آشنایی با خواص درمانی ترنجبین و فواید شگفت انگیز آن

آشنایی با خواص درمانی ترنجبین و فواید شگفت انگیز آن

ترنجبین یا ترانگبین ماده شیرینی است که از گیاهی به نام خارشتر می چکد و یکی از نعمت های ایران است که در دوران گذشته در ایران و کشورهای همسایه و اروپا شهرت بسزایی داشته و اکنون در ایران مورد توجه میباشد. «از کتاب دکتر صادق مقدم» .

خارشتر گیاهی است دائمی به بلندی بیست تا پنجاه سانتیمتر که در کوهپایه های تمام ایران به حالت خودرو یافت می شود. ساقه های این گیاه خاردار، سخت و سبز رنگ بود، از پایین دارای شاخه میباشد و گلهای آن کوچک و قرمز است با وجود این که خارشتر در تمام ایران می روید، ولی در همه جا ترنجبین از آن به دست نمی آید. ترنجبین بازار دارویی ایران، از خراسان و اطراف تبریز و زرند و بندر بوشهر به دست می آید.

 در اواخر تابستان گیاهان خشک شده ترنجبین دار را روی سفرهای تکان می دهند تا چکیده های شیرین که هنگام هوای گرم از ساقه ترشح و روی آن خشک شده از آن بریزد و به همین جهت همواره مقداری از برگها و خارها و میوه های گیاه همراه آن است.

ترنجبین را به مقدار ده تا هفتاد گرم گاهی بیشتر برای شیرین نمودن داروهای گیاهی و نرم کردن سینه و روده مخصوصا در بیمارستانها در بیماریهای عفونی و مشکوک به کار میبرند. ترنجبین خاصیت ملین را نیز دارا می باشد. «شلمر» معروف از قول لاندرد می نویسد که در لبنان وقتی گله های بز خارشتر را بخورند از مقطع آن ترنجبین میجوشد، ولی در ایران در نواحی ترنجبین خیز از چرای دامها جلوگیری میکنند. زیرا عقیده دارند که بز و گوسفند اگر خارشتر رابخورد از تولید ترنجبین جلوگیری خواهد کرد. ترنجبین از مسهل های شیرین است که گاهی تنها و گاهی با داروهای گیاهی دیگر مصرف می شود.

ترنجبین، شیرخشت، بیدخشت، شکرتیقال، ترانگبین، شکرگز، بیست انگبین، گز علفی، برادرهای ناتنی می باشند و فرق اینها بیشتر در خاصیت مسهلی است، زیرا به مقدار زیاد خاصیت اسهالی دارند و تولید یبوست نمیکنند، مهمترین وبهترین مسهل برای اطفال و پیران سالخورده میباشند. درگذشته ها قلم مهمی از صادرات ایران را تشکیل می دادند ولی اکنون کمی از مصرفشان کم شده و کشورهای دیگر بازار ما را گرفته اند .

 خواص مشترک انگبین ها غذایی و دوایی می باشند که شرح میدهیم: از نظر کلی انگبینها همان شراب رنگارنگ هستند که در سورهای نخل به آن اشاره شده است. زیرا چهل درصد از ترکیب اینها را یک ماده شیرین است که در شیمی به آن (مانیت) گویند. این ماده گرچه به ظاهر نوعی قند است، ولی از نظر علمی الكل شناخته شده ست. الکلی که در اصل مایع نیست و مستی نمی آورد، مایعی است مفيد که چون وارد دهان شود، آن را خنک می کند و عطش را برطرف می کند.

نیکنوش که شفا بردارد و هر دارویی به آن همراه شود اثرش چندین برابر می شود. اما مثل سایر الکل ها خاصیت ضدعفونی کننده دارد و میکروب ها را از بین می برند و با این حال هیچ گونه ضرر و حساسیت ندارند.

