شناخت انواع سرطان نای و نایژه و ریه

معرفی سرطان های نای و نایژه و ریه

سرطان های نای، نایژه ها و ریه به دلیل داشتن عامل خطر و روشهای پیشگیری مشابه، در یک مبحث و با هم مورد بحث قرار می گیرد. علاوه بر این، همگی این نوع سرطان ها در ارتباط با هوایی هستند که ما تنفس می کنیم و مرگ ناشی از این نوع سرطان ها نیز در گزارش های بین المللی در یک رده طبقه بندی می شود.

سرطان های نای، نایژه ها و ریه از انواعی از سرطان ها است که در کشورهای صنعتی بزرگ قسمت عمده ای از موارد سرطانی را تشکیل می دهد. همه گیری مصرف محصولات دخانی در کشورهایی که در حال صنعتی شدن و رشد اقتصادی هستند نیز مشابه کشورهای صنعتی شده است. در نتیجه در این کشورها نیز میزان های سرطان نای، نایژه و ریه در حال افزایش بوده و به زودی بر سایر انواع سرطان پیشی خواهد گرفت.

مشاغلی که انسان را در مواجهه با ذرات معلق در هوا قرار می دهد مثل کار در معادن به خصوص معادن زغال سنگ، مواجهه با بخار، دود، گاز و مواد شیمیایی در صنایع باعث افزایش میزان ابتلای به این نوع سرطان می شود. ولی باید توجه داشت که نقش این مواد نسبت به سهم دود سیگار و سایر مواد دخانی در ایجاد سرطان های دستگاه تنفس کمتر است. میزان های ابتلای کارگرانی که در معادن زیر زمینی با مواد رادیواکتیو مواجهه دارند به سرطان نای، نایژه و ریه زیاد است ولی مطالعات انجام شده برای تعیین ارتباط برخورد با اشعه رادیو اکتیو در منازل و بروز این نوع سرطان موفق نبوده است. تأثیر مواد سرطان زای صنعتی در صورتی که با دود دخانیات نیز توأم باشد بسیار بیشتر خواهد بود. برعکس، در کشورهایی که از دخانیات به ندرت استفاده می شود، ابتلای به سرطان ریه در ارتباط با صنایع نیز کمتر است.

سال ها است که آلودگی هوا – دود کارخانجات صنعتی، دود اگزوز ماشین دستگاه های حرارتی ناقص سوز و غیره – از عوامل مهم و شناخته شده در ایجاد سرطان ریه و سایر بیماری های مزمن ریوی بوده است. بعد از دوران صنعتی شدن و تا قبل از مشخص شدن کامل سهم دود مواد دخانی در ایجاد سرطان ریه، معمولا نسبت به نقش مستقیم آلودگی هوا در ایجاد این بیماری ها مبالغه می شده است. در مناطق صنعتی که آلودگی هوا به خصوص در داخل ساختمانها، بسیار زیاد است میزان ابتلای به سرطان ریه ممکن است به ۲۰ الی ۵۰ درصد نیز برسد.

در تمام کشورها در سراسر دنیا، میزان های ابتلای سرطان نای، نایژه و ریه نزد مردان بیشتر از زنان است. ولی در سطوح شهری که آگهی های تبلیغی سیگار جامعه زنان را بیشتر هدف قرار می دهد، میزان ابتلا به سرطان ریه رو به افزایش بوده و می رود تا اولین دلیل مرگ ناشی از سرطان نزد زنان گردد.

دوره کمون سرطان ریه در حدود بیست سال است. مصرف سیگار در ایالات متحده آمریکا از سال های ۱۹۰۰، دورانی که می توان آن را به تجربه طبیعی فرهنگی تعبیر نمود، شروع شد و در سالهای جنگ بین الملی اول و در طول سالهای دهه ۱۹۲۰، مصرف آن به شدت افزایش یافت. مرگ ناشی از سرطان ریه نزد مردان که در سالهای دهه ۱۹۳۰ رو به افزایش بود از حدود سال ۱۹۶۵ به شدت افزایش یافت. زنان نه تنها از سیگار کشیدن در طول سال های جنگ بین المللی دوم استقبال کردند بلکه این عمل به صورت یک ژست مدرن برای آنها در آمد. در نتیجه میزان مرگ ناشی از سرطان های نای، نایژه و ریه که نزد زنان نسبت به سایر سرطان ها در حداقل بود در اوایل سال های دهه ۱۹۹۰ شروع به افزایش شدید کرد و این روند رو به افزایش همچنان ادامه یافت تا آن که در اواخر سال های دهه ۱۹۸۰ در ایالات متحده آمریکا دلیل اول مرگ ناشی از سرطان نزد زنان، در بین سایر سرطانها، شده و بر میزان مرگ ناشی از سرطان پستان و سایر انواع سرطان ها نیز غلبه نمود.

