آیا برای بیماری ام س درمان قطعی وجود دارد؟

پیشرفتهای آینده در مورد درمان بیماری ام اس

چنانچه علم پزشکی در سالهای اخیر، پیشرفتهایی در بهبود زندگی بیماران مبتلا به ام اس به وجود آورده است، ولی هنوز هم این بیماری باعث ناتوان شدن بسیاری از افراد شده و موجب درد و رنج بیماران و خانواده های آنها می شود. با اینحال، تحقیقات زیادی در جریان است تا اطلاعات ما درباره این بیماری را افزایش داده و به ما این امید را می دهد که در آینده زندگی برای این بیماران راحت تر باشد. انجمن ملی ام اس ایالات متحده آمریکا، اهداف تحقیقات فعلی دانشمندان را چنین اعلام می دارد: سرعت بخشیدن به پیدا شدن راههای درمانی جدید، پیشگیری و معالجه بیماری، کشف علل ایجاد بیماری و روند آن، پیشگیری و از بین بردن صدماتی که به سیستم عصبی وارد می آید و بهبود عملکرد آن و همچنین بهبود در کیفیت زندگی بیماران و تقویت سرویسهای مراقبتی و پزشکی آنها.

تحقیق در مورد علل ایجاد بیماری

تعداد زیادی از تحقیقات دانشمندان در حال حاضر صرف بررسی علل ایجاد بیماری ام اس می شود تا از این طریق روند بیماری نهمیده شود و روشهای جدیدی برای پیشگیری و درمان آن بوجود آید. دانشمندانی که بر روی این جنبه از بیماری تحقیق می کنند تمرکز خود را بر روی چگونگی تأثیر ژنتیک، سیستم ایمنی بدن و عوامل محیطی مختلف که ممکن است باعث بروز این بیماری شوند قرار داده اند. تحقیقات ژنتیک عمدتا در شناسایی ژنهایی که باعث می گردد افراد مستعد ابتلاء به بیماری ام اس شوند استوار است. حدود بیست ژن ممکن است در مستعد کردن بیماران برای شروع روند تخریب خود ایمنی میلین ها نقش داشته باشند. در حال حاضر چندین تحقیق ژنتیکی در حال انجام است که در آنها تفاوتهای بین کروموزومهای افراد مبتلا به ام اس و افراد سالم را بررسی می نماید. تا کنون به نظر می رسد که حداقل دو نوع ژن ممکن است در بیماران مبتلا به ام اس غیر طبیعی باشند. یکی ژنهایی که به سیستم ایمنی بدن کمک می کنند که بافت خود بدن را از اجسام خارجی که وارد بدن می شوند تشخیص دهد و دیگری ژنهایی که گیرنده های تی سل هایی را کنترل می کنند که تعیین می کنند به چه ماده ای این سلولهای ایمنی باید حمله کنند.

دانشمندان در چند مرکز تحقیقی مهم بر روی این که چه ژنهای تنظیم کننده سیستم ایمنی باعث ایجاد بیماری ام اس می شوند نشانه رفته اند. برای مثال در دانشگاه جرج تاون در واشنگتن پروژه تحقیقاتی وجود دارد که بر روی زنی به نام SP3 کار می شود تا مشخص گردد که چرا در بیماران مبتلا به ام اس این ژن به نظر غیر فعال می باشد. اگر ثابت شود که ژن SP3 باعث بد کار کردن سیستم ایمنی بدن و ایجاد بیماری ام اس می شود، گام منطقی بعدی این خواهد بود که روشهایی برای پیشگیری و درمان ام اس بوسیله فعال کردن این ژن ایجاد شود.

