کبد چرب و آثار مخرب آن

بیماری کبد چرب 

زمانی که چربی به میزان بسیار زیادی در کبد رسوب کند فرد به بیماری کبد چرب مبتلا شده است. وجود مقداری چربی در کبد طبیعی می باشد اما زمانی که میزان این چربی بیشتر از پنج تا ده درصد وزن کل کبد شد فرد باید احساس خطر نماید چرا که به بیماری کبد چرب مبتلا گشته است. این بیماری قابلیت درمان شدن را دارد اما گاهی عوارضی که در پی آن پیش می آید خطرناک بوده و درمان پذیر نمی باشند. کبد وظیفه دارد تمام غذاهایی که خورده می شود و نوشیدنی هایی که مصرف می شود را بررسی نماید تا مواد خطرناک آن تصفیه شود. اگر چربی بیش از اندازه ای در کبد جمع شود انجام این فرایند و بررسی ها با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد چرا که گاهی کبد چرب موجب به وجود آمدن التهاب و یا زخم های کبدی می گردد. گاهی نیز کبد فرد در بدترین حالت خود قرار دارد و موجب می شود تا فرد مبتلا دچار نارسایی کبدی گردد.

کبد چرب به عنوان یکی از بیماری های معمولی شناخته می شود و در کشور آمریکا حدود ده تا بیست درصد از افراد مبتلا به این بیماری هستند. این بیماری دارای انواع مختلفی می باشد که باید نسبت به آن ها آگاهی های لازم را داشته و نسبت به درمان به موقع آن ها اقدامات لازم را انجام داد.

انواع کبد چرب

بیماری کبد چرب به سه دسته تقسیم می شود که عبارتند از: کبد چرب الکلی، کبد چرب غیر الکلی و کبد چرب حاد بارداری. درادامه هر کدام از این بیماری ها را به صورت جداگانه معرفی می کنیم تا بتوانید آشنایی بیشتری با آن ها داشته باشید.

کبد چرب الکلی

این بیماری به عنوان نخستین مراحل بیماری های کبدی شناخته می شود که الکل نقش بسیار مهمی در به وجود آمدن آن دارد. زمانی که الکل به میزان زیادی مصرف شود کبد آسیب خواهد دید و دیگر نمی تواند چربی ها را بشکند. در صورتی که فرد مبتلا نسبت به مصرف الکل دقت کرده و آن را ترک کند این نوع از کبد چرب قابلیت درمانی پیدا کرده و به مرور زمان می تواند خوب شود. در صورتی که فرد مصرف الکل را ادامه دهد احتمال ابتلای آن به سیروز کبدی را افزایش داده و موجب مرگ تدریجی بیمار خواهد شد.

کبد چرب غیر الکلی

زمانی که کبد در شکستن چربی ها دچار اختلال گردد بیماری کبد چرب غیر الکلی به وجود می آید و چربی ها در بافت های کبد به صورت یک جا جمع خواهد شد. این بیماری هیچ ارتباطی به مصرف الکل ندارد و زمانی خود را نشان می دهد که ده درصد و یا بیشتر از وزن کبد دارای چربی باشد. کبد چرب غیر الکلی خود دارای تقسیم بندی متنوعی می باشد که شدیدترین مرحله آن باعث می شود تا سیروز کبدی به وجود بیاید و یا کبد دچار نارسیایی و یا حتی زخم گردد.

