با داروهای دیابت بیشتر آشنا شویم

درمان دیابت از طریق دارو

تزریق روزانه انسولین برای افرادی که از IDDMI رنج می برند ، ضروری است . همچنین ممکن است که افراد مبتلا به NIDDMI نیز دریابند که مصرف بعضی از داروها برای کنترل بیماریشان ضروری می باشد .

درمان NIDDN طريق مصرف دارو

چهار نوع درمان دارویی اصلی برای افراد مبتلا به NIDDM وجود دارد که به شرح زیر است :

 ۱) سولفونيل اوره ها ۲) بی گوانيدها ۳) آکاربوس ۴) تیازولیدین دیونها .

همه چهار گروه دارویی بالا را تحت عنوان داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون می شناسند و ممکن است هر یک از آنها به تنهایی و یا با هم مورد استفاده قرار گیرند. اکثر افراد مبتلا به NIDDM دریافته اند که مصرف این داروها همراه با یک الگوی سالم غذایی دیابتشان را به خوبی تحت کنترل در می آورد ، گرچه ممکن است مدتی طول بکشد تا فرد دریابد کدام ترکیب با دوز دارویی برایش مناسب تر است . اگر از عوارض جانبی رنج می برید و با دریافتند که سطح گلوکز خونتان بالاتر از حدی است که باید باشد باید به پزشک مراجعه کنید تا در مورد تغییرات احتمالی درمانتان گفتگو کنید .

سولفونيل اوره ( SUs)

این داروها پانکراس را تحریک می کنند تا انسولین ذخیره شده را آزاد سازد . می توان گفت که آنها با صدور مجوز از پانکراس سطح انسولین را افزایش می دهند و بنابراین به کاهش قند خون کمک می کنند.

بایستی به خاطر بسپارید که اگر چه شما عملا انسولین دریافت نمی کنید اما این قرص ها تأثير مشابهی دارند زیرا مقدار انسولین را در جریان خون افزایش می دهند. در صورت افزایش انسولین ، بدلیل کاهش سطح گلوکز خون ممکن است علایم بیماری هیپوگلیسمی ( کاهش قندخون ) بروز کند. برای جلو گیری از هیپوگلیسمی فرد باید به طور منظم غذا بخورد و قرص های ضددیابت را به همراه غذا و یا قبل آن مصرف کند.

مانند انسولین ، SUها می توانند کوتاه اثر ، متوسط اثر یا طولانی اثر باشند و متناسب با چگونگی تأثیر خود بایستی یک ، دو یا سه مرتبه در روز مصرف ش وند . مصرف انواع طولانی اثر همیشه مناسب افراد سالخورده و افرادی که نمی توانند در لی وعده های منظم غذایی ، غذا بخورند نمی باشند ( به دلیل خطر بروز هیپوگلیسمی ).

این داروها علاوه بر کاهش گلوکز خون عوارض جدی دیگری نیز دارند . وقتی فرد از این داروها استفاده می کند بدلیل کاهش گلوکز خون احساس گرسنگی می کند و سبب می شود با خوردن غذا وزن فرد افزایش یابد .

تعداد کمی از بیماران به داروهای سولفونيل اوره حساسیت دارند و نمی توانند از آنها استفاده کنند.

بیگوانيدها

بیش از ۵۰ سال است که این نوع دارو مورد استفاده قرار می گیرد . از این دسته دارویی تنها متفورمین در انگلیس یافت می شود . هیچکس از چگونگی عملکرد این دارو به طور دقیق آگاه نیست اما به نظر می رسد که جذب گلوکز از روده ها را آهسته می سازد و ممکن است اثر پیچیده تری بر روی کبد داشته باشد. بنابراین افرادی که مبتلا به بیماری های کبدی و کلیوی هستند، نمی توانند از این دارو استفاده کنند. اگر از متفورمین استفاده می کنید در مورد کاهش بیش از حد سطح گلوکز خونتان نگران نباشید زیرا این دارو آزادسازی انسولین را تحریک نمی کند . متفورمین اغلب برای افرادی که اضافه وزن دارند تجویز می شود زیرا باعث ایجاد . گرسنگی و با افزایش وزن نمی شود . درمان معمولا با دوز کم آغاز می شود ( یک یا دو قرص در روز به همراه غذا ) و سپس زمانی که فرد به آن عادت کرد دوز دارو افزایش می یابد.

عوارض جانبی مهم دارو دل به هم خوردگی ، حالت تهوع و اسهال می باشد و بعضی افراد به علت وجود این مشکلات مجبورند مصرف دارو را متوقف کنند.

