مجله سلامت

رادیکال های آزاد اتم های ناپایدار هستند که می توانند به سلول آسیب برسانند، باعث بیماری و پیری می شوند.

رادیکال های آزاد با پیری و بسیاری از بیماری ها مرتبط هستند، اما در مورد نقش آنها در سلامت انسان و یا نحوه جلوگیری از آسیب رساندن آنها به افراد مقدار کمی شناخته شده است.

رادیکال آزاد چیست؟

درک رادیکال های آزاد نیاز به دانش پایه ای از شیمی دارد.

اتم ها توسط الکترون های احاطه شده اند که در لایه هایی که به نام پوسته هستند. هر پوسته باید توسط تعداد زیادی از الکترون ها پر شود. وقتی یک پوسته پر است؛ الکترون ها شروع به پر کردن پوسته بعدی می کنند.

اگر یک اتم دارای یک پوسته بیرونی است که پر نشده است، ممکن است با یک اتم دیگر ارتباط برقرار کند، با استفاده از الکترون ها برای تکمیل پوسته بیرونی. این نوع اتم ها به عنوان رادیکال های آزاد شناخته می شوند.

اتم ها با پوسته بیرونی کامل پایدار هستند، اما رادیکال های آزاد بی ثبات هستند و در تلاش برای ایجاد تعداد الکترون در پوسته بیرونی، آنها به سرعت با مواد دیگر واکنش نشان می دهند.

هنگامی که مولکول های اکسیژن به اتم های تک که دارای الکترون های ناسازگار هستند تقسیم می شوند، آنها تبدیل به رادیکال های آزاد ناپایدار می شوند که به دنبال اتم ها یا مولکول های دیگر هستند که به آنها پیوند دارند. اگر این اتفاق می افتد، یک فرآیند به نام استرس اکسیداتیو آغاز می شود.

استرس اکسیداتیو می تواند به سلول های بدن آسیب برساند، منجر به طیف وسیعی از بیماری ها و باعث نشانه های پیری مانند چین و چروک می شود.

چگونه رادیکال های آزاد به بدن آسیب می رسانند؟

با توجه به نظریه های رادیکال آزاد پیری که ابتدا در سال ۱۹۵۶ مشخص شد، رادیکال های آزاد در طول زمان سلول ها را از بین می برند.

همانطور که سنین بدن، توانایی خود را برای مبارزه با اثرات رادیکال های آزاد از دست می دهد. نتیجه بیشتر رادیکال های آزاد، استرس اکسیداتیو بیشتر و آسیب بیشتر به سلول ها، که منجر به فرآیندهای دژنراتیو و همچنین “پیری طبیعی” می شود.

مطالعات و نظریه های مختلف، استرس اکسیداتیو را با توجه به رادیکال های آزاد به یکدیگر متصل می کنند:

بیماری های سیستم عصبی مرکزی مانند آلزایمر و سایر دمانس
بیماری قلبی عروقی به علت مسدود شدن عروق
اختلالات خود ایمنی و التهابی مانند آرتریت روماتوئید و سرطان
آب مروارید و کاهش دید در رابطه با سن
تغییرات مرتبط با سن در ظاهر، از قبیل از دست دادن الاستیک پوست، چین و چروک، موهای خاکستری، ریزش مو و تغییرات در بافت مو
دیابت
بیماری های دژنراتیو ژنتیکی، مانند بیماری هانتینگتون یا پارکینسون

نظریه رادیکال آزاد پیری نسبتا جدید است، اما مطالعات متعدد آن را پشتیبانی می کند. به عنوان مثال، مطالعات روی موش صحرایی با رادیکال های آزاد سن موش های سالم را افزایش داد. این تغییرات با کاهش سن در سلامت همسان بود.

با گذشت زمان، محققان نظریه های رادیکال آزاد پیری را برای متمرکز شدن بر میتوکندری ها تدوین کرده اند. میتوکندریا اندامهای کوچک در سلولهایی هستند که مواد مغذی را برای تأمین سلولها پردازش می کنند.

تحقیقات روی موش نشان می دهد که رادیکال های آزاد تولید شده در میتوکندری باعث آسیب به موادی می شود که سلول ها به آنها نیاز دارند تا به درستی کار می کنند. این آسیب باعث جهش هایی می شود که باعث ایجاد رادیکال های آزاد بیشتر می شود، و بنابراین روند صدمه به سلول را تسریع می کند.

این نظریه به پیری کمک می کند، چون پیری در طول زمان شتاب می گیرد. تدریجی، اما به سرعت در حال رشد سریع رادیکال های آزاد یک توضیح ارائه می دهد برای اینکه چرا حتی بدن سالم پیر می شود.

چه چیزی باعث ایجاد رادیکال های آزاد می شود؟

نظریه های رادیکال آزاد پیری و بیماری ممکن است به توضیح اینکه چرا بعضی از مردم آهسته تر از دیگران پیر می شوند کمک کند.

اگر چه رادیکال های آزاد به طور طبیعی در بدن تولید می شوند، عوامل سبک زندگی می توانند تولید خود را تسریع کنند. این موارد عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، مانند آفت کش ها و آلودگی هوا
سیگار کشیدن
الکل
غذاهای سرخ شده

این عوامل شیوه زندگی با بیماری هایی مانند سرطان و بیماری های قلبی عروقی مرتبط است. بنابراين استرس اکسيداتيو مي تواند دليلي باشد که تماس با اين مواد باعث بيماري شود.

آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد

سخت است تماشای تلویزیون بدون دیدن حداقل یک تجارت که وعده داده است با آنتی اکسیدان ها مبارزه کند. آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که از اکسیداسیون مولکول های دیگر جلوگیری می کنند.

آنتی اکسیدان ها مواد شیمیایی هستند که اثرات رادیکال های آزاد را کاهش می دهند یا از آنها جلوگیری می کنند. آنها یک الکترون را برای آزاد سازی رادیکال ها، به این ترتیب باعث کاهش واکنش آنها می شوند. آنچه آنتی اکسیدان ها را منحصر به فرد می سازد این است که آنها می توانند یک الکترون بدون تبدیل رادیکال های واکنشی آزاد خود را اهدا کنند.

هیچ یک از آنتی اکسیدان ها نمی توانند اثرات هر رادیکال آزاد را از بین ببرند. همانطور که رادیکالهای آزاد در زمینه های مختلف بدن اثر متفاوتی دارند، هر آنتی اکسیدان به علت خواص شیمیایی آن به طور متفاوتی رفتار می کند.

با این حال برخی از آنتی اکسیدان ها در بعضی زمینه ها ممکن است pro-oxidants شوند، که الکترون ها را از مولکول های دیگر جذب می کنند و باعث ایجاد بی ثباتی شیمیایی می شود که می تواند باعث استرس اکسیداتی شود.
غذاهای آنتیاکسیدان و مکمل: آیا آنها کار می کنند؟

هزاران مواد شیمیایی می توانند به عنوان آنتی اکسیدان ها عمل کنند. ویتامین های C و E، گلوتاتیون، بتا کاروتن و استروژن های گیاهی به نام فیتواستروژن ها از جمله آنتی اکسیدان های زیادی هستند که ممکن است اثرات رادیکال های آزاد را از بین ببرند.

بسیاری از غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها هستند. توت، میوه های مرکبات و بسیاری از دیگر میوه ها دارای ویتامین C هستند، در حالی که هویج برای محتوای بالای بتا کاروتن خود شناخته شده اند. سویا در سویا و برخی از جایگزین های گوشتی در فیتواستروژن ها بالا است.

در دسترس بودن آنتی اکسیدان ها در غذا، برخی از متخصصان سلامت را الهام بخشید تا توصیه های مربوط به رژیم های حاوی آنتی اکسیدانی غنی شوند. نظریه آنتی اکسیدانی پیری همچنین بسیاری از شرکت ها را به فروش مکمل های آنتی اکسیدان منجر شد.

تحقیقات روی آنتی اکسیدانها مخلوط شده است. بیشتر تحقیقات نشان می دهد که هیچ مزایایی ندارد. یک مطالعه سال ۲۰۱۰ که در مورد مکمل آنتی اکسیدان برای پیشگیری از سرطان پروستات مورد توجه قرار گرفت، هیچ مزیتی به دست نیاورده است. مطالعه سال ۲۰۱۲ نشان داد که آنتی اکسیدان ها خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش نمی دهند. در واقع، برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند، مانند سیگاریها، آنتی اکسیدان ها کمی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

برخی تحقیقات حتی متوجه شده اند که مکمل های آنتی اکسیدان ها مضر هستند، به ویژه اگر افراد بیش از روزانه توصیه شده (RDA) مصرف کنند. تجزیه و تحلیل ۲۰۱۳ نشان داد که دوزهای بالایی از بتا کاروتن یا ویتامین E باعث افزایش خطر مرگ می شود.

مطالعات انجام شده چندین مزیت مرتبط با استفاده از آنتی اکسیدانی ها را پیدا کرده اند، اما نتایج آن کم است. مثلا مطالعهی ۲۰۰۷ نشان داد که استفاده طولانی مدت از بتا کاروتن میتواند به طور معقول خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سن با تفکر را کاهش دهد.

چیزی که ما نمی دانیم

مطالعات نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها نمی توانند “اثرات رادیکال های آزاد” را درمان کنند – حداقل زمانی که آنتی اکسیدان ها از منابع مصنوعی تولید شوند. این موضوع سوالاتی راجع به آنچه که رادیکال های آزاد انجام می دهند، و اینکه چرا شکل می گیرند، مطرح می کند.

ممکن است که رادیکال های آزاد نشانه های اولیه سلول هایی باشند که در حال مبارزه با بیماری هستند یا اینکه تشکیل رادیکال های آزاد با سن خود اجتناب ناپذیر است. بدون اطلاعات بیشتر، غیرممکن است که مشکل رادیکال های آزاد را به طور کامل درک کنید.

افراد علاقه مند به مبارزه با پیری مرتبط با رادیکال های آزاد باید از منابع رایج رادیکال های آزاد مانند آلودگی و مواد غذایی سرخ شده اجتناب کنند. آنها همچنین باید یک رژیم سالم و متعادل را بدون نگرانی در مورد مکمل آنتی اکسیدان ها بخورند.