کبد چرب بارداری

این نوع از کبد چرب بسیار نادر می باشد و کم اتفاق می افتد که خانمی به این نوع از کبد چرب مبتلا شود. با این وجود زمانی که چربی در طول زمان بارداری در کبد جمع شود می تواند مشکلات خطرآفرین بسیاری را برای ماد رو جنین به وجود بیاورد. زمانی که این نوع از بیماری در کبد فرد به وجود بیاید موجب می شود تا نارسایی کبدی و نارسایی در عملکرد کلیه ها و خونریزی و گاهی عفونت های شدید به وجود بیاید. علیرغم اینکه هنوز علت به وجود آمدن این بیماری به طور کامل مشخص نشده است اما دانشمندان اعتقاد دارند هورمون های خانم ها در دوران بارداری ارتباط مستقیمی با این بیماری دارد. زمانی که فرد به این نوع از کبد چرب مبتلا است در سه ماه سوم علائم آن را مشاهده خواهد کرد که البته این علائم شامل حالت تهوع و استفراغ و زردی و داشتن درد در بالای شکم و سمت راست و همچنین کسالت عمومی می باشد. خانم های باردار باید تمام آزمایش هایی که برای تشخیص این بیماری لازم است را انجام دهند اما باید بگوئیم اغلب خانم هایی که به این نوع از کبد چرب مبتلا بوده اند پس از زایمان سلامتی خود را به دست آورده اند و توانسته اند کبد چرب خود را بهبود بخشند.

سنین ابتلا به بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب به گونه ای است که در هر سنی امکان ابتلا به آن وجود دارد و افراد در صورت نداشتن توجه کافی نسبت به سببک زندگی و رژیم غذایی خود می توانند به این بیماری مبتلا شوند. البته ناگفته نماند اکثریت افرادی که به این بیماری مبتلا شده اند در سنین میانسالی قرار دارند و این دوران بیشترین آمار ابتلا را به خود اختصاص داده اشت.

تاریخچه بیماری کبد چرب

در خصوص تاریخچه این بیماری اطلاعات کافی در دسترس نمی باشد و نمی توان گفت نخستین افراد در چه زمانی به این بیماری مبتلا شده اند و چه راه حل درمانی برای آن ها در نظر گرفته شده است.

جنسیت شایع ابتلا به بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب در بین دسته ای از بیماری ها قرار دارد که هر فردی امکان ابتلا به آن را دارا می باشد اما خانم ها افرادی هستند که میزان بیشتری از ابتلا به این بیماری در آن ها دیده شده است و می توان گفت این دسته قابلیت ابتلای بالایی به کبد چرب را دارا می باشند و می توانند بیش از دیگر افراد به این بیماری مبتلا شوند اما نمی توان تنها خانم ها را مستعد ابتلا به این بیماری دانست چرا که در صورت نداشتن زندگی صحیح و عدم استفاده از رژیم غذایی مناسب هر فردی می تواند به این بیماری مبتلا شود. افرادی که دارای اضافه وزن هستند و بیمارانی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند و دارای چربی خون بالایی هستند و در کنار آن کم تحرک نیز می باشند می توانند در زمره افرادی قرار بگیرند که به کبد چرب مبتلا می شوند. افرادی که از غذاهای فست فود بیشتر استفاده می کنند بیشترین احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.

روش های انتقال بیماری کبد چرب

از آنجایی که این بیماری در کبد به وجود می آید و از نوع بیماری های ویروسی و موروثی نیست نمی توان راه انتقالی خاصی برای آن در نظر گرفت.

میزان مرگبار بودن بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب به عنوان بیماری ای شناخته می شود که موجب مرگ تدریجی بیمار می شود و به نام مرگ خاموش معرفی می گردد. علت این نامگذاری هم این است که در صورت عدم تشخیص به موقع و یا عدم درمان صحیح عوارض خطرناکی را به همراه خواهد داشت و فرد مبتلا در اثر این عوارض می تواند فرد را از پای دربیاورد. زمانی که فرد بنا بردلایل خاص و یا چاقی بیش از اندازه به بیماری کبد چرب مبتلا شود و نسبت به درمان آن کوتاهی کند این بیماری می تواند بعدها به سرطان کبد منجر شود و در خصوص این نوع از سرطان نیز باید بگوئیم به عنوان سومین عامل مرگ افراد در جهان شناخته شده است. گاهی نیز کبد چرب موجب می شود تا فرد عارضه نارسایی کبدی را تجربه نماید و یا به سیروز کبدی مبتلا گردد و در نهایت در اثر ابتلا به این عوارض از پای دربیاید.