آکاربوز

مکانیسم عمل این دارو کاملا متفاوت از دیگر داروهای OA می باشد . این دارو با تداخل در تجزیه کربوهیدرات ها و تبدیل آنها به قند ، مانع از جذب گلوکز غذا توسط بدن می شود . متأسفانه این امر بدین معنی است که قند زیادی در روده بزرگ بدون جذب باقی می ماند و چون در آنجا تعداد زیادی باکتری و سایر میکروارگانیسم ها وجود دارند از قند اضافی تغذیه کرده و تکثیر می یابند که این امر می تواند باعث ایجاد اسهال و تجمع گاز در شکم شود . اگر قادر نیستید از رژیم غذایی سالم پیروی کنید و با می خواهید چاق باشید این دارو برایتان مناسب است.

تیازولیدین دیون

این گروه جدید داروها حساسیت به انسولین را افزایش می دهند و بنابراین این هورمون را قادر می سازند تا گلوکز خون را به طور مؤثری کاهش دهد. اولین داروی این گروه ، ترو گلی تازن ، دارویی بسیار مؤثر می باشد اما به علت عوارض جانبی آن بر روی کبد موقتا از استعمال آن صرف نظر شده است. نمونه های بیشتری از این داروها در آینده ای نزدیک در دسترس قرار خواهد گرفت. از آنجا که این قرص ها آزادسازی انسولین را تحریک نمی کنند مشکل هیپوگلیسمی ( کاهش قند خون ) و اضافه وزن وجود ندارد.

درمان دارویی IDDM

در صورت ابتلا به IDDM هیچ چاره ای به غیر از تزریق روزانه انسولین وجود ندارد . گروهی از بیماران که دیابت غیر وابسته به انسولین آنها با رژیم غذایی و دارو کنترل نمی شود ممکن است مجبور به استفاده از انسولین تزریقی شوند . اگر به این مطلب که باید انسولین تزریق کنید پی ببرید ممکن است مدتی طول بکشد تا با آن کنار آید اما با اطلاعات صحيح و پشتیبانی تیم مراقبت دیابت در خواهید یافت که : قادرید با آن مقابله کنید و سلامت خود را به دست آورید.

آنها روش تزریق را به شما نشان خواهند داد و زمانی را برای آموزش کنترل – بیمارستان اختصاص خواهند داد . جای هیچگونه نگرانی نیست و اگر نیاز دارید برای دریافت اطلاعات دقیق تر به دفعات متوالی نزد آنها بروید ، هیچ کس مخالف این امر = نخواهد بود. در حقیقت آنها شما را تشویق خواهند کرد که سؤالاتتان را مطرح کنید و به آنها مراجعه کنید تا با مجموعه اطلاعات جدید که به دست می آورید احساس راحتی کنید . در این قسمت به بررسی تعدادی از سؤالاتی می پردازیم که اغلب مورد نظر – افرادی است که اخیرا به دیابت مبتلا شده اند.

چرا انسولین تزریق می شود ؟

تزریق تنها راه مؤثر وارد ساختن انسولین به جریان . خون می باشد. اگر انسولین به صورت خوراکی استفاده شود به طور ناقص هضم می شود ، بنابراین تأثیر آن کمتر خواهد بود و در نتیجه نمی تواند سطح گلوکز خون را کنترل کند. راههای دیگر جذب دریافت آن می باشد چرا که انسولین نیز آزمایش شده اند اما همه آنها مشکلاتی داشته اند و بنابراین فعلا تزریق تنها راه عملی می باشد.

چرا تزریق به صورت زیر پوستی انجام می شود ؟

به صورت تئوریک مانند تعداد دیگری از داروها ( مثل آنتی بادیها ) انسولین را نیز می توان داخل ورید با عضله تزریق کرد. ليكن تزریق انسولین به صورت وریدی و چند بار در روز مشکل می باشد و تزریق داخل عضله ای نیز دردآور می باشد. گاهی اوقات هر در این روش ها در موارد بخصوصی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال زمانیکه فرد مریض باشد و یا نتواند به طور منظم غذا بخورد از انسولین تزریقی استفاده می شود.

انسولین چند نوع می باشد ؟

تفاوت اساسی انسولین ها در چگونگی سرعت تأثیر آنها می باشد . بر همین اساس آنها را به انواع کوتاه اثر ، متوسط اثر و طولانی اثر تقسیم بندی می کنند . انسولین کوتاه اثر همیشه شفاف و بدون رنگ می باشد و دو نوع دیگر کدر هستند . دلیل کدر بودن آنها وجود افزودنی هایی است که باعث می شوند تا جذب انسولین از پوست کند شود. امکان ترکیب انسولین های کوتاه اثر و متوسط اثر در یک سرنگ وجود دارد اما بایستی مراقب بود که انسولین شفاف با انسولین کدر مخلوط نشود . به همین دلیل بهتر است اول انسولین شفاف با سرنگ کشیده شود .

