اگر تا به حال قاعدگی طبیعی داشته اید و ناگهان قطع شده است، شما دچار آمنوره ثانویه هستند. علل احتمالی آمنوره ثانويه:
- اختلالات غده هیپوفیز
- نارسائی اولیه تخمدان (یائسگی زودرس)
- حاملگی و مشکلات تیروئید
- اختلالات ساختاری اکیست تخمدان
- فشار عصبی
- اختلالات وزن
اگر تا به حال قاعدگی نداشته اید و سنتان کمتر از ۱۶، ۱۷ سال است ممکن است پزشک صبر کند تا به بلوغ برسید. اما در صورتی که سن شما بیش از ۱۷ سال است، معمولا باید بررسی ها را آغاز کرد. اگر بیش از حد ورزش می کنید و خیلی لاغر هستید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که فعالیت خود را کمتر کنید و سعی کنید مقداری وزنتان را زیاد کنید. شاید هم درمان بی اشتهایی عصبی لازم باشد. اگر پزشک شما مشکوک به اختلالات هورمونی باشد ممکن است آزمایش، دارو و یا هورمونهای جایگزین را تجویز کند. به ندرت نیاز به انجام عمل جراحی، برای برداشتن بافت اضافی و با ترمیم اختلال ساختاری، وجود دارد. درمان آمنوره به علت آن بستگی دارد.
اگر شما استرس زیادی را تحمل می کنید، شناسایی و حذف عوامل استرس زا ممکن است باعث آغاز مجدد عادت ماهیانه شود. اگر وزنتان کم است، شاید لازم باشد که وزن خود را افزایش دهید. اگر تشخیص داده شد که آمنوره شما به علت مشکلی، مثل کیست تخمدان است، پس از درمان آن ممکن است عادت ماهیانه آغاز شود. اگر قاعدگی عقب افتاده شما به علت شروع یائسگی باشد، احتمالا پزشک هورمون طبیعی با استروژن تجویز خواهد کرد. اضافه وزن هم می تواند از عوامل آمنوره ثانویه باشد. پس کاهش وژن می تواند دوباره قاعدگی را منظم کند.
قاعدگی های دردناک
قاعدگی دردناک که بیشتر آن را به عنوان کرامپهای قاعدگی می شناسیم، مسأله بسیار شایعی است. هر ماه از هر ۲ خانم یک نفر دچار قاعدگی دردناک می شود و از هر ۴ زن یک نفر درد بسیار شدیدی دارد که ناچار است در محل کار یا مدرسه حاضر نشود.
قاعدگی های دردناک معمولا کاملا طبیعی هستند ولی گاهی ممکن است نشانه ای از:
- آندو متر بوز
- پولیپ ها
- فیبروئیدها با سایر ضایعات رحم
- وسیله جلوگیری داخل رحمی یا آی يو دی (TUD)
- آدنومیوزیم: بیماری شبیه آندومتریوز که در آن تعداد زیادی از سلولهای پوششی رحم از دیواره آن عبور کرده و باعث درد و خونریزی شدید می شود.
- تنگی دهانه رحم
هر ماه با تخریب و ریزش پوشش رحم در زمان قاعدگی، هورمون هایی به نام پروستاگلندین ها آزاد می شوند. این هورمون ها باعث انقباض عضلات رحم می شوند تا سلولهای پوششی از رحم خارج شوند. همین عضلات مسئول بیرون راندن جنین در هنگام زایمان هستند و قدرت زیادی دارند. حالا متوجه می شویم چرا کرامپهای قاعدگی تا این اندازه آزار دهنده هستند.
زنانی که دچار کرامپهای شدید می شوند، در زمان قاعدگی پروستاگلندین موجود در خونشان بیشتر است. برای تسکین درد این کرامپها، احتمالا پزشک شما داروهای مهار کننده پروستاگلندين مثل ایبوپروفن را تجویز می کند. اگر این داروها ۳ الی ۴ روز قبل از آغاز عادت ماهیانه مصرف شوند، اثر بهتری دارند، زیرا از ساخته شدن پروستاگلندین ها جلوگیری می کنند، داروهای انتخابی دیگر، قرصهای ضدبارداری هستند که نیخمک گذاری را متوقف کرده و مقدار پروستاگلندین خون را کاهش می دهند.
بعضی از درمان های طبیعی شامل:
- كلسيم: دانه های کنجد با کلسیم مکمل به اضافه منیزیم. (در ابتدا با ۵۰۰ میلی گرم کلسیم و ۲۵۰ میلی گرم منیزیم شروع کنید).
- دم کردنی های گیاهی: بابونه، زنجبیل، برگ تمشک قرمزه عصاره لیمو و علف گربه
- ورزش: تقویت عضلات کف لگن می تواند به کاهش دردهای قاعدگی کمک کند. ہوگا، دو چرخه سواری، رقصی و ورزش های دیگر نیز مؤثراند.
- گرما: حمام آب گرم، بطری آب داغ با اتاق بخار (سونا ممکن است بیش از حد، شدید باشد)
- ماساژ ماساژ با مالش با فشار می تواند درد را تسکین دهد. این روش ها را امتحان کنید
دست مشت شده با انگشتان خود را در طول مهره های تحتانی (کمر) حرکت دهید.
