مصرف خود سرانه مکمل و عوارض آن

قطعا استفاده از هر مکمل حتی مکمل های مجاز و کاملا سالم نیازمند پیش بینی های لازم براساس نوع، مقدار، زمان ورزش، سن و جنس فرد بوده و اگر این پیش بینی ها انجام نشود، می تواند عوارض و نتایج زیان آور بسیاری داشته باشد.

آندروستن ديون

اين ماده که با نام آندرو هم معروف است، هورموني است که به طور طبيعي در بدن به وسيله غدد فوق کليه، تخمدان‌ها و بيضه‌ ترشح مي‌شود. اين هورمون بعد از ترشح در بدن زن و مرد به تستوسترون و استراديول تبديل مي‌شود.

توليدکنندگان نوع دارويي اين هورمون مدعي هستند اين دارو توليد تستوسترون (هورمون جنسي مردانه) را در بدن بيشتر مي‌کند تا ورزشکار دوره‌هاي تمرين سخت و فشرده را راحت‌تر تحمل کرده و سريع‌تر بهبود پيدا کند.
مطالعات علمي که اين ادعاها را تکذيب مي‌کند، روز به روز بيشتر مي‌شود. در اصل، تحقيقات نشان مي‌دهد اين دارو سبب افزايش تستوسترون و تقويت عضلات نمي‌شود و در سال ۲۰۰۴ از طرف مرکز کنترل استروييد آنابوليک مصرف آن ممنوع اعلام شده است. عوارض اين دارو در زن و مرد، متفاوت است.

در مردان موجب کاهش توليد تستوسترون و افزايش توليد استروژن شده، آکنه، کاهش توليد اسپرم (سلول جنسي مردانه)، کوچکي بيضه‌ها و بزرگي پستان‌ها را به دنبال دارد.

در زنان عوارض شامل آکنه، عضلاني شدن، کلفتي صدا و طاسي مدل مردانه مي‌شود و حتي جلوي رشد نوجوان را مي‌گيرد و در زن و مرد سبب کاهش کلسترول خوب شده و احتمال حمله قلبي و مغزي را بيشتر مي‌کند.

کراتين

کراتين ترکيبي است که در بدن توليد شده و سبب مي‌شود انرژي در عضلات فراهم شود. کراتين در غذاهاي پر پروتئين مانند گوشت يا ماهي وجود دارد. تحقيقات نشان مي‌دهد کراتين فوايدي دارد از جمله در فاصله زماني کوتاه ميان دو فعاليت بدني، قدرت و نيروي عضله را زياد مي‌کند.
در تحقيقات مشخص شده در فعاليت‌هايي که به قدرت کوتاه‌مدت احتياج دارند مانند تحمل وزن و يا افزايش سرعت طي دوچرخه‌سواري، کراتين تا حد کمي کمک‌کننده بوده است.

کراتين توليد انرژي مورد نياز بدن را که به آن ATP مي‌گويند و چرخش آن را در عضلات تقويت مي‌کند و توليد فرآورده‌هايي مانند اسيد لاکتيک را که انرژي را هدر مي‌دهند، کاهش مي‌دهد و در نتيجه خستگي عضلاني اتفاق مي‌افتد.

مدارکي وجود ندارد که نشان دهد کراتين ظاهر جسمي فرد را در ورزش‌هاي استقامتي و آيروبيک (هوازي) افزايش مي‌دهد. کراتين به ميزان دو گرم در روز به وسيله کبد توليد شده و با گوشت هم وارد بد ن مي‌شود.

عوارض جانبي مصرف داروهاي حاوي کراتين شامل اين موارد است:

دردهاي پيچشي معده و عضله، تهوع، استفراغ و اسهال، افزايش وزن و کم‌آبي و اگر به ميزان زياد مصرف شود به کليه‌ها، کبد و قلب آسيب مي‌رساند.

هيچ مکمل‌ حاوي کراتين از طرف سازمان دارو و غذاي آمريکا تاييد نشده است و ميزان کراتين اين مکمل‌ها با هم تفاوت اساسي دارد. در ضمن بعضي مواد ترکيبي با آنها موجب بروز واکنش‌هاي حساسيتي شده است.

خلاصه کلام اينکه ايمني مواد مکمل حاوي کراتين هنوز مورد ترديد است و تحقيقات نتايج خوبي نشان نمي‌دهد.

محرک‌ها

محرک‌ها داروهايي هستند که خستگي را از بين برده، بي‌اشتهايي ايجاد کرده و سبب افزايش هوشياري و حالت تهاجمي مي‌شوند. اين مواد سيستم عصبي مرکزي را تحريک مي‌کنند، ضربان قلب، فشارخون، دماي بدن و متابوليسم (سوخت و ساز) را افزايش مي‌دهند. معروف‌ترين آنها کافئين و آمفتامين هستند.

کوکائين و متامفتامين هم از اين دسته‌اند. مدتي بعد از مصرف دارو عوارض جانبي آن عکس تمايل فرد است يعني اتفاقا ظاهر فيزيکي و عضلاني فرد را از بين مي‌برد.

در ضمن به دليل تحريک‌پذيري و حالت عصبي که مي‌دهد، ورزشکار نمي‌تواند روي کار خود تمرکز داشته و با بي‌خوابي که ايجاد مي‌کند مانع استراحت کافي او مي‌شود.

ورزشکار ممکن است از نظر رواني به آن وابسته شده يا به دارو تحمل پيدا کند و مدام ميزان مصرف آن را بالا ببرد.
ساير عوارض جانبي محرک‌ها شامل اين موارد است:

تپش قلب، ناهنجاري‌ ريتم قلب، کاهش وزن، افزايش فشار خون، توهم، تشنج، خون‌ريزي مغزي، حمله قلبي و مشکلات عروقي.

داروهاي ادرارآور

اين داروها سبب دفع آب بدن شده و تعادل طبيعي مايعات را به هم مي‌زنند و در نتيجه فرد وزن از دست مي‌دهد که بسياري از ورزشکاران براي کاهش وزن به اين داروها روي مي‌آورند.

اين داروها مصرف درماني دارند و در صورتي که در دوز درماني از سوي پزشک تجويز شوند عوارض جانبي آنها کم و قابل کنترل است. در ورزشکاراني که ميزان زيادي از اين داروها را مصرف مي‌کنند، اين عوارض ديده مي‌شود:

دردهاي عضلاني، خستگي مفرط، ناتواني در تنظيم دماي بدن، کمبود پتاسيم بدن و تغيير ريتم ضربان قلب.