علل،علایم و درمان کم خونی

کم خونی به کاهش تعداد سلولهای قرمز خون منتهی می شود؛ این بیماری شایع ترین بیماری در جمعیت عمومی است. علائم عبارتند از سردرد، درد قفسه سینه و پریشانی پوست.

کم خونی در حال حاضر بیش از ۳ میلیون آمریکایی و حدود ۱.۶۲ میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. کم خونی بیماری نیست بلکه اختلال است.

این اغلب یک محصول جانبی از بیماری های دیگر است که یا با توانایی بدن برای تولید گلبول های قرمز خون سالم و یا افزایش غیر طبیعی میزان خون قرمز خون و یا از دست دادن آن دخالت می کند.

در این مقاله، ما به علل، علائم و درمان کم خونی نگاه خواهیم کرد.

مطالب این مقاله:

علل
علائم
تشخیص
درمان
عوامل خطر

حقایق سریع

در اینجا برخی از نکات کلیدی در مورد کم خونی وجود دارد. جزئیات بیشتر و حمایت از اطلاعات در مقاله اصلی است.

کم خونی مبتلا به حدود ۲۴.۸ درصد از جمعیت جهان است
کودکان پیش دبستانی بیشترین خطر را دارند، در حالی که حدود ۴۷ درصد کم خونی در جهان ایجاد می شود
بیش از ۴۰۰ نوع آنمی شناسایی شده است
کم خونی به انسان محدود نمی شود و می تواند روی گربه ها و سگ ها تاثیر بگذارد

کم خونی چیست؟

علایم بالقوه کم خونی وجود دارد.

کم خونی به عنوان شرایطی تشخیص داده می شود که تعداد سلول های قرمز خون در آن کاهش یافته است. شرایطی که بدن ما به اندازه کافی گلبول های قرمز خون تولید نمی کند، بسیاری از گلبول های قرمز را از بین می برد، یا گلبول های قرمز خون را از دست می دهند، می توانند منجر به کم خونی شوند.

گلبول های قرمز برای سلامتی بدن ما حیاتی هستند. آنها هموگلوبین را پروتئین پیچیده ای شامل مولکول های آهن حمل می کنند.

عملکرد اصلی این مولکول ها حمل اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن است.

اگر گلبول های قرمز خون به اندازه کافی وجود نداشته باشد، فرد ممکن است نشانه هایی از قبیل احساس خستگی یا ضعف داشته باشد.

بیش از ۴۰۰ نوع آنمی در حال حاضر شناخته شده است و به دلایل علمی، به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:

کم خونی ناشی از خونریزی
کم خونی ناشی از کاهش تولید یا تولید گلبول قرمز معیوب است
کم خونی ناشی از تخریب گلبول های قرمز است

علل

هیچ عامل منفی کم خونی وجود ندارد. با توجه به تعداد زیادی از انواع کم خونی، گاهی اوقات دشوار است به اشاره دقیق علت.

در زیر یک مرور کلی از علل شایع سه گروه اصلی کم خونی است:

۱) کم خونی ناشی از خونریزی

شایع ترین نوع آنمی – کم خونی فقر آهن – اغلب در این دسته قرار می گیرد. در این مورد، اختلال با کمبود آهن همراه است، که اغلب ناشی از خونریزی است.

هنگامی که خوناز دست می رود، بدن با کشیدن آب از بافت خارج از جریان خون، تلاش می کند تا عروق خونی را پر کند. این آب اضافی خون را می شکند و در نتیجه گلبول های قرمز رقیق می شوند.

از دست دادن خون می تواند به عنوان حاد و سریع یا مزمن دسته بندی شود. از دست دادن سریع خون می تواند شامل جراحی، زایمان، تروما و یا پاره شدن رگ های خونی باشد.

از دست دادن خونریزی مزمن در بیماران مبتلا به کم خونی بیشتر است. در اینجا، از دست دادن خون می تواند به علت زخم معده، سرطان یا تومور باشد.

علل کم خونی ناشی از خونریزی عبارتند از:

شرایط دستگاه گوارش مانند زخم، هموروئید، سرطان یا گاستریت
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) – مانند آسپرین و ایبوپروفن
خونریزی قاعدگی

۲) کم خونی ناشی از کاهش یا تخریب تولیدات گلبول قرمز

واقع در مرکز استخوان های ما، یک بافت نرم و اسفنجی است که به نام مغز استخوان شناخته می شود، برای ایجاد گلبول های قرمز ضروری است. مغز استخوان سلول های بنیادی را تولید می کند که به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تبدیل می شود.