از سال های دهه ۱۹۸۰ به بعد سیگار کشیدن نزد مردان چینی حالتی همه گیر به خود گرفته است به طوری که در سالهای دهه ۱۹۹۰ بین ۱۰ تا ۷۰ درصد از مردان چینی سیگاری بوده اند. انتظار می رود که ابتلای به سرطان های نای، نایژه و ریه در دهه اول قرن بیست و یکم در این کشور با ۵۰۰ هزار مورد مرگ تخمین زده شده در سال، به مرحله خطرناکی برسد. وقتی این ارقام مرگ ناشی از سرطان دستگاه تنفس به آمار موجود آن، که تقریبا ۳ میلیون مورد مرگ سرطان ریه در سراسر دنیا تخمین زده شده، اضافه گردد می توان نتیجه گرفت که در هر ۱۰ ثانیه یک مورد مرگ در رابطه با دود دخانیات در سراسر دنیا اتفاق می افتد. در نیم قرن آینده سایر کشورهایی که جذب تله این همه گیری دخانی می شوند نیز به نوبه خود سهمی در افزایش این نسبت عظیم مرگ مرتبط با استعمال مواد دخانی خواهند داشت، برای مثال از مجموع ۱/ ۱ میلیارد انسان سیگاری در سراسر دنیا در سال ۲۰۰۰ حدود ۸۰۰ میلیون نفر از آنها از کشورهای کمتر توسعه یافته دنیا هستند. هر اندازه این کشورها زودتر شروع به کنترل مصرف سیگار و تبلیغات فروش آن بنمایند می توانند این همه گیری غیرقابل اجتناب را زودتر خاموش کنند.

مطالعات اخیر نشان داده که انسان ضرورتا نباید سیگاری باشد تا به بیماری ها و یا مرگ ناشی از مصرف مواد دخانی مبتلا گردد. در چندین مطالعه بین المللی نشان داده شده است که سیگاری دست دوم بودن با استنشاق دود سیگار از محیط به جئين، نوزادان، کودکان، همسران و همکاران افراد سیگاری که از هوایی مشترک تنفس می کنند، نیز آسیب می رساند.

یک مطالعه آینده نگر (۱۹۸۹) که جمعیتی شامل ۲۰۹۱۱۸ نفر از زنان و مردان ژاپنی را برای ۱۷ سال تحت نظر داشته به نتایج زیر رسیده است: خطر ابتلای به سرطان ها نزد زنان غیرسیگاری که همسران سیگاری آنها روزانه بیش از ۲۰ سیگار می کشیده اند ۹۱ درصد بیشتر از زنانی بوده که همسران آنها سیگاری نبوده اند. ابتلای به سرطان پستان و تومورهای مغزی نزد گروهی از زنان که همسران شان سیگاری بوده اند نیز بیشتر بوده است. از سال ۱۹۸۰ به بعد ۳۰ مطالعه دیگر نیز تقریبا نتایج کم و بیش مشابه این بررسی را گزارش کرده اند، شوهرانی که به مقدار زیادی سیگار می کشند خطر ابتلای همسران خود را به سرطان نای، نایژه و ریه از ۳۰ درصد به بیش از ۱۰۰ درصد افزایش می دهند. افزایش می دهند.

– عوامل خطر:

• کشیدن سیگار و با نسبت کمتری کشیدن سیگار برگ، پیپ و سایر اشکال توتون و تنباکو: حداقل ۸۰ درصد از موارد سرطان دستگاه تنفس در ارتباط با این عامل خطر می باشد.
• مواجهه با گاز رادون: رادون گازی رادیو اکتیو است که از اورانیوم و زمین های آلوده به آن خارج می شود. کارگران صنایع اورانیوم و معدن چیان معادن زغال سنگ و سنگهای فلزدار که در زیر زمین در مجاورت زمین های اورانیوم دار کار می کنند در مخاطره زیاد ابتلای به این نوع سرطان هستند. گاز رادون به گرد و غبار و ذرات معلق در هوا متصل شده و همراه تنفس وارد بدن می گردد. رادون گازی است بی بو، بی رنگ و بدون مزه. در صورتی که مواجهه با رادون توأم با کشیدن سیگار باشد تأثیر آن چندین برابر خواهد شد. رادون، به عنوان عامل خطر ایجاد سرطان، در اغلب نقاط دنیا مشکل عمده ای نمی باشد.
• آزبستوز: این ماده به عنوان عامل بیماری آزبستوز و سرطان لارنكس و معده و همچنین تأثیر بسیار شدید آن در ایجاد سرطان ریه از گذشته های دور شناسایی شده است. افرادی که در صنایع عایق کاری اشتغال دارند، کارگران صنایع کشتی سازی، صنایع راه آهن، کارگرانی که به ساخت ترمز وسایل نقلیه اشتغال دارند، همگی در خطر بسیار زیاد تماس با این ماده معدنی هستند. در حال حاضر در تمام دنیا کوشش میشود که از آزبستوز در صنایع و ساختمان ها استفاده نشود. : سایر گرد و غبارهای صنعتی و گازها: مواجه با ترکیباتی مثل آرسنیک، ترکیبات ساخت گروم، قیر تهیه شده از زغال سنگ، دود اگزوز ماشین های دیزلی و دوده های چرب، خطر ایجاد سرطان دستگاه تنفس را دارد. استخراج، ذوب کردن و تصفیه نمودن این مواد، در صورتی که هوای محیط کار به خوبی تهویه نشود، خطر ایجاد سرطان دستگاه تنفس را دارد.

