آشنایی با علائم بیماری پی سی او(PCO) ؛ روش های تشخیص و درمان آن

آشنایی با علائم بیماری پی سی او(PCO) ؛ روش های تشخیص و درمان آن

زمانی که نظم سیکل های قاعدگی بر هم می خورد، موجب به هم ریختگی در رشد موهای زائد بدن و صورت، افزایش وزن و چاقی، ابتلا به نازایی شده و هر کدام از این علائم به تنهایی باعث به ریختگی اعصاب و روان تعداد زیادی از خانم ها شود. چه برسد زمانی که تمامی این علائم و نشانه ها در یک فرد بیمار بروز کند. احتمالا باورش برای تان سخت می باشد ولی امکان این وجود دارد که همه ی این ناراحتی ها، دارای لیل مشترکی باشد؛ بیماری ای به نام «پی سی او» یا  بیماری «تخمدان های پر از کیست». توجه به این بیماری از این جهت حائز اهمیت می باشد که افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند، به دلیل تغییرات جسمانی و ظاهری که به آن دچار می شوند، دچار افسردگی و انزوا خواهند شد. به علاوه ابتلا به این بیماری می تواند سبب بروز بیماری های خطرناک تری در فرد مانند دیابت، فشار خون و بیماری های قلبی شود.

این بیماری گونه ای از ایجاد اختلال در هورمون ها می باشد که موجب ایجاد مشکلاتی در فرایند تخمک گذاری نیز خواهد شد. خانم هایی که به این بیماری مبتلا می شوند، دچار سیکل قاعدگی نا منظم خواهند شد. این اختلال هورمون ها بر سایر اعمال بدن مانند کار دستگاه متابولیک و سیستم قلب و عروق نیز تاثیر گذار خواهد بود. هر چند وقت یک بار درون تخمدان های شخص مبتلا، کیست های ریز و متعددی به وجود می آید. اندازه ی کیست های به وجود آمده در تخمدان اغلب از نخود نیز کوچک تر می باشد، ولی بعضی از بیماران دارای کیست نبوده و به دیگر نشانه های این بیماری دچار می شوند.

علت بروز بیماری پی سی او

تا کنون عامل اصلی ابتلا به این بیماری شناخته نشده است، ولی به نظر می آید زمینه ی ژنتیکی داشته باشد. به صورتی که اطرافیان بیمار مبتلا اغلب به این بیماری مبتلا هستند. چنانچه شما نیز به این بیماری مبتلا هستید و از آن رنج می برید، به احتمال خیلی زیاد خواهران و دختران شما هم به این بیماری دچار خواهند شد. اختلال در تولید انسولین و سایر ناراحتی های متابولیکی بدن نیز می توانند در ابتلا به این بیماری موثر باشند. چنانچه در خانواده ای فردی به دیابت نوع دو مبتلا باشد، در این خانواده درصد ابتلا به بیماری پی سی او افزایش می یابد. در صورتی که فردی در طولانی مدت از داروی ضد تشنج و الپروآت استفاده کند می تواند شانس ابتلا به بیماری پی سی او را در این فرد افزایش دهد.

علائم بیماری

بیماری پی سی او دارای نشانه های زیادی می باشد. از رایج ترین علائمی که این بیماری دارد می توان به سیکل قاعدگی نامنظم، آکنه، اختلالات وزنی مثل چاق شدن یا افزایش وزن در قسمت بالاتنه و رشد مو های زائد اشاره کرد. اکثر خانم هایی که به این بیماری مبتلا می شوند به نا باروری نیز مبتلا شده و دچار انواع سقط می شوند. در اشخاص مبتلا تخمدان ها معمولا بزرگ شده( حتی تا سه برابر اندازه ی طبیعی) و احتمال دارد یک یا چند کیست در آن ها به وجود بیایند. هر اندازه بیمار به دوران یائسگی نزدیک تر شود، عادت ماهیانه اش منظم تر خواهد شد که هر چند این امر معلوم نیست. برای تشخیص اندازه ی بزرگ تخمدان ها باید فرد مورد معاینه ی لگنی قرار گرفته و یا اینکه با انجام سونوگرافی تشخیص داده شود.

در کل نشانه های اولیه ی بیماری پی سی او شامل این پنج مورد می باشد:

*داشتن کمتر از هشت سیکل قاعدگی در طول سال، فاصله ی بیشتر از سی و پنج روز بین دو قاعدگی، یا اینکه قطع کامل عادت ماهیانه. عدم تخمک گذاری در طول هر ماه در نیمی از بیماران مبتلا مشاهده می شود.

*در حدود سی درصد از بیماران خونریزی های غیر طبیعی مشاهده می شود.

*تقریبا هفتاد درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند، دچار رشد مو های زائد در ناحیه ی سینه، شکم، پشت و انگشتان می شوند.

*ابتلا به مشکلات پوستی مانند آکنه، پوست چرب، شوره، ایجاد لکه های تیره روی گردن، کشاله ی ران، زیر بغل و یا در میان چین و چروک های پوستی، ایجاد زائده های پوستی در قسمت زیر بغل و یا گردن.

*ابتلا به افسردگی و یا تغییرات اخلاقی که البته خودش احتمالا به دلیل ناراحتی هایی مثل پر مویی، افزایش بیش از حد وزن و نازایی می باشد.

