آیا انجام عمل وازکتومی روش مناسبی برای جلوگیری از بارداری است؟

آیا انجام عمل وازکتومی روش مناسبی برای جلوگیری از بارداری است؟

وازکتومی چیست؟

وازکتومی انجام یک عمل بسیار ساده و راحت و به صورت سرپایی می باشد . این عمل روی مردانی که به تعداد کافی فرزند دارند و دیگر نیازی به باروری نمی بینند، انجام می شود.

نحوه ی انجام وازکتومی چگونه است؟

این عمل ساده، بین پانزده تا بیست دقیقه زمان می برد. برای انجام آن «بی حسی موضعی» کافی است، درد زیادی ندارد، و به بستری شدن در بیمارستان نیازی نیست.

برای انجام عمل، دو شکاف کوچک در قسمت بالای «کیسه ی بیضه» داده می شود. از طریق این شکاف ها، لوله ای را که در هر طرف «اسپرم» را از بیضه به «کیسه ی منی» می برد قطع می کنند و آن را می بندند. به این ترتیب از ورود اسپرم به مایع منی جلوگیری می شود.

آیا عمل بلافاصله موفق است؟

با توجه به این که بعد از قطع مسیر عبور اسپرم ها هم چنان تعداد زیادی از آنها در کیسه ی منی و مسیرهای ارتباطی موجود هستند، باروری بلافاصله از بین نمی رود. برای محو کامل اسپرم ها، حداقل ۱۵ بار انزال یا «۱۲ هفته» زمان لازم است. اصولا قبل از «صدور مجوز مقاربت بدون  جلوگیری» از سوی پزشک، انجام «آزمایش منی» و مشاهده ی «عدم وجود اسپرم ها»، عاقلانه است.

مرد پس از چه مدتی به سر کار خود برمی گردد؟

کمی بعد از انجام عمل وازکتومی، بیمار تنها روز عمل را استراحت می کند و تا ۴۸ساعت از انجام کارهای سنگین بدنی منع می شود. بنابراین در صورتی که شغل بیمار با کارهای سنگین همراه است، تنها ۴۸ساعت استراحت کافی است.

آیا وازکتومی می تواند موفق هم نباشد؟

در قریب ۱٪موارد در اثر «برقراری مجدد ارتباط» دو قطعه ی قطع شده، اسپرم ها مسیر خود را باز می یابند و وازکتومی ناموفق می شود. این میزان نارسایی به قدری ناچیز است که اساسا در نظر نمی آید.

بعد از وازکتومی بر سر اسپرم ها چه می آید؟

توجه داشته باشید که بعد از وازکتومی «تولید اسپرم» از بین نمی رود و همچنان در بیضه ها ادامه می یابد؛ اما چون اسپرم ها در مسیر بسته ای قرار می گیرند، مانند هر سلول بی فایده ی دیگری در بدن جذب و محو می شوند.

چه زمانی می توان فعالیت جنسی را از سر گرفت؟

برگشت به فعالیت جنسی معمولا در عرض چند روز بعد از عمل میسر است. به هر حال باید تأکید مجدد شود که برای تن دادن به «مقاربت های بدون جلوگیری» حداقل ۱۵ بار انزال يا «۱۲ هفته» زمان لازم است تا اسپرم ها به طور کامل از مایع منی محو شوند.

آیا در فعالیت جنسی خللی ایجاد می شود؟

وازکتومی هیچ تأثیری بر قوای جنسی مرد ندارد. «باروری» و «توان جنسی» دو موضوع کاملا جدا از یکدیگرند. در وازکتومی مسیر حمل اسپرم ها قطع می شود و از ورود آنها به مایع منی ممانعت به عمل می آید.

چگونه می فهمیم که انجام وازکتومی مورد دارد؟

اگر شرایط زیر را دارید، وازکتومی برای شما مناسب است:

۱- به تعدادی که می خواهید فرزند دارید.

۲- مطمئن هستید که با تغییر شرایط از جمله «ازدواج مجدد» یا خدای ناکرده «مرگ فرزند» بچه ی دیگری نمی خواهید.

٣- شما و همسرتان از کاربرد روش های جلوگیری دیگر رضایت ندارید. برعکس، تحت شرایط زیر انجام وازکتومی توصیه نمی شود:

۱- امکان پشیمانی شما یا همسرتان

۲- اگر به هر دلیلی «عقیمی همیشگی» را برای خود مناسب نمی بینید.

۳- اگر شرایط «بدنی و روحی» خوبی ندارید.

ارایه ی نظر در مورد آخر در حیطه ی وظایف پزشک است. تشخیص این که وازکتومی روش مناسبی برای شرایط بدنی و روحی شما هست یا نه، از وظایف پزشک محسوب می شود.

وازکتومی چه فایده ای دارد؟

وازکتومی امکان دقیق تنظیم خانواده را مهیا می سازد. تنها روشی که از نقطه نظر کارایی با آن قابل مقایسه دانسته می شود، «بستن لوله های رحم» است. وازکتومی، با در نظر گرفتن «سادگی انجام» و «سرپایی بودن آن» بی اغراق بهترین روش قطعی ضد بارداری است.