۔ عوامل حفاظت کننده:

• تنفس پاکیزه ترین هوای ممکن: باید از کشیدن سیگار پرهیز کرده و از توقف در مکان هایی که مردم سیگار می کشند و با منابع دودزای مختلف مثل اجاق ها، بخاری ها و غیره خودداری کرد. باید محوطه کار صنایع دودزا و یا کارخانجاتی که بخارات سمی و گرد و غبار تولید می کنند از طریق تهويه قوی، استفاده از فیلتر، مواد رسوب دهنده و امکاناتی مشابه، کارگران را حفاظت کرده و یا با تدارک ماسک های مخصوص ضد گاز آنها را از مواجهه با عوامل خطرناک بیماری زا مصون نمود.
• عادت های غذایی و تاکید بر مصرف هر چه بیشتر سبزیجات و میوه ها، سبزی ها و میوه های حاوی ویتامین A و بتاکاروتن قدرت حفاظت کننده دارند ولی باید خاطر نشان کرد که تأثیر بتاکاروتن در پیشگیری از سرطان های دستگاه گوارش در تعدادی از کارآزمایی های بالینی انجام شده موفقیت آمیز نبوده و تعدادی از مطالعات در دست اجرا در این زمینه نیز به علت آن که مصرف کنندگان این مواد مبتلا به سرطان ریه و با سکته مغزی شدند، متوقف گردیده است. تأثير حفاظت کننده سبزیجات و میوه ها در مطالعات اکولوژیکی، مورد – شاهدی و انواع دیگری از روش های مطالعاتی در چند کشور مورد تأیید قرار گرفته است. بنابراین می توان استفاده از این نوع اغذیه را در برنامه های پیشگیری توصیه نمود.

– تأثير مسایل اجتماعی:

اگرچه استعمال دخانیات یک عادت فردی است ولی تحت یک هنجار اجتماعی جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. تبلیغات تجاری مصرف سیگار با نمایش سیگار کشیدن افراد مشهور و ثروتمند جامعه و القای این تفکر که سیگار کشیدن نشانه ای از بزرگی و خونسردی است، جوانان را هدف قرار میدهد. وقتی اعتیاد به سیگار تثبیت شود خلاصی از آن و ترک عادت مشکل خواهد بود.

بهترین شیوه موفقیت آمیز پیشگیری و کنترل مصرف توتون و تنباکو اتخاذ و اجرای سیاست هایی در سطح جامعه از طریق مخاطب قرار دادن کودکان و جوانان در مدارس، باشگاه های جوانان، رسانه های ارتباط جمعی، گروه های مذهبی، ارایه دهندگان خدمات بهداشتی و افراد خانواده به منظور تغییر گرایش مثبت آنها به کشیدن سیگار است. دوران نوجوانی در تمام کشورها فرصتی را برای غلبه بر این عادت ناپسند، قبل از آن که این عمل اقبال اجتماعی پیدا کرده و نوجوانان در دام اعتیاد گرفتار شوند، فراهم می کند. در این مقطع زمانی می توان چگونگی و شیوه های متفاوتی را برای آن که اصرار و تعارف دوستان ناآگاه و سایر افراد را برای کشیدن سیگار مجانی قبول نکنند، به آنها آموخت. کودکانی که به این طریق آموزش می بینند، می توانند مربی ترک سیگار برای سایر افراد جامعه و خانواده خود باشند. محدودیت واردات سیگار، برقراری مالیات بر مصرف آن، ممنوعیت فروش سیگار و سایر محصولات دخانی به جوانان ۱۷ تا ۱۸ ساله، ممنوعیت استعمال دخانیات در سازمان ها و ساختمان های عمومی نیز می تواند به کاهش مصرف این مواد بیانجامد.

فرهنگ ها و جوامع سنتی نیز باید به زنان جامعه خود این نکته را تفهیم نمایند که ضرورتی ندارد که آنها از مردان و پسران ناآگاه و ضعیف جامعه که اسیر و قربانی کشیدن سیگار شده اند، تقلید نمایند. دختران و زنان این جوامع که هنوز دچار این اعتیاد ناپسند نشده اند، می توانند با ابراز مقاومت در مقابل وسوسه مصرف این عامل مخرب که نتایجی شوم بر سلامتی و اقتصاد افراد خانواده، حتی آنهایی که سیگاری نیستند، دارد، عاقلانه تر و قوی تر از مردان رفتار کنند.

مدارس ابتدایی مناسب ترین محل برای کاشتن نهال مواضع ضد توتون و تنباکو و همچنین آشنایی کودکان با آثار سوء سیگار کشیدن برای سلامتی انسان است.