نشانه های بیماری کبد چرب

کبد چرب در اصل به عنوان یک بیماری خاموش معرفی می گردد و به ویژه در مراحل اولیه هیچ گونه نشانه ای را از خود نشان نمی دهد. زمانی که بیماری فرد پیشرفت کرده باشد می توان علائمی همچون خستگی مفرط و کاهش محسوس وزن و یا کاهش بیش از اندازه اشتها را مشاهده نمود. علاوه براین موار داشتن ضعف و تهوع از دیگر علائم وجود بیماری کبد چرب می باشد که گاهی نیز گیجی و نداشتن تمرکز و یا مشکل در تصمیم گیری می تواند به همراه علائم این بیماری ظاهر شود. البته ناگفته نماند هر فردی می تواند علائم خاصی را مشاهده نماید که در برخی از افراد داشتن درد در قسمت های مرکزی و یا سمت راست و بالای شکم و بزرگ شدن بیش از اندازه کبد می تواند علامتی بر وجود بیماری کبد چرب باشد که باید نسبت به آن ها توجه کافی داشته باشید.

گاهی نیز فرد مبتلا به کبد چرب دچار سیروز کبدی می شود که با علائمی همچون احتباس مایعات و داشتن خونریزی داخلی و کم شدن ماهیچه ها و داشتن حالت زردی در پوست و چشم ها و همچنین نارسایی کبدی خود را نشان می دهد. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم باید با پزشک متخصص مشورت نمود تا مشکلی برای فرد به وجود نیاید و در صورت ابتلا به کبد چرب بتواند سریع تر درمان های متناسب را برای آن آغاز کند.

عوامل ایجاد بیماری کبد چرب

اعتیاد به الکل از جمله مهمترین مواردی است که موجب می شود تا فرد به بیماری کبد چرب مبتلا شود. برخی از داروهایی که برای درمان اختلالات متابولیک هستند نیز می تواند موجب ابتلای فرد به کبد چرب شود. در بسیاری از مواردی که فرد هیچ گونه اعتیادی به الکل ندارد و یا اصولا از این ماده استفاده نمی کند و به کبد چرب مبتلا می شود پزشکان هیچ دلیلی برای ایجاد این بیماری ندارند و نمی دانند علت به وجود آمدن این بیماری چیست. علیرغم این موضوع مواردی که در ادامه گفته می شود می تواند موجب بروز کبد چرب در بیمار شود که این موارد عبارتند از: چاقی بیش از اندازه و داشتن فشار خون بالا و ابتلا به دیابت نوع دوم و استفاده بیش از اندازه از داروهای استروئیدی و آسپرین و تتراسیکلین و تاموکسیفن نیز می تواند موجب ابتلا به کبد چرب شود. از دیگر عواملی که موجب به وجود آمدن کبد چرب می گردد بارداری و مسمومیت و برخی از ویروس ها همچون ویروس هپاتیت آ و ویروس های دیگر و داشتن سوء تغذیه بالا می باشد که البته کلسترول خون بالا و داشتن سندروم تخمدان پلی کیستیک نیز می تواند در کنار کم کاری تیروئید و جراحی بای پس معده موجب ایجاد و تجمع چربی بیش از اندازه در کبد فرد شده و سلامتی او را با خطرات جدی مواجه کند.

چگونگی تشخیص بیماری کبد چرب

برای اینکه این بیماری بهتر تشخیص داده شود باید آزمایش ها و تست هایی بر روی فرد انجام شود که عبارتند از انجام آزمایش خون که در آن نحوه عملکردی کلیه آنزیم های کبدی سنجیده می شود. تصویر برداری نیز یکی دیگر از راه های تشخیص این بیماری می باشد و به وسیله روش های متنوعی مانند سی تی اسکن و اولتراسوند و گاهی نیز به وسیله ام آر آی انجام می شود تا وجود چربی بیش از اندازه در کبد تشخیص داده شود. گاهی نیز برای تشخیص کبد چرب از بافت های کبدی آزمایش هایی گرفته می شود که به وسیله سوزن کوچکی یک قسمت کوچک از کبد برداشته می شود تا آزمایش های لازم که مربوط به تشخیص کبد چرب است بر روی آن انجام شود.

