شرایط و قوانین طلاق از جانب زوجه
با توجه به این که عمل دادن طلاق یک کار حقوقی از طرف شوهر است، ولی شخص قانون گذار شروطی را پیش بینی کرده که زن هم در صورت وجود آن شروط بتواند درخواست طلاق خود را به دادگاه ارائه نماید. این شروط برای طلاق از سوی زن به شرح زیر است:
۱- ممانعت یا ناتوانی مرد نسبت به دادن نفقه
بر طبق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی “در شرایط استنکاف مرد از پرداخت نفقه و امکان نداشتن اجرای حکم دادگاه و اجبار وی به پرداخت نفقه، زن می تواند برای طلاق به مراجع قانونی رجوع کند و قاضی شوهر را ملزم به طلاق می کند. همین طور است در صورت ناتوانی مرد از پرداخت نفقه.”
مسئله ای که از این ماده قانونی می توان برداشت کرد این است که زن جهت گرفتن طلاق اول باید از دادگاه درخواست نفقه از طرف شوهرش کند و در ادامه و در صورتی که حکم صادر شده از طرف دادگاه در رابطه با د نفقه اجرایی نشد، درخواست طلاق نماید.
۲- عسر و حرج زن
بر طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی “اگر دوام زوجیت باعث عسر و حرج زن باشد، او این حق را دارد که به مراجع قضایی مراجعه نموده و درخواست طلاق نماید. در صورتی که عسر و حرج عنوان شده در دادگاه ثابت گردد، دادگاه می تواند مرد را ملزم به طلاق کند و چنانچه اجبار میسر نشد زن با اجازه حاکم شرع طلاق داده می شود.”
عسر و حرج عنوان شده در این قانون عبارت است از وضعیتی که ادامه زندگی برای زوجه را با سختی و دشواری همراه کرده و تحمل آن میسر نباشد. یکی از موضوعاتی که زنان جامعه سعی می کنند تا از آن جهت طلاق استفاده نمایند همین مفهوم عسر و حرج است. چنانچه می توان بعضی از مفاهیم دیگری مانند بیماری صعب العلاج شوهر، اعتیاد، پرداخت نکردن نفقه یا ترک طولانی زندگی مشترک را از مفاهیم عسر و حرج دانست؛ ولی مسئله ای که این جا وجود دارد این است که تعریف این مفهوم در اختیار حاکم شرع قرار گرفته است و در خیلی از موارد رویه های گوناگونی در این رابطه وجود دارد.
۳- غیبت شوهر
در ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی نوشته شده است“ هر وقت فردی چهار سال تمام غایب مفقود الاثر باشد زن او این حق را دارد تا درخواست طلاق دهد. با توجه به این با رعایت قوانین مرتبط به شخص مفقود الاثر (ماده ۱۰۲۳) قاضی او را طلاق می‌دهد.”
از آن جایی که تحمل انتظار چهار ساله و تشریفات قانونی مربوط به فرد مفقود الاثر، دشوار به نظر می آید، این ماده قانونی برای گرفتن طلاق خیلی کم مورد استفاده قرار می گیرد. ولی راهکار راحت تری که زیاد مورد استفاده قرار می گیرد یکی از شرط های زمان عقد است که با توجه به آن چنانچه شوهر ۶ ماه غیبت داشته باشد زن از طرف شوهر برای طلاق وکیل می شود.
۴- وکالت زن در طلاق
در ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی این طور نوشته شده است“ طرفین عقد ازدواج این حق را دارند تا هر شرطی که مخالف با مقتضای عقدشان نباشـد در زمان عقد ازدواج یا عقد لازم یکدیگر کنند: مانند این که شرط کنند هر وقت مرد زن دوم بگیـرد یـا به مدت مشخصی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه زندگی زن سوء قصد یا سوء رفتاری کند کـه زندگی آن ها با هم غیرقابل تحمل شود، زن وکیل و وکیل در توکیل باشد کـه بعد از ثابت نمودن شرط در دادگاه و صادر شدن حکم نهایی خود را مطلقه سازد.”
در ازدواج های دائمی رصولاً شوهر در۱۲ مورد به زوجه خود وکالـت می دهد که با ثابت شدن یکی از شروط دوازده گانه یاد شده، خـود را مطلقـه سازد. یکی از شـروط یاد شده، غیبت مرد به مدت شش ماه یا بیشتر، مرتکب شدن جرمی کـه بر خباف مـصالح خـانوادگی باشـد، انتخاب زن دوم از طرف شوهر و اعتیاد شوهر به مواد مخدری است که برای خیر و صلاح خانواده زیان آور باشد.
وکالت زن در طلاق، که به سبب شرایط هنگام عقد و ثابت شدن آن ها به زن داده می شود؛ بیشترین استفاده را جهت تقاضای طلاق از سوی زن دارد، زیرا ثابت کردن موارد موجود در آن اصولاً آسان تر و نیازمند مدت کمتری است.
پیشنهادی به بانوان
با وجود تمام نکاتی که در بالا گفته شد باز هم در خیلی از موارد، یکی از مهم ترین مشکلات زنان، درخواست و گرفتن طلاق در وضعیت سخت زندگی است. همین موضوع باعث شده است شمار زیادی از زنان و خانواده های آن ها در زمان ازدواج به ترس از نداشتن زندگی راحت به مهریه های بالا روی آورند.
در حالی که مهریه سنگین این روزها نمی تواند در خیلی از مسائل مرد را مجبور به طلاق کند؛ به این دلیل که با تقدیم دادخواست اعسار و قسط بندی مهریه از زیر بار پرداخت یک جای آن فرار می کنند و قسط بندی مهریه هم فقط تا ۱۱۰ سکه قابل قبول است و بیشتر از آن را، تنها مرد در مواردی مجبور به پرداخت آن است که دارایی هایی به غیر از مستثنیات دین داشته باشد. با توجه به این بهتر این است که به جای مهریه های با تعداد سکه بالا در زمان عقد، زنان از وکالت در امر طلاق استفاده نمایند.
چگونگی طرح دعوای طلاق
برای این که از شوهر خود طلاق بگیرید می بایست شکایت نامه ای به محل زندگی خود یا همسرتان تقدیم کنید. چنانچه در مراکز استان ها زندگی می کنید می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید می بایست به دادگستری محل زندگی خود مراجعه کنید. یک کپی از عقدنامه و شناسنامه خود را با خود به همراه ببرید. علت های خود برای طلاق را بنویسید. بخش نامه ای به شما و همسرتان فرستاده می شود تا در جلسه محکمه حضور پیدا کنید و پس از آن هم رأی دادگاه صادر می شود که این رأی هم قابل تجدید نظر خواهی و هم قابل فرصت خواهی است. معمولاً در شهری مانند تهران روال طلاق از سوی زنان می تواند چیزی میان ۴ تا ۸ ماه به طول بینجامد.