استرس و عوامل موثر بر آن

استرس

آثار جسمی و روانی ناشی از وقایع، رویدادها و مشکلات را استرس گویند. هر رويداد زندگی و یا هر مشکلی که برای شما یا یکی از نزدیکان، دوستان خانواده، آشنایان و ۱۰۰ اتفاق می افتد و روی جسم و روان شما اثر می گذارد، عامل استرس نامیده میشود

عامل استرس علاوه بر آثار روانی، آثار و پیامدهای جسمی متعددی نیز دارد و هیچ عضو یا ارگانی از بدن از آثار آن مصون نیست. عامل استرس می تواند روی هر دستگاهی از بدن آثار زیان بار داشته باشد. بعضی از این آثار زودگذر است، مثلا وقتی شما در اثر شنیدن خبر ناراحت کننده ای دچار استرس می گردید ممکن است فشار خون شما بالا رفته و تعداد نبض شما افزایش پیدا کند، احساس طپش قلب نمایید، احساس ناراحتی در ناحیه معده داشته و دچار سرگیجه، سردرد، تعریق و لرزش گردید. آثار زودگذر چندان مشکل آفرین نمی باشد.

اما آنچه اهمیت بیشتری دارد آثار جسمی پایدار است. به عنوان مثال: بیماری های قلبی عروقی، بیماریهای پوستی، بیماری های گوارشی، بیماری های تنفسی، سردردها. عامل استرس، فرد را مستعد ابتلا به بیماری های عفونی (به ویژه عفونت های ویروسی) و بیماری های سیستم ایمنی می سازد.

ثابت شده است کسانی که دچار بیماری های بدخیم (سرطان) می گردند، در معرض عوامل استرس بیشتری قرار داشته اند. شاید شما هم ابتلا به عفونت های ویروسی (ننلير سرماخوردگی، آفت و تب خال) و اختلالات گوارشی (نظیر سوء هاضمه، گاستریت یا زخم معده) را بلافاصله به دنبال عامل استرس تجربه کرده باشید.

به دو طریق می توان با استرس مقابله کرد:

1. پیش بینی، شناسایی و پیشگیری از استرس

۲. سازگاری با استرس

در طریق اول باید سعی نمود، رویدادهای زندگی را عادی نموده و تا آنجا که مقدور است، جلوی وقوع آن را گرفت. بعضی از وقایع قابل پیش بینی و پیشگیری است. به چند نمونه در این زمینه توجه فرمایید:

• با رعایت دقیق قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، میزان حوادث رانندگی کاهش می یابد و خطر وقوع حادثه برای فردی که بیشترین رعایت مقررات را می کند، بسیار ناچیز است. استرس های مربوط به حوادث رانندگی شامل آسیب دیدگی، قطع عضو، خسارات مادی، آسیب و یا فوت آشنایان و وابستگان، شاهد صحنه تصادف بودن و یا شاهد مرگ دیگری بودن است؛
• حتی الامکان از وام گرفتن، قرض گرفتن و خرید اقساطی اجتناب کنید. فقط در شرایطی اقدام به این کارها بکنید که از توانایی بازپرداخت اقساط آن کاملا مطمئن باشید.
• در برنامه ریزی های روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه دقت کنید و زمان کافی برای انجام هر کاری را در نظر بگیرید. تعجیل در انجام کارهای چند کار را توأم با هم انجام دادن، سر وقت در قرارها حاضر نشدن، به تأخیر افتادن کارهای روزانه، دیسر رسیدن به محل کار، دیر وقت به منزل رسیدن و … همگی استرس محسوب می شود؛ – خودشناسی، اصلاح رفتار، بازنگری عملکرد و برخوردهای روزانه، تعالی شخصیت، خویشتن داری، صبر و حوصله، گذشت، ایثار و … مانع بروز بعضی از استرس های اجتماعی و خانوادگی می گردد. استرس هایی نظیر درگیری های لفظی، عصبانیت ها، پرخاشگری ها، ناسازگاری ها، اختلاف با همسایه یا همکار یا همسر و کینه و نفرت همگی ناشی از عدم رعایت موارد فوق است؛
• قناعت و صرفه جویی مانع بعضی از استرس های اقتصادی می گردد؛
• صبر و حوصله و خویشتن داری در مواقع حوادث طبیعی و غیر طبیعی می تواند از تأثيرات استرس آمیز این گونه حوادث به میزان قابل توجهی بکاهد.

علی رغم تمهیدات، باز هم بسیاری از حوادث و اتفاقات رخ می دهد که قابل اجتناب نیست. بسیاری از مشکلات اقتصادی یا اجتماعی غیرقابل اجتناب است.

بسیاری از عوامل ایجاد کننده رویدادهای استرس آمیز زندگی، از کنترل فرد خارج است و یک نفر به تنهایی نمی تواند آن عوامل را رفع نماید و مانع بروز حادثه و استرس گردد. بنابراین ضروری است در درجه اول توکل بر خداوند داشته باشید و با صبر و حوصله به مقابله با استرس بشتابید. در سازگاری با استرس چند نکته را باید در نظر داشته باشید:

• پرهیز از عجله؟ و دوری از اضطراب و عصبانیت؛
• صبر و حوصله؛ يافتن راه حل های منطقی؛
• تسلیم شدن در برابر مشکلات؛ « توکل به خدا و خود را به خدا واگذار کردن و تقویت صبر و پایداری؛
• نرمش و ورزش منظم حداقل سه جلسه در هفته و هر جلسه حداقل به مدت نیم ساعت؛ ( مراقبها یا تمرین تمرکز و آموزش آرام سازی؛
• لبخند و شادی (خنده در مقابله با استرس معجره می کند)؛
• اجتناب از عصبانیت و خصومت؛ – استفاده از دوش آب سرد در مواقع عصبانیت؛
• در نظر گرفتن اوقات معینی در طول هفته برای استفاده از اوقات فراغت به نحو مطلوب؛
• کارهای هنری مورد علاقه؛
• گفتگوی دوستانه و محبت آمیز با اعضای خانواده؛ ( مشورت با دیگران و اجتناب از تصمیم گیری های عجولانه و فردی؛
• اوقاتی را به خود – فقط به خود به اختصاص دادن؛ آموزش از طریق وسایل ارتباطی جمعی