راه های درمان بیماری کبد چرب

هم اکنون هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد ولی با این وجود راهکارهایی اعلام شده است که موجب می شود این بیماری تحت کنترل درآمده و بهتر درمان شود. در صورتی که به بیماری دیابت و یا کلسترول مبتلا هستید ابتدا باید این بیماری را درمان کنید تا بتوانید کبد چرب خود را به بهترین شکل درمان نمائید. برای درمان بهتر کبد چرب بهتر است در صورت مصرف الکل آن را ترک نمائید و کلسترول خون خود را به بهترین نحو مدیریت نمائید. اگر دارای وزن بالا هستید بهتر است وزن خود را با رعایت اصول و قواعد آن کم کنید و میزان قند خون خود را کنترل نمائید تا از ابتلا به این بیماری در امان باشید و یا بتوانید در صورت ابتلا آن را به بهترین شکل درمان کنید. برای اینکه بتوانید داروی مناسبی با دوز کافی را دریافت نمائید بهتر است بیماری خود را با پزشک در میان گذاشته و از راه های درمانی مناسبی برای آن استفاده نمائید.

برای درمان کبد چرب می توانید از درمان های خانگی نیز استفاده نمائید و با داشتن رژیم غذایی مناسب بهترین درمان را برای خود داشته باشید. یکی از راه های درمانی خانگی کبد چرب کاهش وزن می باشد که برای این کار باید میزان کالری مورد استفاده در طول روز را کاهش داده و میزان فعالیت بدنی خود را بالا ببرید. داشتن رژیم غذایی مناسب و سالم می تواند برای بهبود کبد چرب کمک بسیاری کند. برای اینکه بتوانید رژیم غذایی مناسبی داشته باشید بهتر است از پزشک در این زمینه مشورت بگیرید تا رژیمی متناسب با شرایط بدنی شما را تجویز نماید تا بتواند بهترین اثر را در درمان بیماری تان داشته باشد. گاهی نیز استفاده از طب های جایگزین به شما کمک می کند تا بتوانید درمانی مناسب داشته باشید البته این نکته را نیز باید خاطر نشان شویم که استفاده از طب های جایگزین هنوز به صورت قطعی ثابت نشده است. ترکیبات طبیعی همچون مکمل ها می تواند در درمان کبد چرب بسیار کمک کننده باشد که یکی از این مکمل ها ویتامینE می باشد که از لحاظ تئوری در کنار ویتامین های دیگر که به عنوان آنتی اکسیدان استفاده می شود می تواند موجب بهبود بهتر کبد شود و چربی آن را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد. این نکته را باید خاطر نشان شویم که استفاده از ویتامین ای می تواند خطر مرگ در مردان را افزایش دهد و یا میزان خطر سرطان پروستات را افزایش دهد به همین دلیل توصیه می شود در مورد استفاده از این ویتامین باید حتما با پزشک مشورت شود تا میزان مناسبی از آن تجویز گردد.

راه های پیشگیری از بیماری کبد چرب

مسلما هیچ فردی تمایل ندارد تا با بیماری های مختلفی همچون کبد چرب روبه رو شود به همین دلیل برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید راهکارهای مختلفی را در پیش بگیرد که داشتن رژیم غذایی سالم یکی از مهمترین آن ها می باشد. زماانی که صحب از رژیم غذایی سالم به میان می آید منظور استفاده از میوه ها و سبزیجات و غلات کامل است و چربی هایی که سالم می باشند و در پیشگیری از ابتلا به کبد چرب کمک بسیاری می کنند.

یکی دیگر از راه های پیشگیری از کبد چرب داشتن وزن مناسب و حفظ تناسب اندام فرد می باشد چرا که چاقی بیش از اندازه می تواند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش دهد. به همین دلیل توصیه می کنیم در صورت داشتن اضافه وزن و چاقی بهتر است وزن خود را کاهش دهید و در صورتی که وزن متعادلی دارید بهتر است در حفظ وزن و تناسب اندام خود کوشش کنید چرا که می تواند کمک بسیاری در پیشگیری از ابتلا به این بیماری داشته باشد.