مغز استخوان می تواند تحت تاثیر تعدادی از بیماری ها، از جمله لوسمی، که در آن سلول های سفید خون غیرطبیعی بیش از حد تولید می شود و تولید طبیعی سلول های قرمز را مختل می کند.

سایر نمونه های ناشی از آنمی ها ناشی از کاهش یا تخریب سلول های قرمز خون عبارتند از:

کمخونی سلول های خونی – گلبول های قرمز از دست دادن و شکستن به طور غیر طبیعی و به سرعت. سلول های خونی مانند شکل هلال نیز می توانند در رگ های خونی کوچکتر گیر کرده و باعث درد شوند.
کمخونی فقر آهن – گلبول های قرمز به اندازه کافی تولید نمی شود زیرا آهن موجود در بدن به اندازه کافی وجود ندارد. این امر می تواند به دلیل رژیم غذایی ضعیف، قاعدگی، خونریزی مکرر، تمرین استقامتی، شرایط خاص گوارشی مانند بیماری کرون، حذف جراحی بخشی از روده و برخی از غذاها باشد.
به عنوان مثال، کم خونی آپلاستیک رخ می دهد زمانی که سلول های بنیادی کمی وجود دارد یا وجود ندارد. تالاسمی اتفاق می افتد زمانی که گلبول های قرمز نمی توانند به درستی رشد کنند .
کمبود ویتامین کمبود – ویتامین B-12 و فولات هر دو برای تولید گلبول های قرمز ضروری هستند؛ بنابراين، اگر کمبود باشد، توليد گلبول قرمز بسيار پايين خواهد بود. نمونه هایی از این نوع کم خونی، کمخونی مگالوبلاستیک و کم خونی ناحیه تناسلی است.

۳) کم خونی ناشی از تخریب گلبول های قرمز

گلبول های قرمز معمولا عمر ۱۲۰ روز در جریان خون دارند، اما می توانند از بین بروند .

یک نوع کم خونی که در این دسته قرار می گیرد، کم خونی همولیتیک اتوایمی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه گلبول های قرمز خود را به عنوان یک ماده خارجی تشخیص می دهد و به آنها حمله می کند. همولیز بیش از حد (تخریب سلول های قرمز خون) می تواند به دلایل بسیاری رخ دهد، از جمله:

عفونت ها
برخی داروها – بعنوان مثال برخی از آنتی بیوتیک ها
زهر مار یا عنکبوتی
توکسین های تولید شده از طریق پیشرفته کلیه یا بیماری کبد
حمله اتوایمیون – به عنوان مثال بیماری همولیتیک
فشار خون شديد
پیوند عروق و دریچه پروتز قلب
اختلالات لخته شدن
بزرگ شدن طحال

علائم کم خونی

شایع ترین علامت آنمی، بدون توجه به نوع، احساس خستگی و کمبود انرژی است. سایر علائم معمول کم خونی ممکن عبارتند از:

پوسیدگی پوست
ضربان قلب سریع یا نامنظم
تنگی نفس
درد قفسه سینه
سردرد

در موارد خفیف کم خونی، افراد به هیچ وجه نشانه ای ندارند. بعضی از انواع کم خونی ممکن است علائم خاصی به نوع آنها داشته باشند:

آنمی آپلاستیک – تب، عفونت های مکرر و بثورات پوستی
کم خونی فقر آهن – تحریک پذیری، اسهال، و زبان صاف
آنمی خونریزی – زردی، ادرار تیره رنگ، تب و درد شکمی
آنمی سلولی سکته – تورم دردناك پا و دست، خستگی و زردی

تشخیص کم خونی

شمارش کامل خون می تواند به تشخیص کم خونی کمک کند.

برای تشخیص کم خونی، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. شایع ترین آن یک شمارش کامل خون (CBC) است که تعدادی از اجزای خون را اندازه گیری می کند، از جمله هموگلوبین و هماتوکریت بیمار (نسبت حجم گلبول های قرمز به کل حجم خون).