روش های جلوگیری از بارداری

برای پرهیز از بارداری، روش های گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند که قدمت بعضی از آنها به قدمت تاریخ بشر است. اهم روش های ضد بارداری به قرار زیرند:

ا- قطع مقاربت

۲- شست وشوی بعد از مقاربت

٣- تطویل دوره ی شیردهی

۴- کاندوم

۵- پرده ی مبهلی

۶-استفاده از اسپرم کش ها

۷- اسنفج های ضد بارداری

۸- روش ادواری

۹- قرص های ضد بارداری

۱۰- تزریقات ضد بارداری

۱۱- تزریقات ضد باروری

۱۲- IUD

۱۳- بستن لوله های رحم

۱۴۔ وازکتومی

قطع مقاربت

بی اغراق قدیمی ترین روش جلوگیری از بارداری «قطع مقاربت» است. در این روش، مرد قبل از انزال، مقاربت را خاتمه می دهد. میزان نارسایی این شیوه زیاد است و معمولا در اثر فرار اسپرم ها (به خصوص در لحظات قبل از انزال بارداری رخ می دهد.

شست وشوی بعد از مقاربت

قدمت این روش جلوگیری نیز بسیار زیاد است. در این شیوه زن بعد از مقاربت، مهبل خود را با آب، سرکه یا مواد دیگر شست وشو می دهد. میزان نارسایی این روش زیاد است.

تطویل دوره ی شیردهی

پر پیداست که در دوره ی شیردهی حاملگی اتفاق نمی افتد. به این دلیل بسیاری از خانم ها با طولانی کردن دوره ی شیردهی ورای آن چه مورد نیاز است، باروری خود را به تعویق می اندازند و از بروز حاملگی جلوگیری می کنند. به هر حال اجرای این شیوه نیز با مشکلات زیادی همراه است.

کاندوم

این وسیله مدتهاست برای جلوگیری مورد استفاده قرار می گیرد. بی اغراق کاربرد کاندوم شایع ترین روش مکانیکی ضد بارداری محسوب می شود. میزان نارسایی آن زیاد است.

پرده ی مبهلی

این وسیله مانند مانعی بین مهبل و گردن رحم قرار می گیرد، و به این ترتیب از دسترسی اسپرم ها به تخمک جلوگیری می کند. کارایی این شیوه ی جلوگیری چندان زیاد نیست.

استفاده از اسپرم کش ها

در این روش مواد اسپرم کش را به صورت ژل، کرم یا کف داخل مهبل می کنند و به این ترتیب اسپرم ها را می کشند. گاهی از این روش به منظور تکمیل و افزایش کارایی دیگر از جمله «کاندوم، یا به خصوص «پرده ی مبهلی» استفاده می شود. به این روش نقایصی وارد است، که ذکر آنها در حوصله ی بحث نیست.

اسفنج های ضد بارداری

این وسایل مانند پرده مبهلی عمل می کنند. اسفنج ها از «پلی یورتان» ساخته می شوند و حاوی ماد ی اسپرم کش هستند.

روش ادواری

خانم ها تنها در روزهای خاصی از دوره ی ماهانه باردار هستند. طبعا در صورت انجام مقاربت در روزهایی که امکان باروری وجود ندارد می توان از بروز حاملگی جلوگیری کرد.

قرص های ضد بارداری

در ایران شاید استفاده از قرص های ضد بارداری شایع ترین روش جلوگیری از حاملگی باشد. این شیوه ی ضد بارداری با عنایت به عوارض زیادی که دارد چندان مورد توجه نیست و کم کم منسوخ خواهد شد.

قرص های ضد باروری

چینی ها رنگدانه ای موسوم به «گوسی پول» (gossy pol) را از گیاه پنبه استخراج می کنند و ادعا دارند که می تواند باروری را در مرد مختل بسازد. امید است که این دارو بعد از تکمیل مطالعات مقدماتی، به صورت خوراکی یا «موضعی» مورد استفاده ی مردان قرار گیرد.

تزریقات ضد بارداری

با تزریق داخل عضله ی «استروئید های جنسی» می توان از حاملگی جلوگیری کرد. به این روش نیز اشکالات مطرح در مورد قرص های ضد بارداری وارد است.

IUD

اول بار بیابان گردان عرب برای پرهیز از حاملگی شترهای خود که می توانست در حین سفرهای طولانی فاجعه آمیز باشد، از کارگذاری «دانه های شن» داخل رحم شترهای ماده استفاده کردند. این شیوه ی ساده و ابتدایی در روند تکاملی خود به ساخت وسایلی از جنس پلاستیک یا فلز منتهی شده است. در حال حاضر بسیاری از خانم ها از این وسیله که می تواند عارضه دار و بعضا با نارسایی همراه باشد، برای جلوگیری از حاملگی استفاده می کنند.