داشتن ورزش و تمرین در برنامه روزانه یکی دیگر از راه های پیشگیری از بیماری کبد چرب می باشد. بهتر است بیشتر روزهای هفته را به ورزش اختصاص دهید و در صورتی که مدت زمان زیادی از ورزش نکردن تان می گذرد بهتر است پیش از شروع ورزش حتما با پزشک خود در این زمینه مشورت های لازم را داشته باشید.

ترک الکل یکی دیگر از راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب به شمار می رود چرا که الکل یکی از راه های اصلی و بسیار مهم ابتلا به این نوع بیماری می باشد و کبد در اثر مصرف طولانی مدت الکل کارایی لازم خود را از دست خواهد داد و دیگر نمی تواند عملکرد مناسبی در شکاندن چربی های اضافی داشته باشد.

عوامل تشدید بیماری کبد چرب

در صورتی که نسبت به درمان خود بی توجهی داشته باشید و یا از رژیم غذایی مناسبی استفاده نکنید مسلما این بیماری تشدید پیدا خواهد کرد و می تواند عارضه های دیگری را برای شما به همراه داشته باشد و خطرات بسیار جدی فرد را تهدید خواهد کرد.

عوارض بیماری کبد چرب

همانگونه که پیش تر نیز گفتیم کبد چرب دارای انواع مختلفی می باشد که در نوع کبد چرب غیر الکلی در کنار رسوب چربی در کبد التهاب نیز به وجود می آید. این التهاب به وجود آمده موجب می شود تا سلول های کبدی از بین برود و آنزیم های کبدی به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند. در صورتی که سلول های التهابی به میزان بالایی تهاجم داشته باشند و کبد را در بر بگیرند سلول های کبدی بیشتری نیز از بین خواهند رفت و اگر این روند همچنان ادامه داشته باشد عوارض بسیار جدی تری برای بیمار ایجاد خواهد شد و برخی نیز دچار سیروز کبدی یا همان نارسایی کبدی خواهند شد و این مساله می تواند سلامت آن ها را به خطر انداخته و مرگ را برای آن ها در پی داشته باشد.

البته باید این نکته را نیز عنوان کنیم که در صورتی که آنزیم های کبدی بالا نباشد نیز نباید فکر کنیم التهاب و افزایش سلول های کبدی وجود ندارد. این بدان معنی است که حتی اگر آنزیم های کبدی نیز زیاد نشده باشند باز هم بیماری می تواند پیشرفت زیادی را داشته باشد و فرد را با خطرات جدی مواجه کند بنابراین نباید تنها به افزایش آنزیم های کبدی اکتفا کرد و نبود آن را دلیلی بر عدم التهاب در کبد دانست.

زمانی که سن فرد مبتلا به کبد چرب بالاتر از۴۵ سال باشد و فرد در کنار داشتن چاقی بیش از اندازه به دیابت نیز مبتلا باشد و میزان آنزیم های کبدی او که همان ALT و AST است از۱ بزرگ تر باشد فرد به احتمال بسیار زیادی می تواند به فیبروز کبدی مبتلا شود و احتمال ابتلای او به عارضه افزایش بسیار زیادی خواهد داشت. اصولا التهاب به وجود آمده مرتبط با تاثیر مخرب دی اکسیداتیو و در کنار آن پراکسیداسیون چربی ها می باشد. زمانی که این واکنش ها دیده می شود مواد شیمیایی واسطه ای که موجب ایجاد التهاب می شوند از سلول های مختلفی آزاد خواهد شد که این مساله موجب می شود تا عوارض به وجود آمده شدت بسیار زیادی پیدا کند و بیماری فرد بدتر شود.

مکان مستعد بیماری کبد چرب

از آنجایی که کبد چرب بیماری ای مربوط به کبد است و در اثر افزایش آنزیم ها و التهاب سلول های کبدی به وجود می آید قابل انتقال نمی باشد و نمی توان مکان خاصی را برای ابتلای به آن تعیین کرد و باید گفت این بیماری در هر مکانی می تواند به وجود بیاید بنابراین مکان مستعدی نخواهد داشت و احتمال ابتلای به آن مربوط به سبک زندگی و رژیم غذایی افراد است.