سرطان هایی هستند که در خون به وجود می آیند و از این راه به تمامی نقاط بدن منتقل می شوند. بهتر است بدانید که هر اندازه سرطان خون سریع تر تشخی داده شود عوارضی که ممکن است در زمان درمان و یا پس از آن کودک را درگیر کند نیز کم تر خواهد شد. در این صورت هم روند درمان به خوبی انجام می گیرد و هم پاسخ به درمان و نشانه های آن نیز کم تر خواهد شد.

دوم سرطان هایی می باشند که از اعضای خاصی از بدن نظیر عضلات، استخوان ها، چشم، مغز، کلیه، سیستم گوارشی و غیره سرمنشا گرفته اند. این سرطان ها سبب درگیر کردن یک عضو خواهند شد. در این حالت سرطان نخست خود را با بعضی از نشانه های بالینی خاصی نمایان می کند. یعنی در این زمان کودک دچار عوارضی می شود که والدین باید نسبت به آن ها حساس باشند. ابتدایی ترین این عوارض عبارت است از سر درد، حالت تهوع و استفراغ، اختلالات بینایی، عدم تعادل که تومور های مغزی نامیده می شوند و غیره.

به عنوان مثال چنانچه سرطان در استخوان به وجود آمده باشد به صورت تب، متورم شدن محل ابتلا، ایجاد محدودیت در حرکت کردن، ایجاد شکستگی در محل ابتلا و غیره ظاهر خواهد شد. و یا این که اگر سرطان در چشم ایجاد شده باشد به صورت برق زدگی در زمان تاریکی مثل برق زدن چشم های گربه و یا اختلال در بینایی، برافروختگی چشم ها، پرخونی ملتحمه و غیره نمایان خواهد شد.

این نشانه هایی که در بالا ذکر شد همه علائمی هستند که خانواده ها باید نسبت به بروز آن ها در اطفال بسیار دقیق بوده و هوشیار باشند. به عبارتی خانواده ها باید هر نوع علامتی در کودک سالم که به صورت غیر طبیعی بروز کرده است را جدی بگیرند. به عنوان مثال چنانچه کودک شما به سرماخوردگی مبتلا شد و باید طی سه تا چهار روز بهبودی می یافت و تا حدود دو هفته با طول انجامید باید سریعا او را نزد پزشک ببرید تا او را مورد بررسی قرار دهد. چنانچه کودک شما سالم بوده و به صورت ناگهانی به سر درد های صبحگاهی و یا تهوع و استفراغ و یا بی اشتهایی دچار شد این علائم را جدی بگیرید و کودک خود را نزد پزشک متخصص ببرید و آن را پیگیری کنید. ولی باید بدانید که این نشانه ها در اکثر بیماری ها مشترک می باشند. این مربوط به موقعی است که فرد به بیماری خاصی مبتلا نشده باشد، نشانه ها ادامه دار بوده و به درمان های رایج که تجویز می شوند پاسخ نخواهند داد. در این هنگام باید توجه داشت که همین نشانه های ساده در تشخیص و درمان سرطان بسیار اهمیت دارند.

کودکانی که به بیماری سرطان مبتلا می شوند از لحاظ سیستم بدنی بسیار ضعیف می شوند و در این هنگام اگر فردی که به بیماری مبتلا باشد این کودک را در آغوش گرفته و ببوسد به آسانی ویروس ها و باکتری هایی که در بدن خود دارد را به کودک منتقل خواهد کرد. به همین منظور دیدار های چنین کودکانی باید محدود شود و به ملاقات کنندگان و اطرافیان پیشنهاد می شود از بوسیدن کودکانی که به بیماری سرطان مبتلا شده اند جدا پرهیز کنند.