اگر مخلوط کردن انسولین ها مشکل باشد ممکن است بتوان از یک نوع مخلوط آماده که حاوی انسولین با تأثیر سریع و متوسط الاثر به نسبت های متفاوت می باشد، استفاده کرد. این سه نوع انسولین را می توان از منابع حیوانی ( خوک یا گاو ) و یا از طریق مهندسی ژنتیک ( نوع انسانی ) به دست آورد . بعضی از انسولین هایی که انسولین انسانی نامیده می شوند در حقیقت از خوک گرفته شده اند اما به نحوی تغییر یافته اند که از نوع انسانی آن غیر قابل تشخیص هستند. انسولین انسانی پر تجویز ترین انسولین در انگلستان می باشد.

آیا انسولین انسانی بهترین انسولین می باشد ؟

این امر موضوع بحث انگیزی است و بعضی از بیماران که به جای انسولین حیوانی از انسولین انسانی استفاده کرده اند ، می گویند از زمان تغییر نوع انسولین احساس چندان خوبی ندارند . به نظر می رسد انسولین انسانی کمی سریع تر از پوست جذب می شود . به هر حال زمانی که انسولین های انسانی و حیوانی تحت شرایط کنترل شدهای آزمایش می شوند تفاوت فاحشی از نظر تأثیر بر کاهش گلوکز خون ندارند.

با وجود این بعضی از مردم فرآورده های حیوانی را ترجیح می دهند. در حال حاضر آنها قابل دسترس می باشند و افرادی که از آنها استفاده می کنند می گویند آینده آنها تضمین شده است.

چرا انسولین را چند مرتبه در روز تزریق می کنند ؟

هدف از انسولین درمانی تقلید از فرآورده های طبیعی بدن تا حد ممکن می باشد – در فردی که مبتلا به دیابت نیست ، در واکنش به غذا ، انسولین از پانکراس آزاد می شود. ے وقتی در بین وعده های غذایی سطح گلوکز خون کاهش پیدا می کند ، میزان انسولین نیز کاهش می یابد تا حدی که به صفر نزدیک می شود . لیکن سطح انسولین به طور کامل در نقطه صفر قرار نمی گیرد و در ۲۶ ساعت شبانه روز زمانی وجود ندارد که انسولین به میزان قابل شناسایی در خون وجود نداشته باشد . بنابراین کوشش بر این است که با تزریق انسولین ، همان الگوی تولید انسولین توسط بدن حاصل شود.

با بهره گیری از انواع مختلف انسولین و تعدادی تزریق به صورت روزانه می توان به هدفی که در بالا ذکر شد دست یافت . بسیاری از مردم از سه تزریق انسولین کوتاه اثر قبل از سه وعده غذایی به همراه یک تزریق شب هنگام انسولین با اثر متوسط یا بلند ، به منظور کنترل قند در هنگام خواب ، استفاده می کنند . روش رایج و موفق دیگر تزریق مخلوط انسولین کوتاه اثر و با تأثیر متوسط دو بار در روز می باشد . عقیده بر این است که جزء کوتاه اثر باعث کنترل قند در هنگام خوردن صبحانه و شام می گردد و بخش با اثر متوسط نیز باعث کنترل قند در وقت ناهار و طول شب می شود . سالها است که بسیاری از افراد این روش ها را با رضایت خاطر به کار می گیرند و انتخاب روش ها موضوع صرف شخصی می باشد.

اگر شما از معدود کسانی هستید که به سادگی نمی توانید خود را به چند تزریق روزانه عادت دهید یا اگر تنها نقصی جزئی در انسولین دارید ممکن است قادر باشید تنها یک با  دو تزریق روزانه از انسولین طولانی اثر با متوسط الاثر انجام دهید.

چگونه و در کجای بدنم می توانم تزریق انسولین را انجام دهم ؟

گروه مراقبت دیابت به شما نشان خواهند داد که چگونه عمل تزریق را انجام دهید و انواع تجهیزات موجود را برای شما توضیح خواهند داد.

امروزه بسیاری از مردم از سوزنها و سرنگ های پلاستیکی یکبار مصرف استفاده می کنند، گرچه تعداد معدودی نیز هنوز سرنگ های شیشه ای با سوزنهای یکبار مصرف را ترجیح می دهند . در صورت کمترین خطر بروز عفونت ، از سرنگ ها و سوزنهای یکبار مصرف چندین بار می توان استفاده کرد . معمولا وقتی سوزن آنها کند می شود و در تزریق ایجاد

قلم های تزریق انسولین نیز بیشتر به خاطر سرنگ ها و سوزن های قدیمی از قلم های راحتی و سهولت حمل و نقلشان بسیار رایج شده اند.  انواع مختلفی از این قلمها موجود میباشد اما اصول کلی همه آنها شبیه یکدیگر می باشد . اصل موضوع این است که کدامیک بیشتر مناسب فرد هستند.

