در مورد علائم گرمازدگی و راهکارهای درمانی آن بیشتر بدانیم

آشنایی با انواع گرما زدگی و راهکار های درمانی آن

درجه حرارت طبیعی بدن ۳۷درجه ی سانتی گراد است. هر گاه بالا رفتن درجه حرارت ناشی از فعالیت شدید یا گرمای محیط بیشتر از اتلاف گرما از بدن باشد، فرد دچار گرما زدگی (هایپرترمی) که معمولا ۳۸/۳درجه ی سانتی گراد یا بیشتر است، می شود.  بدن در یک محیط گرم یا در طی فعالیت شدید فیزیکی، گرمای خود را از چند طريق آزاد می سازد که عبارتند از:

۱. تعریق ٢. گشادی عروق خونی سطح پوست ٣. تابشی ۴. خارج کردن لباس های اضافه . ۵. رفتن به محیط سرد و خنک.

بالا رفتن درجه حرارت هوا، توانایی بدن را در کاهش گرما از طریق تابشی و بالا رفتن رطوبت محیط، توانایی بدن را در از دست دادن گرما از طریق تبخیر مختل می کند.

عوامل مستعد کننده به گرما زدگی :

۱. شیرخواران و اطفال زیر یک سال، زیرا بدن آنها قادر به تنظیم گرمای داخلی خود نمی باشد.

٢. کودکان و افراد مسن .

٣. بیماران قلبی

۴. دیابتی ها

۵.افراد دچار کم آبی بدن (دهیدراته)

۶.افراد چاق

٧. افراد الكلي

۸. مصرف داروهای مدر که باعث کم آبی بدن با کاهش تعریق می شود.

انواع گرما زدگی

الف) کرامپ گرمایی ب) سنکوپ گرمایی ج) خستگی گرمابی د) حمله گرمایی

گاهی چند شکل گرمازدگی با هم در یک مصدوم دیده می شود و هر کدام از این اشکال در صورت عدم درمان، به حمله گرمایی که جزء فوریت های پزشکی و تهدید کننده زندگی است، تبدیل می شود.

الف) کرامپ گرمایی

گرفتگی های دردناک عضلانی بعد از ورزش یا فعالیت های شدید بدنی حتی در محیط های سربسته را کرامپ گرمایی گویند. دلیل قطعی کرامپ گرمایی هنوز به خوبی شناخته شده نیست، اما عده ای از متخصصان دلیل این مشکل را از دست دادن آب زیادی از بدن از راه تعریق به خصوص در محیط های گرم می دانند که می تواند باعث تغییر در تعادل الکترولیت های بدن شود. تغییر در تعادل الکترولیت ها به اضافه کم آبی بدن، عضلات را تحت فشار قرار داده ، موجب گرفتگی آنها می شود که این گرفتگی ها بیشتر در عضلات بازوها، پشت ساق پا، و عضلات شکم و پشت دیده می شوند.

اگر فردی به این نوع گرما زدگی دچر شود چه باید کرد؟

۱.استراحت در محیط خنک: فرد باید تا زمان برطرف شدن گرفتگی عضله بنشیند یا دراز بکشد.

۲. خارج کردن لباس های اضافی و کم کردن لباس های تنگ فرد

۳.نوشیدن آب، بهترین روش پیشگیری از کرامپ گرمایی است. در صورت گرفتگی عضلات، آب خنک با کمی نمک (یک چهارم قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب) یا نوشیدنی مخصوص ورزشکاران را بنوشید. از مصرف قرص های نمکی یا محلول هایی با نمک زیاد خودداری کنید.

۴. در صورت گرفتگی عضله پشت ساق پا از روش «acupressure» استفاده کنید که شامل فشردن لب بالا درست در زیر بینی می باشد.

۵ عضلات دچار گرفتگی را به آرامی بکشید. کشیدن یا دراز کردن عضلات ممکن است به کشیده شدن فیبرهای عضلانی کمک کرده، گرفتگی را برطرف کند.

۶.در صورت عدم بهبود، مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کنید.

ب) سنکوپ گرمایی

بر اثر ماندن طولانی مدت در هوای گرم و درجه حرارت بالا، فرد دچار ضعف، سستی، سرگیجه، و غیره می شود.

اقدامات لازم در چنین مواقعی چیست؟

۱.مصدوم را به محیط خنک منتقل کنید. ۲. او را صاف به پشت بخوابانید. ٣. در صورت عدم تهوع، آب خنک به مصدوم بخورانید.