ژن ها و محیط ها

مطالعات دیگری که بر روی ژنها بعمل می آید در این زمینه انجام می شود که چرا افرادی که در مناطق شمالی جهان زندگی می کنند بیشتر مستعد ابتلاء به بیماری ام اس هستند. دانشمندان هنوز نمی دانند که آیا مستعد بودن افرادی که در مناطق شمالی جهان زندگی میکنند بخاطر ژنتیک است و یا اینکه بعلت محیطی است که این افراد در آن زندگی میکنند. بنابراین آنها زنهای این بیماران را که در این مناطق زندگی میکنند مورد بررسی قرار می دهند تا شاید الگویی ژنتیکی بافت شود و از طریق آن بتوان پیش بینی کرد که سایر اشخاصی که چنین الگوی ژنتیکی دارند در آینده دچار این بیماری می شوند. بیماری می شوند. دانشمندان دیگری نیز بر روی عوامل محیطی بررسی می کنند. برای مثال، یک گروه از محققین،در دانشکده پزشکی ویسکانسین در آمریکا تلاش می کنند مشخص نمایند که چرا بیماری ام اس در مناطق نزدیک به خط استوا خیلی کمتر دیده می شود در حالی که این مناطق از وضعیت بهداشتی خوبی برخوردار نیستند و بیماریهای انگلی زیادی در آنجا وجود دارد. این دانشمندان عقیده دارند که ممکن است کم بودن بیماری ام اس در این مناطق بعلت آلوده بودن اکثر ساکنین این مناطق به انگلهای خیلی ریزی باشد که باعث فعال شدن تی سلهای کمک کننده نوع دوم می شود. فعال شدن تي سلهای کمک کننده نوع دوم که به آن Th2 نیز گفته می شود ممکن است باعث حفاظت بر علیه مواد شیمیایی سیستم ایمنی شود که سبب شروع تخريب خود ایمنی مبلين می گردد. یکی از اعضای این تیم چنین اظهار می دارد: “عفونتهای انگلی” در این مناطق خیلی شایع هستند زیرا وضعیت بهداشت این مناطق زیاد خوب نمی باشد. در این قسمتها بیماری ام اس خیلی کم و به ندرت دیده می شود. به نظر ما عدم مواجه شدن افراد در کودکی با این عفونتهای انگلی که باعث فعال شدن Th2 می گردند، یک عامل محیطی خیلی مهم در ایجاد بیماری ام اس می باشد. تحقیق دیگری که بر روی علل محیطی ایجاد کننده بیماری ام اس در حال انجام است، بررسی ارتباط ویروسهای مختلف با این بیماری می باشد. تا کنون هیچ ویروسی ثابت نشده است که باعث بیماری ام اس می گردد، اما دانشمندان هنوز به دنبال ویروسی هستند که موجب پیدایش این بیماری می شود.

روند خود ایمنی

در کنار تحقیقاتی که بر روی اثر ژنتیک و عوامل محیطی در ایجاد بیماری ام اس انجام می گردد، بسیاری از تحقیقات دانشمندان در حال حاضر بر روی سیستم ایمنی بدن و کشف اختلالاتی که در این سیستم ایجاد می شود، متمرکز شده است. هدف نهایی چنین تحقیقاتی، پیدا کردن راههایی است که فقط آن قسمتهایی از سیستم ایمنی بدن که باعث تخریب میلین می شود را سرکوب نماید. راههای زیادی هم اکنون وجود دارد که کل سیستم ایمنی را از کار می اندازد و سرکوب می کند اما چنین روشهایی باعث می گردد که شخص مستعد ابتلاء به انواع عفونتها و سرطانها گردد. بنابراین، دانشمندان در حال حاضر به دنبال پیدا کردن راههایی هستند که فقط بعضی از قسمتهای سیستم ایمنی را از کار بیندازد بطوریکه اکثر قسمتهای این سیستم، دست نخورده و سالم باقی بماند. یکی از مسایلی که دانشمندان بر روی آن تمرکز نموده اند پیدا کردن علت و چگونگی عبور سلولهای ایمنی از سد خونی مغزی می باشد. در پروژه ای که در دانشگاه پنل (Yale) در آمریکا تحت بررسی است، دانشمندان در حال مطالعه بر روی چگونگی فشرده شدن تی سل ها و عبور آنها از عروق خونی و مهاجرت به مغز می باشند. محققین معتقدند که بعضی تی سل ها بصورت تجمعی در دیواره عروق جمع شده و به آن می چسبند. تحت بعضی شرایط، آنزیمهایی به نام پروتئاز فعال شده، دیواره عروق را می شکند و اجازه می دهند که تی سل ما وارد سیستم عصبی شوند. دانشمندان در تلاش هستند که بفهمند چه شرایطی باعث فعال شدن این فرآیند می شود و امیدوارند که این تحقیق به پیدا شدن روشهای جدیدی برای پیشگیری و کنترل بیماری ام اس منجر شود .

در تحقیقات دیگری که در این رابطه انجام می شود از اسپکتروسکوپی مغناطیسی برای تجزیه مواد شیمیایی بافتهای بدن استفاده می گردد. با استفاده از این روش جدید، نشانه هایی به دست آمده که علت اینکه بعضی از سیستم های ایمنی بدن بیماران بطور مداوم به میلین حمله می کنند را نشان می دهد. بطور خاص، میلینی که هنوز به آن حمله نشده است و با میکروسکوپهای معمولی به نظر سالم و دست نخورده می آید ممکن است اگر با میکروسکوپ های پیشرفته و روش های مغناطیسی مورد ارزیابی قرار بگیرد دارای نشانه هایی از غیر طبیعی بودن باشد. دانشمندان چنین پیشنهاد می دهند که شاید این اختلالات خیلی کوچکی که در میلین ها ایجاد می شود مسئول حملات دایمی به آنها باشد که منجر به ایجاد نوع پیشرفته بیماری ام اس می گردد. تحقیقات بیشتری در حال انجام می باشد تا مشخص نماید که آیا این نظریه واقعا درست می باشد یا خیر.