مجله سلامت

یائسگی زودرس:

سطح سن یائسگی طبیعی ۵۱ سالگی است،اما به دلایل مختلفی بعضی از زنان این آن را زودتر تجربه می کنند،به یائسگی قبل از چهل سال قائدگی زود هنگام گفته می شود.

در این حالت، دوره‌ی ماهانه متوقف می‌شود و مقدار هورمون استروژن کاهش و مقدار هورمون تحریک‌کننده‌ی فولیکول‌ها افزایش می‌یابد. یک تا ۴ درصد از جمعیت زنان به این بیماری دچار می‌شوند و نازایی از پی‌آمدهای آن است.

دخترها با تخمدان‌هایی به دنیا می‌آیند که مقدار کافی از تخمک‌ها‌ی نارس را در خود دارند. از زمان بلوغ تا ۵۰ سالگی هر ماه یک تخمک از یکی از تخمدان‌ها آزاد می‌‌شود تا این که اندوخته‌ی تخمک‌ها به پایان می‌رسد و یائسگی رخ می‌دهد.

اما در دختران و زنان جوانی که به بیماری از کارافتادگی پیش‌رس تخمدان‌ها دچار شده‌اند، تخمک‌ها خیلی زودتر از دست می‌روند یا دچار نارسایی‌ می‌شوند. در نتیجه، بیمار جوان دچار یائسگی زودهنگام می‌شود.

علائم یائسگی زودرس:

زنان مبتلا به این بیماری دوره‌ی ماهانه‌ی خود را ازدست می‌دهند. گاهی ممکن است دوره‌ی‌ماهانه‌ی آن‌ها برای چند هفته عادی باشد اما چند ماه دیگر از بین برود. همچنین ممکن است دچار گرگرفتگی و عرق شبانه شوند و یا قاعدگی و گرگرفتگی با هم وجود داشته باشد.

نشانه‌های دیگر عبارتند از: بی‌خوابی، بی‌حوصلگی، خشکی مهبل،خشکی پوست یا دهان، خستگی، میل جنسی پایین، نزدیکی دردناک و نارسایی درمهار ادرار.

عوامل موثر در به وجودآمدن یائسگی زودرس:

در بسیاری از موارد عوامل پدید‌آورنده‌ی این بیماری روشن نیست. اما در برخی از زنان می‌توان به علت پدیدآورنده پی برد. برخی از آن‌ها عبارتند از:

نقائص ژنتیکی

توبرکلوز دستگاه تناسلی

مصرف سیگار

شیمی درمانی یا رادیو تراپی

هیسترکتومی

درمان طولانی باGnRHو نقایص آنزیمی

بیماری های خود ایمنی مانند نارسایی تیرویید، کم‌کاری پاراتیرویید، آرتریت رماتیسمی، دیابت، کم‌خونی.

تشخیص یائسگی:

اگر چرخه‌ی ماهانه‌ی دختر یا زن جوانی متوقف شود یا گرگرفتگی شدید داشته باشد، باید خیلی زود پزشک خود را ببیند.

پزشک بعد از بررسی فیزیکی و انجام آزمایش های بارداری و یا تیروئید آزمایش اندازه گیری میزان استرادیول را تجویز می کند.پایین بودن استرادیول نشان دهنده توقف کار تخمدان ها می باشد و اگر سطح آن کمتر از ۳۰باشد به معنای یائسه شدن فرد است.

با این حال آزمایش FSHمهمترین آزمایش برای تشخیص این بیماری است،که پزشک از فرد بیمار می‌خواهد دو بار آزمون هورمون FSH با فاصله‌ی یک ماه از هم انجام دهد.

اندازه‌گیری مقدار این هورمون در خون روشن می‌کند که آیا تخمدان‌ها درست کار می‌کنند یا نه. مقدار عادی آن بین ۱۰ تا ۱۵ و در زنان بیمار بالای ۴۰ می باشد.

عوارض یائسگی:

از کارافتادن تخمدان‌ها خطر پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. این بیماری گاهی با نارسایی‌های خودایمنی( مانند نارسایی تیرویید، دیابت یا نارسایی غده‌های فوق‌ کلیه) نیز مرتبط می‌شود و ممکن است بیمار به درمان‌های دیگری هم نیاز داشته باشد.

چون در این بیماری تخمک‌ها از دست می‌روند، نازایی پی‌آمد اصلی این بیماری است و برخی از زنان حتی پیش از آن که برای بچه‌دار شدن تصمیم بگیرند، ممکن است برای همیشه این توانایی را از دست بدهند. فقط ۶ تا ۸ درصد زنان مبتلا به یائسگی زودهنگام، باردار می‌شوند. هیچ راهی برای تشخیص این دسته از زنان وجود ندارد.

درمان یائسگی:

به طور کلی این بیماری را با هورمون درمان می‌کنند. به طور معمول هورمون استروژن و پروژسترون و گاهی تستوسترون به کار می‌رود. هورمون‌درمانی با مقداری بیش از آن چه که برای زنان یائسه تجویز می شود، انجام می‌گیرد. درمان با مقدار پایین آغاز می‌شود و مقدار هورمون به تدریج افزایش می یابد.

گاهی قرص‌های ضدبارداری بر هورمون‌درمانی ترجیح داده می شود. برنامه‌ی غذایی مناسب، ورزش منظم نیز سودمند است.

تا کنون برای درمان نازایی این زنان راهی وجود ندارد و فقط می‌توان از تخمک زن‌های دیگر بهره برد.