دانستنیهایی درباره بیماریهای میکروبی

بیماریهای میکروبی

بیماریهای میکروبی آن گروه از بیماریهایی هستند که مردم در میان خود آنها را با شاخص هایی می شناسند و به طور کلی بیماریهایی که قابل سرایت هستند به این عنوان می شناسند. اما از دیدگاه علمی بیماریهای میکروبی شاخصهای دیگری دارند. به طور کلی میکروب موجودی است که با چشم بدون مسلح دیده نمی شود و برای رؤیت آنها باید از وسایل پیشرفته و میکروسکوپ بهره جست. بیماریهایی که از این موجودات بر بدن انسان عارض می گردند، به بیماریهای میکروبی معروف هستند.

ناگفته نماند میکروب هایی که بدن انسان را آلوده ساخته و منجر به بیماری می شوند به دو نوع هستند: (الف) باکتریها (ب) ویروسها.

در نگاه نخست باکتریها از ویروسها تا حدودی بزرگتر هستند و در قبال داروهایی که دارای آنتی بیوتیک هستند پاسخ داده و بدین ترتیب ریشه این بیماریها که حالت باکتری دارند از بدن انسان برطرف شده و بیمار شفا می یابد. اما ویروسها جانداران و میکروبهایی هستند که در برابر آنتی بیوتیکها مقاومت کرده و براحتی قابل انهدام و از بین رفتن نیستند. مگر اینکه از نوع خودشان که به شکلی تهیه میشود بریدن وارد شود و نابود گردند.

زمانیکه میکروبها وارد بدن می شوند، تا تولید و تکثیر و افزون شدن به مدت زمان زیادی نیاز دارند و در این حالت است که بدن را آلوده ساخته و نشانه های خودشان را با علایمی خاص مشخص می نمایند، یعنی به عبارتی واضحتر تا زمانیکه میکروبها در بدن تکثیر کافی نیافته نمی توانند، بر بدن انسان مؤثر افتند. از این رو به این دوره در دیدگاه پزشکی دوره تکامل تخم و یا دوره نهفته گفته می شود که از نظر تخمین زمان آلوده شدن بسیار حائز اهمیت است. برای مثال تب رماتیسمی و سرخک را در ذیل توضیح میدهیم.

تب رماتیسمی

اگر چنین ناراحتی میکروبی در زمان بروز خود به طور دقیق و کامل مورد درمان قرار نگیرد، در سنین بالاتر برای فرد مبتلا ناراحتیهای زیادی را فراهم خواهد آورد.

علت دچار شدن:

این بیماری به طور اعم از میکروبی به نام «استرپتوکوک»، ناشی شده و پس از اینکه کودکی دچار آنژین گشت ۱۵-۱۰ روز بعد بیماری آنژین به چنین ناراحتی منجر می شود.

علایم ظاهری:

این بیماری به طور کلی ۵ نشانه خاص و مشخص دارد. التهاب قلب، التهاب استخوانی حرکات غیرارادی در کودکان، برآمدگيها و تاولهای زیر پوستی و لکه های قرمز رنگ بر روی پوست از نشانه های بروز چنین بیماری است. در کنار اینها تب نیز مشاهده می شود..

التهاب قلب به طور اعم در ابتلاء به چنین بیماری خودش را با حرکات غیر منظم و نا کافی در طول دوره بیماری نشان می دهد. به همین دلیل شدت نبض بیشتر شده و با رفع بیماری حتی همین ناراحتی قلبی ادامه می یابد.

اما التهاب استخوانی مخصوصأ استخوانهای بزرگ را آلوده می سازد و نوعی ناراحتی و آلودگی شایع و در عین حال زودگذر است و همچنین باعث درد اکثر نقاط بدن می گردد. بهترین مکان بروز جایگاه چنین عفونت میکروبی، مفاصل پا و مچ پاها، زانو و استخوانهای باسن می باشد. تورم و بزرگی استخوانها و بروز چندین نوبت درد مفصلی نشانه بروز چنین ناراحتی است.

حرکات ناخواسته ای که از آن صحبت کردیم، منظور حرکاتی است که کودک بدون اراده و بر خلاف خواسته اش دچار آنها می شود. در چنین کودکانی خستگی مفرط و ہی قابلیتی در انجام کارهای حرکتی وجود دارد. در کودکانی که به مدرسه می روند، با بروز تب رماتیسمی عدم علاقه به درس مشاهده می شود. اگر درد و ناراحتی بیشتر شود، حتی از نوشتن، صحبت کردن و توجه به دیگران اجتناب نموده و استراحت را ترجیح می دهد.

برآمدگيها و تاولهای زیر پوستی نیز از نشانه های تب رماتیسمی است که این برجستگیها به اندازه ۱- ۰/۵ سانتی متر می باشند. سفتی، بدون درد بودن، حرکت آسان در زیر پوست از شاخصهای این برجستگی و تورمهای زیر پوستی است. چنین عارضه ای غالبا در مچ پاها، زانو، آرنج، سر دیده می شوند. ناگفته نماند که تشخیص سرخی و لکه های قرمز رنگ برای هر کس در مبتلایان به این بیماری مقدور و ممکن نیست. زیرا سريعا ظاهر گشته و فوری از بین می روند. در مبتلايان تب رماتیسمی بسیاری از این علایم دیده می شود راه درمان: .