همانطور که قبلا گفته شد انسولین بیشتر باید زیر پوست تزریق ش ود تا داخل ورید و عضله اما تحقیقات اخیر نشان داده است که بسیاری از مردم ممکن است آنقدر سوزن را عمقی تزریق کنند طوری که انسولین اشتباه وارد ماهیچه ( که در زیر پوست قرار دارد) کنند . قضاوت دقیق در مورد عمق تزریق بسیار مشکل است ، بویژه اگر فرد لاغر باشد اما موضوع مهم تسلط بر تکنیک است زیرا انسولین از طریق ماهیچه سریعتر جذب می شود.

تیم مراقبت دیابت روش تزریق را به فرد نشان می دهند اما بیشتر مردم بر این باورند که ساده ترین راه ، جمع کردن پوست و تزریق به درون ناحیه جمع شده در یک زاویه ۹۰ درجه می باشد . پوست را نباید محکم فشار دهید زیرا این عمل باعث میشود هنگامی که سوزن وارد پوست می شود به آن آسیب وارد کند.

برای بیمارانی که با مشکل تزریق غیر عمدی انسولین به داخل عضله روبرو هستند سوزنهایی با طول متفاوت تهیه شده است و همچنین می بایست این افراد مشکل خود را با تیم مراقبت پزشکی در میان بگذارند. آنها بهترین مکان های تزریق را به شما توصیه خواهند کرد . بالای رانها ، باسن ها و شکم متداول ترین مکان ها برای تزریق می باشند. بهتر است همیشه از یک ناحیه برای تزریق استفاده نشود زیرا با این کار یک توده کوچک چربی ( به نام لیپوهیپوتروفی ) به وجود می آید که می تواند جذب انسولین را کند سازد.

شاید فکر خوبی باشد که انسولین طولانی اثر و متوسط الاثر به درون ران یا باسن تزریق شود و برای تزریق انسولین سریع الاثر نیز از شکم استفاده گردد اما مهمترین مسئله این است که بایستی از مکان تزریق راضی بود.

آیا تزریقات آسیب و یا اثری به همراه خواهند داشت ؟

افرادی که سالها خودشان تزریق انسولین را انجام می دهند می گویند که چیزی احساس نمی کنند اما بسیاری از افراد مبتدی ممکن است در ابتدا آن را کمی دردآور بیابند . سعی کنید تا حد امکان بدنتان را شل نگه دارید و تکنیکی که به شما نشان داده شده است را دنبال کنید. بعضی از افراد اظهار می دارند که مالیدن یخ بر روی پوست چند ثانیه قبل از تزریق برای بی حس کردن آن بسیار مفید است . شاید شما هم دوست داشته باشید این تکنیک را امتحان کنید.

هر چه بیشتر عمل تزریق را انجام دهید خواهید دید که تزریقات به ندرت آسیب زا هستند اما اگر در روند تزریق هیچگونه پیشرفتی حاصل نشد، بهتر است با مرکز مراقبت دیابت تماس بگیرید و علت مشکل را بررسی کنید.

سوزنها بسیار ظریف هستند و معمولا هیچ اثری از تزریق بر جای نمی گذارند. گاهی اوقات ممکن است بعد از تزریق خونریزی کمی وجود داشته باشد و با محل تزریق کبود شود ، اما این امر چیزی نیست که در مورد آن نگران باشید. در اینجا شاید یکی از رگهای بسیار ریز خونی که در زیر پوست قرار دارد پاره شده باشد و البته گهگاهی این اتفاق رخ می دهد . عملا هیچ شانسی وجود ندارد که انسولین مستقیما وارد جریان خون شود.

نکات کلیدی

• دارو درمانی برای بیماران NIDDM مفید می باشد.
• داروها به شيوه های متفاوتی عمل میکنند و عوارض جانبی متفاوتی نیز دارند. فراموش نکنید قبل از تجويز با تیم مراقبت ديابت آنها را مورد بررسی قرار دهيد.
• تزريق انسولین برای همه افراد مبتلا به IDDM و درصد زیادی از بيماران مبتلا به NIDDMI ضروری می باشد.
• حداقل دو تزريق و یا ممکن است چهار تزريق در روز نیاز باشد.
• تزريقات به ندرت ایجاد ناراحتی میکنند و یا بندرت اثری بر روی و پوست می گذارند .
• فرآورده های انسولین می توانند کوتاه اثر ، متوسط الاثر ويا ملوانی اثر باشند.
• مخلوط های جدید از قبل تهيه شده ای از انسولين های کوتاه اثر و متوسط الاثر وجود دارد.