ج) خستگی گرمایی

از دست دادن آب و الکترولیت های بدن از طریق تعریق بر اثر ماندن و با فعالیت به مدت طولانی در محیط گرم بدون تهویه مناسب یا در زیر نور خورشید همراه با پوشیدن لباس های زیاد رخ می دهد ، مانند شرکت در تماشای مسابقات فوتبالی شروع آن می تواند حتی در زمان استراحت در افراد مسن و اطفال زیر یک سال در محیط مرطوب و گرم، بدون تهویه مناسب رخ دهد.

علائم خستگی گرمایی:

۱.سرد و مرطوب و رنگ پریده شدن پوست . ٢. خشکی زبان و احساس تشنگی بوده ۳. سرگیجه، ضعف؛ غش به همراه تهوع، سر درد، استفراغ، و گاهی اسهال. ۴. علائم حیاتی طبیعی است ؛ گاهی نبض افزایش و یا فشار خون کاهش می یابد. ۵. درجه حرارت یا طبیعی است یا کمی بالا می رود. در موارد نادر گاه تا ۴۰درجه ی سانتی گراد نیز می رسد.

کمک هایی که می توان به افراد مبتلا به خستگی گرمایی کرد:

١. انتقال فرد به محیط خنک

۲. خوراندن آب خنک ساده به فرد نمی تواند وضعیت او را در عرض ۲۰دقیقه بهبود بخشد. بنابراین، خوراندن مایعات سرد باید با مقداری الکترولیت ( قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب) همراه باشد (از مصرف قرص های نمکی به دلیل تحریک معده و ایجاد تهوع و استفراغ پرهیز کنید.)

٣. پاهای فرد را ۲۰تا ۳۰سانتی متر بالاتر از سطح قلب قرار دهید. او را در وضعیت خوابیده به پشت قرار دهید.

۴. لباس های اضافی و تنگ را به خصوص در اطراف گردن و سر فرد را خارج کنید.

۵. او را با پارچه ای مرطوب و خنک به همراه تهویه مناسب (پنکه یا کولر) خنک کنید.

۶.اگر بهبود در فرد مبتلا تا ۳۰دقیقه دیده نشد، نیاز به توجهات پزشکی است.

حمله گرمایی:

نوع بسیار شدید و کشنده گرما زدگی است که حتی بعد از درمان نیز ۵۰درصد احتمال مرگ وجود دارد. حمله گرمایی بر اثر مختل شدن تبادلات حرارتی بدن با محیط پیش می آید. قرار گرفتن در گرمای زیاد به همراه آزاد نشدن گرما از بدن باعث بالا رفتن درجه حرارت و خراب شدن بافت ها  می شود. حمله گرمایی ممکن است در جریان فعالیت فیزیکی شدید در خارج از خانه و یا در یک مکان بسته همراه با تهویه نامناسب یا در یک محیط گرم و مرطوب پیش آید. بعضی از افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت و چاقی با مشکلات عروقی، به دلیل ناتوانی بدن در تبادلات حرارت مثل نداشتن یا کم بودن تعریق، مستعد حمله گرمایی می باشند. عدم درمان سریع و به موقع سبب مرگ می شود.

علائم حمله گرمایی:

۱. پوست فرد، خیلی گرم، خشک، و برافروخته است.

٢. درجه حرارت بدن بالاست و گاهی به ۴۱درجه ی سانتی گراد یا بیشتر نیز می رسد.

۳.اغلب اولین علامت حمله گرمایی، تغییر در رفتار است (به صورت حساس و عصبی بودن، پرخاشگری.)

۴. فرد خیلی سریع دچار اختلال در پاسخگویی به تحریکات شده، هوشیاری او کاهش می یابد.

۵. ابتدا نبض تند و محکم و سپس ضعیف می شود و فشار خون کاهش می یابد. ۶. گاهی فرد مبتلا به حمله ی گرمایی دچار تشنج می شود.

٧. فرد پس از حمله گرمایی ممکن است در کمتر از یک ساعت بیهوش شود (دچار اغما شود.)

اقدامات ضروری در زمان ابتلا به حمله ی گرمایی:

بهبود حمله گرمایی بستگی به سرعت عمل درمان دارد.

۱.انتقال فرد مبتلا به محیط خنک همراه با تهویه مناسب خنک (استفاده از کولر و پنکه). ۲. خارج کردن لباس های اضافی و تنگ فرد به خصوص در ناحیه سر و گردن.۳. قرار دادن کیف یخ در اطراف گردن، کشاله ران، و زیر بغل (سرد کردن وریدهای بزرگ.)۴. پوشاندن فرد با حوله های سرد و مرطوب بر روی بدن و ایجاد باد جهت تبخیر رطوبت از روی پوست او  .۵. سر و شانه های فرد مبتلا را کمی بالاتر از سطح قلب قرار دهید. ۶. او را سریعا به مراکز درمانی منتقل کنید.