بستن لوله های رحم

این شیوه ی جلوگیری نسبتا سخت و پردردسر ولی قابل اعتماد و همیشگی است. بستن لوله های رحم در قیاس با وازکتومی روش نسبتا سخت تر و پرعارضه تری است.

وازکتومی

وازکتومی روش «قابل اعتماد و همیشگی» برای جلوگیری از حاملگی محسوب می شود. انجام آن نسبتا سهل است و در عرض پنج تا بیست دقیقه خاتمه می پذیرد. آماده سازی های قبل از عمل بسیار ساده و کم خرج است.

برای انجام آن، شکاف کوچکی روی کیسه ی بیضه در هر دو طرف ایجاد و لوله ی حامل اسپرم از طریق آن قطع می شود.

وازکتومی در مورد چه مردی انجام می شود؟

اگر مرد بالغی هستید که زندگی زناشویی تثبیت شده و با قوامی را می گذرانید، و به خصوص به تعداد کافی فرزند دارید، انجام وازکتومی به شما پیشنهاد می شود. بهتر است قبل از هر اقدامی موضوع را با همسر خود در میان بگذارید و نقطه نظرهای وی را نیز جویا شوید.

 اگر در اطرافیان خود مورد مشابهی را سراغ دارید، بهتر است با وی به عنوان فردی که تجربهی کافی دارد، مشورت کنید.

در صورتی که در خصوص وازکتومی در ذهن شما هم چنان نقاط تاریک و ابهاماتی وجود دارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و نقطه نظرهای تخصصی وی را جویا شوید.

نقش وسایل ارتباط جمعی در آگاهی مردم غیرقابل انکار و بسیار حیاتی است. رادیو، تلویزیون و روزنامه های کثیرالانتشار مسئول آگاهی دادن به مردم و طرح اهمیت «تنظیم خانواده» و جایگاه وازکتومی در چنین تنظیمی هستند. متاسفانه در حال حاضر نقش این وسایل بسیار حاشیه ای و کم رنگ است و به موارد هرازگاهی محدود می شود. با این همه، در حال حاضر مقالات و اعلامیه هایی وجود دارند که قابل مراجعه هستند.

برای وازکتومی باید به چه کسی مراجعه کرد؟

اورلژیست ها، یعنی پزشکانی که متخصص در جراحی کلیه و مجاری ادرار هستند، درگیری ترین اطباء برای انجام وازکتومی محسوب می شوند.

در برنامه هایی که به خصوص از سوی سازمان بهداشت جهانی برای «اجرای فراگیر وازکتومی» ارایه شده است، انجام این عمل محدود به اورلژیست ها نیست و تقریبا هر پزشکی که تجربه ی کافی دارد می تواند به آن مبادرت ورزد.

در خانه های بهداشت روستایی نیز از افرادی که الزاما پزشک نیستند می توان استفاده کرد. آموزش درست و اصولی این افراد از وظایف دستگاه های بهداشتی کشور محسوب می شود.

آمادگی های قبل از وازکتومی

بررسی شرایط روحی مردی که درصدد انجام وازکتومی است، از وظایف پزشک محسوب می شود. بسیاری از مردان با باوری غلط، وازکتومی را برای مثال راه علاج «ناتوانی جنسی» می دانند و به انجام آن رغبت نشان می دهند. پرپیداست که انجام وازکتومی در چنین مردی عواقب ناگوار و ناخوشایندی به بار خواهد آورد.

بیماری را که طالب انجام وازکتومی است باید مورد معاینه ی دقیق قرار داد و به خصوص به وجود موارد زیر توجه کرد:

ا- داروهای مصرفی

۲- بیماری های زمینه ای

۳. جراحی های قبلی

۴- امراض خون ریزان

۵- حساسیت به مواد بی حسی

۶- فشار خون

۷- بیماری های قلبی و عروقی

۸ -عفونت کلیه و مثانه

۹- بیماری قند

۱۰۔ ترمبوز عروق

۱۱۔ کم خونی

۱۲- نارسایی کبد

باید توجه داشت که هرچند درنظر گرفتن موارد مزبور بعضا حیاتی است، ولی هیچ یک مانع انجام وازکتومی نیستند.

موارد بازدارنده ی وازکتومی

تحت شرایط زیرانجام وازکتومی توصیه نمی شود:

۱- مردی که فرزند ندارد.

۲- عفونت محلی که باید عمل شود.

۳- هیدرسل بزرگ

۴- الفنيتاز

۵- ضایعات ناحیه ی عمل .

۶-کم خونی شدید

۷- بیماری های خون ریزان درمان ناشدنی

عنایت داشته باشید که در صورت درمان هر یک از حالات مزبور، انجام وازکتومی بلامانع خواهد شد. در صورتی که بیمار برای انجام سرپایی وازکتومی مناسب نباشد، بهتر است عمل در مراکز مجهزتری انجام شود.