آشنایی با نحوه ی انتقال ویروس اچ آی وی

شیوع و راه های انتقال ویروس HIV

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی میزان آلودگی به ویروس  HIV در جهان حدود ۵۶ میلیون نفر می باشد و بنا بر گزارش کنفرانس ایدز در دسامبر ۱۹۹۹ ابتلا به بیماری ایدز چون موجی مرگ بار جوامع مختلف بشری را مورد تهدید قرار داده است ، ولی در برخی از کشورها با آموزش و برنامه های پیشگیری شیوع این بیماری متوقف شده است . در برخی از کشورهای آفریقایی میزان آلودگی حدود ۱۰٪ جمعیت را در برمی گیرد . چنین شیوعی ممکن است در آینده نزدیک در برخی از کشورهای آسیایی نیز رخ دهد.

به دلایل زیر ممکن است تعداد مبتلایان به ایدز خیلی بیشتر از میزانی باشد که در بالا شرح آن رفت :

• فقدان مکانیسم های آزمایشات تشخیص طبی مؤثر در کشورهای در حال توسعه
• عدم شناسایی ویروس در اوایل عفونت
• هزینه بالای انجام آزمایشات
• ترس از اعلام نتایج آزمایش
• دادن گزارشات آماری ناقص توسط برخی کشورها

طبق گزارشات آماری در سال ۲۰۰۶ حدود ۴ میلیون و صد هزار نفر به افراد آلوده به HIV اضافه شده است و همچنین در این سال دو میلیون و هشتصد هزار نفر در اثر ایدز به کام مرگ فرو رفته اند . همچنین آمار نشان می دهد ۱۴٪ افراد آلوده به HIV در آفریقا زندگی می کنند . در انگلیس حدود یک دهم درصد بزرگسالان آلوده به HIVهستند و در کشورهای در حال توسعه این مقدار۰/۳ درصد است .

تخمین زده می شود ۱۰ میلیون و سیصد هزار نفر جوان بین ۲۶ – ۱۰ سال با HIV  زندگی می کنند و حدود نیمی از افرادی که جدیدا به HIV آلوده می شوند (روزانه حدود ۶ هزار نفر ) ، در این گروه سنی قرار دارند . در آمریکا هنوز انتقال ویروس از مرد به مرد درصد بالایی را نشان میدهد . همچنین معتادان به مواد مخدر وریدی و افراد معتاد مبتلا ، از طریق تماس جنسی ویروس را به شریک جنسی خود منتقل می نمایند .در ایران طبق گزارش کمیته کشوری ایدز معتادان به مواد مخدر وریدی قربانیان درجه یک این ویروس می باشند .

ورود ویروس ایدز به آسیا با تأخیر رخ داده است . طریقه انتقال در اینجا بیشتر از راه آمیزش جنسی غیر همجنس و یا از طریق اعتیاد به مواد مخدر وریدی بوده است . در آسیا بیشترین موارد ایدز از کشور تایلند گزارش شده است که اغلب به علت تجارت زنان بوده است .

شیوع ایدز در ایران

ایران هم در دهکده جهانی قرار گرفته و از نظر سوق الجیشی یکی از کشورهای مهم دنیا و منطقه به حساب می آید . با فروپاشی شوروی سابق برخی از کشورهای آسیای میانه هم مرز با ایران شده و ارتباطات تجاری و فرهنگی با آنها برقرار گردید . این ارتباطات به همراه رفت و آمدهایی که ایرانیان به آمریکا و اروپا داشته اند ، خطر آلودگی به ایدز را در ایران افزایش داده است . در جدول زیر میزان شیوع ایدز در ایران آمده است . لازم به ذکر است در ایران اولین مورد آلودگی به HIV در یک کودک هموفیلی مشاهده گردید که به وی خون آلوده تزریق شده بود .