به مقدار کم ملین و به مقدار زیاد مسهل هستند. اسهال اینها با سایر اسهال ها فرق دارد. پس از آنکه معده را پاک کردند ایجاد یبوست نمی نمایند. ضمنا صفرا واخلاط سوخته را دفع می نمایند. مقوی کبد و معده و رودهها هستند. حرارت و التهاب دورانی را تسکین میدهند و غم و غصه می نمایند، را برطرف میسازند. سینه و گلو را نرم کرده سرفه راتسکین میدهند. اگر مبتلا به نزله و سرفه نیستید، بهتر است مانیت را همراه با گلاب هل میل نمایید. در این صورت مفیدتر میباشد، مبتلایان به حصبه و ساير امراض عفونی روده ای، که احتیاج به تبرید دارند و هندوانه به علت داشتن نفخ برای روده آنها خوب نیست، میتوانند اب هندوانه گرفته همراه با مانیت «یا انگبینها» نوش جان نمایند.

انگبینها ، همگی مخلوط با آب جوشانده جو و ماء الشعیر مسهل خوبی برای مبتلایان به تبهای حاد هستند. اطفال و سالخوردگان مسهلی مناسب تر از اینها ندارند. ضماد اینها ضد عفونی کننده ی پوست بوده، رنگ چهره را باز می نماید.

 اگر شیر ناجوشیده را با انگبین مخلوط و شیرین کنید و آن را به صورت بمالید، جهت طراوت گونه بسیار موثر میباشد. اگر دمکرده زیره را با انگبین شیرین کرده، بنوشید، قرقر شکم را از بین میبرد. اگر شیر تازه دوشیده رابا انگبین شیرین کرده میل نمایید، شهوت را تقویت میکند و بدن را گرم مینماید. در تبهای حاد، آبله مرغان و انواع حصبه و اسهال خونی و بواسیر پیدا شدن خون در دارار، از خوردن ترنجبین خودداری کرده، به جای آن شیر خشت یا بیدخشت میل نمایید.

 زیرا در بین اینها ترنجبین است که تولید صفرا می کند. انگبینها همه دارای ویتامینهای مختلف، مخصوصا ویتامین «د» هستند و املاح زیاد مخصوصا کلسیم دارند و به همین جهت است که برای معالجه و پیشگیری نرمی استخوان اثری نیکو و موثر دارند. برای شیرین کردن داروها حتما از انگبینها استفاده کنید، زیرا به علت داشتن اشعه رادیواکتیو، اثر داروها را چند برابر می نماید.

شیرینی انگبین نه تنها برای دندان مضر نیست، بلکه از کرم خوردن و پوسیدگی آن جلوگیری می نماید. در فصل زمستان یک لیوان شیر با صبحانه یا شیرخشت شیرین شده بنوشید تا از سرماخوردگی و سینه پهلو در امان باشید، به جای شیرینهایی که با شکر و قند مصنوعی درست می شود از گز و باسلق استفاده کنید. با آنها از دوستان و آشنایان خود به بهترین وجه پذیرایی کنید.

در سال قحطی اشخاصی مجرب و کار ازموده از انگبینها مخصوصا بید خشت استفاده میکردند تا پس از آن به بیماریهایی که همیشه پس از سالهای قحطی همه گیر می شد مانند: وبا، طاعون، حصبه، مشمشه مبتلا نشوند.

از وجود منیزی در انگبینها غافل نباشید، زیرا این فلز از پیشرفت سرطان جلوگیری می نمایند. قند انگبینها برای مبتلایان به مرض قند ضرر ندارد و با این که شیرین هستند، خنک میباشند. و هر قدر از انگبینها بخورید ضرر نخواهید دید. مقدار خوراک انواع دارویی انگبینها تا صد گرم هم تجویز شده است و از انواع غذایی انگبینها بیشتر هم می توانید میل نمایید.

اگر می خواهید اطفال شما رشد کامل نمایند تا می توانید به آنها از انگبینها بخورانید، مخصوصا به اطفال شیرخوار به جای شربت قند شربتی از انگبینها بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده، زود دندان در آورند. اگر مقداری از شربت بیدخشت و یا شیر خشت یا ترنجبین «انگبینها» به شیر خشت اضافه کنید، از عوارض آن روی کبد جلوگیری کرده اید.