برای این آزمون آماده سازی خاصی لازم نیست و فقط یک نمونه خون کوچک مورد نیاز است.

یک CBC می تواند نشانه ای از سلامت کلی بیمار باشد و می تواند شرایط دیگری مانند لوسمی یا بیماری کلیوی را تشخیص دهد.

یک پزشک می تواند نتایج CBC را بررسی کند و آنها را با مقادیر توصیه شده سالم مقایسه کند. آنچه که یک سطح سالم است، ممکن است بسته به جنس، نژاد و سن متفاوت باشد.

متاسفانه، یک شمارش کامل خون، تشخیص قطعی کم خونی را ارائه نمی دهد. ممکن است در خارج از محدوده طبیعی باشد اما هنوز هم سالم است.

اگر میزان گلبول قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت زیر “طبیعی” باشد، احتمال کم شدن آن وجود دارد.

یک پزشک همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی را انجام دهد و اطلاعات مربوط به سابقه پزشکی خانواده بیمار را درخواست کند.

درمان کم خونی

طیف وسیعی از درمانهای کم خونی وجود دارد که در نهایت با هدف افزایش تعداد گلبولهای قرمز افزایش می یابد که به نوبه خود باعث افزایش میزان اکسیژن خون می شود.

با توجه به نوع کم خونی، درمان باید با علت مطابقت داشته باشد:

کم خونی کمبود آهن – مکمل های آهن یا تغییرات غذایی. اگر وضعیت به علت از دست رفتن خون باشد، خونریزی باید پیدا شود و متوقف شود.
Anemia های کمبود ویتامین – درمان شامل مکمل های غذایی و عکس های B-12 می باشد.
تالاسمی – انتقال خون، مکمل اسید فولیک، حذف طحال و گاهی، انتقال خون و پیوند مغز استخوان.
کم خونی از بیماری مزمن – این کم خونی در ارتباط با یک بیماری زمینه ای جدی و مزمن است. هیچ درمان خاصی وجود ندارد. تمرکز بر شرایط اصلی است.
آنمی آپلاستیک – انتقال خون یا پیوند مغز استخوان.
آنمی سلول سکته – اکسیژن، تسکین درد و مایعات وریدی را اداره می کند. درمان های دیگر می تواند شامل آنتی بیوتیک، مکمل اسید فولیک و انتقال خون باشد. یک داروی سرطانی به نام Droxia یا Hydrea نیز استفاده می شود.
Anemia های همولیتیک – اجتناب از داروهای مشکوک، درمان عفونت ها، داروهای ضد فشار خون. در برخی موارد ممکن است پلاسمافرزیز (فیلتر کردن خون) ضروری باشد.

تغییرات تغذیه ای

اگر کم خونی ناشی از کمبود تغذیه ای باشد، تغییر در رژیم غذایی غنی از آهن می تواند به کاهش علائم کمک کند. مواد غذایی زیر در آهن بالا هستند:

غلات و نان غنی شده آهن
به عنوان مثال، سبزیجات برگ سبز تیره سبز، به عنوان مثال، چنگال شکلاتی و کاترپیلار
گلابی و لوبیا
برنج قهوه ای
گوشت سفید و قرمز
آجیل و دانه ها
ماهی
توفو
تخم مرغ
میوه خشک شده، از جمله زردآلو، کشمش و آلو

عوامل خطر کم خونی

کم خونی می تواند در افراد مختلفی از نژادها، مردان و زنان رخ دهد. با این حال، عوامل خاصی وجود دارد که خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می دهد:

زنان باروری – به علت قاعدگی
بارداری و زایمان – به علت افزایش نیاز به آهن، زنان باید با اسید فولیک مکمل باشند
نوزادان زودرس
کودکان ۱-۲ ساله
افراد دارای رژیم غذایی ضعیف، کم ویتامین، مواد معدنی و آهن
از دست دادن خون از جراحی یا آسیب

بیماری های دراز مدت یا جدی مانند AID، دیابت، بیماری کلیوی، سرطان، آرتریت روماتوئید، نارسایی قلبی و بیماری کبد
سابقه خانوادگی ناحیه های ارثی، مانند کمخونی سلول داسی شکل
اختلالات روده ای جذب مواد مغذی را تحت تاثیر قرار می دهد