نشانه هی تدریجی بیماری پی سی او شامل شش مورد زیر می باشد:

*ایجاد درد های زیر شکمی و درد های مزمن در قسمت لگن

*چاق شدن و زیاد شدن وزن در قسمت بالاتنه، به دلیل افزایش هورمون های مردانه در فرد( تستسترون)

*احتمال نازایی شخص

*نشانه هایی از مقاومت بدن در برابر انسولین و یا حتی ابتلا به دیابت در سنین بسیار کم

*فشار خون بالا

*نازک شدن تار های مو و یا طاسی به صورت طاسی مردان

بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند به دنبال راهی برای درمان بیماری شان می باشند، بدون آنکه اطلاع داشته باشند که به بیماری پی سی او مبتلا هستند. از جمله نشانه هایی که در این افراد به وجود می آید می توان به ایجاد اختلال در عادت ماهیانه، رشد موهای زائد در بدن، ناباروری و چاقی اشاره کرد. بسیاری از علائم این بیماری یا خیلی خود را نشان می دهند و یا اینکه به طور تدریجی ظاهر خواهند شد. بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است در برابر انسولین مقاومت پیدا کرده و در معرض ابتلا به بیماری قند خون نیز قرار دارند.

روش های تشخیص

این بیماری به تنهایی با انجام یک نوع آزمایش قابل تشخیص نمی باشد. معمولا در افرادی که به بی نظمی در سیکل های قاعدگی دچار شده و میزان هورمون های مردانه نیز در بدن شان افزایش می یابد این بیماری قابل تشخیص است. در اکثر موارد، خانم هایی که به دلیل ناباروری و یا سقط جنین برای معاینه مراجعه کرده اند این بیماری تشخیص داده شده است، اگر دختر نوجوانی پس از دو سال از زمان شروع قاعدگی باز هم دچار بی نظمی های قاعدگی باشد باید از نظر این بیماری مورد بررسی قرار بگیرد.

تفسیر آزمایشات تنها همراه با شرح حال و معاینه ی لگنی بیمار دارای ارزش می باشد. تست های آزمایشگاهی رایجی که برای تشخیص این بیماری باید انجام شوند عبارتند از: محاسبه ی توده ی بدنی، آزمایش های خون شامل بررسی عملکرد کلیه و کبد و میزان قند خون، آزمایش اندازه گیری HCG برای باردار نبودن فرد، اندازه گیری میزان هورمون مردانه(تستسترون) برای بررسی دلایل پرمویی فرد، اندازه گیری هورمون های آدرنال، اندازه گیری کلسترول و تری گلیسیرید خون، تست تحمل گلوکز، اندازه گیری میزان انسولین خون، اندازه گیری پرولاکتین و نیز آزمایشات مربوط به تیروئید.

همچنین برای بررسی نشانه هایی مانند ایجاد درد در ناحیه ی لگن می توان سونوگرافی ترانس واژینال انجام داد.، ولی برای تشخیص بیماری پی سی او چندان ضروری نمی باشد. زیرا احتمال دارد بعضی از بیماران مبتلا به بیماری پی سی او زمانی که سونوگرافی انجام می دهند هیچ کیستی در تخمدان های شان مشاهده نشود.

پایش های سالانه ی قند خون و چربی خون

چنانچه برای خانمی تایید شود که به پی سی او مبتلا شده است، باید هم زمان وزن، فشار خون و نیز سیکل های قاعدگی اش به دقت کنترل شود. انجام آزمایش های سالیانه برای اندازه گیری قند خون، کلسترول و نیز تری گلیسیرید ضروری می باشد. به این ترتیب پزشک می تواند از عوارض طولانی مدتی که ممکن است رخ دهد پیشگیری کند. هر چند بیمارانی که دچار افزایش وزن شده اند باید در فاصله های کمتری میزان قند خون شان را اندازه گیری کنند، چون افزایش وزن و چاقی خودش به تنهایی می تواند دلیلی برای ابتلا به دیابت باشد.

درمان

برای درمان این بیماری باید علائم آن را تسکین داده و از عوارض طولانی مدت آن جلوگیری شود. همین طور برای درمان بیماری پی سی او هیچ درمان صد در صدی وجود ندارد. ممکن است فردی که به این بیماری مبتلا شده دچار برخی بیماری هایی نظیر دیابت، افزایش چربی، بیماری های قلبی، تصلب شرایین، سرطان اندومتر و نیز هیپرپلازی اندومتر شود. برای کنترل اختلالات متبولیکی و وزنی  می توان از دارو های متفورمین و نیز ایجاد اصلاحات در رژیم غذایی و نوع زندگی فرد استفاده کرد. به دلیل اینکه طیف علائم گسترده می باشد، ممکن است درمان در یک بیمار با بیمار دیگر فرق داشته باشد.

محور های اصلی درمان «پی سی او» به شرح زیر می باشد:

*منظم ساختن عادت ماهیانه، از بین بردن موهای زائد و ناباروری:

برای تنظیم عادت ماهیانه و کنترل کردن خونریزی می توان از درمان هورمونی (ترکیب استروژن و پروژسترون) به شکل قرص، رینگ و غیره استفاده کرد. برای از بین بردن مو های زائدی که به وجود آمده از دارو هایی مثل اسپیرونولاکتون البته با مشورت پزشک استفاده نمود و یا اینکه از روش های مختلف رفع مو های زائد مانند لیزر، الکترولیز، مواد شیمیایی، واکسینگ و… کمک گرفت.

*جلوگیری از عوارض طولانی مدت بیماری، مانند چاقی، دیابت و فشار خون بالا

*کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، افزایش چربی خون و بیماری های مربوط به رحم. هر چند بیماران در سنین مختلف، تحت درمان های مختلفی قرار می گیرند. در بعضی موارد برای درمان روش جراحی( برداشتن قسمتی یا تمام بافت تخمدان) تشخیص داده می شود و نیز باید توجه داشته باشید که متاسفانه نمی توان از ابتلا به بیماری پی سی او پیشگیری به عمل آورد.