مجله سلامت

با خواص دارویی سماق در طب سنتی بیشتر آشنا شوید

یک نام دیگر آن سماک است. رنگ آن قرمز و قهوه ای است، طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن تزش می شود. در تمام قسمتهای این گیاه جوهر مازو «تانن» فراوان است. به همین جهت قابض و پاک کننده معده می باشد و از انواع اسهال حاد و مزمن و خونریزی معدی جلوگیری می نماید و خوردن گرد سماق با آب سرد از خونریزی داخلی جلوگیری میکند.

خوردن نیم کوفته آن با آب سرد و زیره برای کسی که مرتبا قی میکند و شکمش بند نمیشود بسیار مفید میباشد. چاشنی خوبی برای آش ها و سوپها و خورشها میباشد، ولی رنگ آن راسیاه میکند و اشتها را تحریک می کند. قدرت بو داده آن زیادتر از خام آن است. گردی که بر روی این میوه می نشیند به آن خاک سماق می گویند. بسیار قابض و کمی تلخ است و به علت داشتن املاح از ترشحات بی رنگ زنانه جلوگیری میکند.

برای این منظور درمان نزله یعنی «سرماخوردگی که باعث تب و سرفه می شود» و تبهای صفراوی. ۱۵ تا ۲۴ گرم در روز مصرف دارد. غرغره جوشانده سماق جهت ورم گلو و دهان تجویز شده است. گرد سماق جهت تقویت و استحکام لثه و جوشهای چرکی دهان و تسکین درد دندان و کرم خوردگی مفید است. کمپرس پیشانی با جوشانده سماق از خون دماغ جلوگیری میکند. «هرگز میوه تازه سماق و نرسیده آن رانخورید، زیرا تولید مسمویت میکند» و تنها از میوه خشک آن به طور چاشنی تا پنج گرم می توان استفاده کرد.

سماق یک پای ثابت سفره هفت سین و چاشنی مخصوص چلوکباب است و چون رنگ قرمز سماق مرغوبترین آن است، عدهای سودجو سماق زرد و تیره را از راه تقلب رنگ می کنند. از نظر خواص و منافع نوع قرمز سماق امتیازی به رنگهای دیگر ندارد. به این جهت توصیه می شود که از خوردن سماقهای رنگ کرده خودداری نمایید. برگ و ساقه وریشه سماق چندین خاصیت دارد که بجز سماق سایر قسمتهای آن در دسترس مردم نمی باشد و احتیاجی نیست که خواص آن را بنویسیم، بجز اتلاف وقت ثمر دیگری ندارد.

سماق در طبیعت سرد و خشک است و برودت برگ آن کمتر از دانه آن میباشد. با زرده تخم مرغ و  گشنیز خشک قاطع اسهال است و با زرده تخم مرغ که در آن پخته شود قابض مانع اسهال است. «مضر معده و جگر بارد» مصلحش مصطکی و انیسون (بومادران) و طبخ آن با بادمجان مقدار خوراک سه مثقال، بدل سماق سرکه میباشد. گرد سماق جهت درد دندان، جهت تقویت و استحکام لثه دندان و جوش دهان و درد دندان کرم خورده. سماق را با آب مضمضه کنند. از آب جوشانده سماق یک قطره در گوش بچکانند، جهت منع سیلان چرک گوش و بروز آبله در گوش نافع طبع، سماق مانع ورم، ضربه و صدمه که بر اعضاء رسیده باشد.

نافع و اماله (تنقیه) به طبع آن جهت زخم روده و اسهال خونی مفید است. درخت سماق شبیه به درخت انار و دندانه دار مثل اره سرخ و دندانه هایی شکل عدس می باشد. استعمال دندانه های ساییده آن با آب سرد قاطع سیلان خون بالا و پایین و گرد آن قطع سیلان رحم، خیسانده آن در گلاب و آب با قدری کتیرا جهت بروز آبله در چشم مفید است.