همانگونه که در شروع بحث اشاره شد، این بیماری خطرناک در صورت عدم درمان و پیشگیری می تواند در سنین بالاتر برای شخص عوارض بسیار ناراحت کننده ای را فراهم بیاورد. تب رماتیسمی در هنگام کودکی عامل اصلی ناراحتیهای قلبی و ضعف تب از هر نظر و همچنین تنگی دریچه ها محسوب می شود. به طور کلی سه شیوه درمانی برای رفع تب رماتیسمی وجود دارد که دو روش به طريقه دار و درمانی است و یک شیوه دیگر به طور استراحت مطلق است. از اینرو به خاطر اهمیت بیشتر استراحت، توصیه میشود که حتی در استفاده کردن داروها باز به استراحت بیشتر توجه شود. در برخی از مبتلایان گاهی کمبود که بدن و اسهال نیز بروز می کند. از این جهت خوراندن غذاهای مقوی و با انرژی بسیار حائز اهمیت می باشد. تمام ویتامینها و بالاخص ویتامین C باید سریعا به بدن برسد. بهترین شیوه درمان طبیعی خوراندن لیمو و پرتقال و آب آنهاست.

سرخک:

علت بروز چنین بیماری نیز باز به وجود میکروب استرپتوکوک مربوط می شود. باکتریهای چنین میکروبی زمینه را برای بروز بیماری سرخک فراهم آورده و دوره نهفته بیماری برای رشد و تکامل از ۱ تا ۷ روز می باشد. به طور کلی سیستم تنفسی به چنین ناراحتی مبتلا می شود.

نشانه های بیماری

ساده ترین نشانه های این بیماری سردرد، گلودرد، ناراحتی و مشکل بودن حالت بلعیدن و يحالی است. ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از بروز چنین نشانه هایی علایم خاص این بیماری که به نام سرخک معروف است خودشان را مشخص می سازند. به طوریکه لکه های سرخ رنگ بر روی پوست و به خصوص گونه ها مشخص می شوند. با وقوع چنین حادثه ای تب به شدت افزایش یافته و تهوع و استفراغ ظاهر می شود. لوزه ها متورم شده و التهاب درون دهانی پدید می گردد. روی زبان با لایه ای سفید رنگ پوشیده شده و علایم سرخک و لکه های سرخ رنگ بتدریج تمام بدن را نیز می گیرد. تنها اطراف دهان به حالت طبیعی باقی می ماند.
جاهایی که به لکه های سرخ رنگی پوشیده شده اند اگر با چیز نوک تیزی خاریده و با فشار داده شوند، به مدت ۲ دقیقه چنان محلی سفید رنگ باقی می ماند و سپس به حالت اولیه بر می گردد. سرخک و نشانه های پوستی آن در مدت یک هفته از بین می روند و در هفته بعد که علایم خاص نیز از میان می رود، محلهای سرخ شده قبلی به پوست اندازی می افتند. اولین مرحله پوست اندازی در صورت کودک اتفاق می افتد و سپس این مورد به جاهای دیگر بدن نیز مرطوب می شود و نهایتا دست و پاها به لایه گذاری پوست سوق می یابند.
سرخک در اثنای پایان یافتن و یا دوره درمان خود ممکن است به جاهای دیگر بدن نیز انتقال یافته و ارگانهای درونی را تحت تاثیرات منفی خود قرار بدهد. از این جهت التهاب غدد گردنی، گوش میانی و بیماریهای کلیوی را می توان از ناراحنبهای ناشی از سرخک بر شمرد. به همین منظور، اگر دردهای شدیدی در گوش و التهاب گردن و یا خون در ادراری به چشم خورد، باید بیمار سریعا به پزشک انتقال داده شود.

راه درمان

در کنار استفاده از آنتی بیوتیکها بالاخص پنی سیلین، باید مدت یک تا دو هفته استراحت به بیمار توصیه شود. برای دفع موضوع کمبود آب بدن، بایستی بیمار از غذاها و مایعات انرژی زا استفاده کند. برای این منظور خوراندن عسل، شیر، آب میوه های مختلف، شربتها، کمپوت، سوپ، و غذاهای آبکی بسیار مثمر ثمر خواهند بود. حتی در دوره نقاهت نیز باید بیمار به مدت یک هفته استراحت کند و از خانه خارج نشود و به تغذیه بهینه خود بپردازد. در اثنای پوست اندازی، استحمام با آب ولرم بسیار سودمند است. علاوه بر این صابون زدن به بدن در هنگام استحمام نیز کمک می کند تا پوستها سریعا بر طرف شوند. به خاطر اینکه در زمان پوست اندازی احتمال زیادی می رود که بدن به خارش بیفتد، لذا نباید با ناخن و یا چیزهای دیگر بدن را خارید. برای درمان و رفع ناراحتی با پزشک مشورت کنید.

پیشگیری و مصونیت:

اگر احتمال برود که کودکی با کودک مبتلا به سرخک ارتباط برقرار کرده و آلوده شده است، قبل از بروز نشانه های آن اگر با پنی سیلین جلوگیری به عمل آید سریعا چنین ناراحتی و بیماری در نطفه خفه شده و از بین می رود. بنابراین در هنگام مشکوک شدن به آلودگی فرزندانتان به پزشک مراجعه کنید.