ویروس HIV از طریق مایعات بدنی شامل خون ، منی ، ترشحات واژن ، بزاق و شیر مادر منتقل می شود . عمدتا این ویروس از طریق تماس جنسی مقعدی ، دهانی و واژینالی منتقل می شود . در صورتی که فرد مبتلا به یکی از بیماریهایی باشد که از راه جنس منتقل می شود ، خطر انتقال ویروس HIV افزایش می یابد . افرادی که داروی تزریقی استفاده می نمایند و یا از سوزن مشترک استفاده می کنند و یا اینکه از یک سوزن چند مرتبه استفاده می کنند در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. کارکنان بخش های پزشکی نیز به خاطر سوراخ شدن پوستشان با سوزن آلوده در معرض خطر ابتلا قرار دارند اما در اینجا خطر کم است .

عفونت می تواند از مادر به جنین منتقل شود و یا اینکه از طریق شیر یا در هنگام زایمان به نوزاد انتقال یابد . از طریق انتقال خون و پیوند اعضاء نیز ویروس منتقل می گردد  .ویروس از طریق تماس های روزانه مانند دست دادن ، یا سرفه کردن و یا عطسه کردن منتقل نمی گردد و خطری از جانب افرادی که با ما کار می کنند و یا با ما زندگی می کنند ، اما آلوده هستند ما را تهدید نمی کند .

۱- انتقال از راههای آمیزشی: عفونت HIV نوعی بیماری آمیزشی است و از نظر سازمان بهداشت جهانی جزو بیماریهای منتقله از راه تماس جنسی طبقه بندی شده است. چرا که مهمترین راه انتقال ویروس از طریق تماس جنسی می باشد : ویروس HIV در مایع منی و درون سلولهای ایمنی ( مثل لنفوسیتها و ماکروفاژها ) وجود دارد . همچنین ویروس در دستگاه تناسلی زنان ( مایع واژن ) وجود دارد . انتقال ویروس از طریق جنسی دهانی نیز گزارش شده است . همچنین معتادان به مواد مخدر وریدی یکی از قربانیان ایدز می باشند .

٢- انتقال از طریق خون و فرآورده های خونی : این راه یکی از راه های عمده انتقال این بیماری قبل از کشف ویروس بوده است . از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۵ حدود ۱۰ هزار نفر در آمریکا از طریق انتقال خون و یا فرآورده های آن به عفونت HIV مبتلا شده اند .

افرادی که یک واحد خون دریافت می کنند ، تقریبا ۱۰۰٪ آلوده می شوند . همچنین در آمریکا حدود ۴ هزار بیمار مبتلا به هموفیلی به ایدز مبتلا شدند . در ایران هم متأسفانه تعداد زیادی از بیماران هموفیلی که از فراروده های خونی وارداتی استفاده می نموده اند به ایدز مبتلا شدند . در حال حاضر خونها از نظر وجود ویروس HIV و سایر ویروسها  که از طریق خون قابل انتقال هستند مورد بررسی قرار می گیرند .

۳- انتقال شغلی : گرچه انتقال شغلی HIV کم است اما واقعیتی است که باید به آن توجه نمود .

۴- انتقال مادر به جنین : انتقال HIV از مادر به جنین در زمان حاملگی و یا در حین زایمان امکانپذیر است و یکی از عمده ترین راه های انتقال در کشورهای در حال توسعه است . ۵۰ تا ۸۰ درصد این نوع انتقال HIV به هنگام زایمان رخ می دهد . مهمترین عوامل خطرساز از مادر به جنین عبارت است از سیگار کشیدن مادر حامله ، تماس جنسی بدون حفاظت در حین حاملگی ، پایین بودن سطح سرمی ویتامین A در زن حامله و پایین بودن تعداد لنفوسیت های T دارای مولکول CD4 در زن . باید یادآوری شود مصرف قرص های ضد  HIV به عنوان پیشگیری در سه ماهه اول بارداری و در نوزاد در شش ماهه اول زندگی ، خطر انتقال از مادر را کاهش میدهد . انتقال ویروس از شیر مادر نیز امکان پذیر است . مادر آلوده به HIV باید از شیر دادن به نوزاد خود خودداری کند .

همان طور که قبلا نیز گفته شد ویروس اچ آی وی از طریق اعمال روزمره مثل دست دادن، صحبت کردن با تلفن، تماس با مواد غذایی و غیره منتقل نمی گردد و خطری از این جانب ما را تهدید نخواهد کرد.