- ماساژ پاها
- قسمت های دردناک را بین دو انگشت شست و سبابه خود گرفته و ماساژ و فشار دهید.
پیشنهاد جالب
اگر دردهای قاعدگی در ناحیه کمر شما ایجاد می شوند، سعی کنید روزانه مدتی را صاف بنشینید تا عضلات کمرتان تقویت شوند. ورزش های منظم مداوم و شنا عضلات را شل میکنند که باعث کاهش تنش و ناراحتی می شود و به این ترتیب تسکین پیدا می کنید.
خونریزی شدید
اگر خونریزی قاعدگی به اندازه ای باشد که حداقل یک نوار بهداشتی یا تامپون در عرض یک ساعت را کاملا مرطوب کند و این مساله چندین ساعت متوالی ادامه داشته باشد (با فرض اینکه خونریزی به طور غیر طبیعی طولانی با شدید باشد) علت های زیر باید بررسی شوند:
- شایع ترین علت فیبروئیدها هستند.
- عدم تعادل هورمونی، باعث خونریزی مکرر یا نامنظم می شود.
در یک سیکل طبیعی قاعدگی، تعادلی بین استروژن و پروژسترون وجود دارد تا تولید رگهای خونی و بافت ها را در پوشش داخلی رحم تنظیم کنند.
ممکن است خونریزی نامنظم یا بسیار شدید در زمانهایی که عدم تعادل بین سطوح استروژن و پروژسترون وجود دارد و آندومتر به ساخت و ساز خود ادامه می دهد ، ایجاد گردد، بنابراین زمانی که این پوشش دچار ریزش شود، خونریزی از حالت معمولی شدیدتر می شود. خونریزی شدید و غیر طبیعی در دوران نوجوانی یا هنگام نزدیک شدن به یائسگی شایع تر است، زیرا عدم تعادل هورمونی در این دوران بیشتر است. سایر علل خونریزی نامنظم که شیوع کمتری دارند:
- سرطان آندومتر
- التهاب یا عفونت واژن، گردن رحم یا اعضای لگن
- اختلالات تیروئید
- بیماری کبدی، کلیوی یا خونی
- داروهای رقیق کننده خون
- استرم
- دستگاه ای – پو – دی
با وجود اینکه عادت ماهیانه زنان از نظر طول مدت و شدت یکسان نمی باشد، راههای زیادی برای تشخیص خونریزی غیر عادی وجود دارد.
در صورت مواجهه با موارد زیر حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- اگر جریان خون قاعدگی شما آنقدر شدید است که تامپون با نوار بهداشتی در عرض یک ساعت کاملا مرطوب شود، یا عادت ماهیانه بیش از هفت روز طول بکشد.
- به طور ناگهانی فاصله قاعدگی های شما از ۲۰- ۱۸ روز کمتر شده است. بسیاری از زنان به طور طبیعی هر ۲۱ روز یکبار پریود می شوند.
- دچار کم خونی ناشی از قاعدگی شدید شده اید
- عادت ماهیانه شما با تأخیر شروع می شود و به طور غیر معمولی شدید است. (شاید نشانه سقط جنین باشد.)
- دچار دردهای تیز و شدید شکمی، قبل از عادت ماهیانه و در حین مقاربت جنسی می شوید. ممکن است آندومتریوز داشته باشید.)
- هر گونه خونریزی از واژن بعد از یائسگی
زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، باید به سؤالاتی در مورد سلامت گذشته و نحوه خونریزیتان پاسخ دهید، پزشک معاینه لگن و پاپ اسمیر را برای یافتن علت خونریزی شدید انجام خواهد داد. همچنین ممکن است آزمایشهای خون، ادرار و مدفوع برای بررسی دستگاه گوارش و ادراری درخواست شود. در صورت لزوم تست حاملگی هم درخواست خواهد شد. ممکن است پزشک بخشی از بافت آندومتر رحم را برای آزمایش خارج کند و با تست های مربوط به تخمک گذاری را انجام دهد. همچنین بررسی می کند که آیا مبتلا به بیماری های مقاربتی هستید یا نه.
توجه:
کم کردن چربی غذا، ورزش و رژیم گیاهخواری می تواند به میزان زیادی دردهای قاعدگی را کاهش دهد. بر اساس یافته های پژوهشگران، شاید لازم باشد سونوگرافی لگن هم انجام شود تا احتمال مسائلی مانند فیبروئیدهای پولیپ ها، کینهای تخمدان و حتی بدخیمی ها رد شود. پزشک می تواند بیماری های زمینه ای را که علت خونریزی شدید هستند، درمان کند. اگر عدم تعادل هورمونی علت خونریزی باشد، پزشک ممکن است درمانهای هورمونی یا غیر هورمونی را برای حل مشکل پیشنهاد کند.
هشدار:
با وجودی که سرطان از علل شایع خونریزی شدید نیت، خانمهایی که بیش از ۳۵ سال سن دارند و خونریزی شدید از رحم دارند، باید از دیوارة ا رحم بیوپسی (نمونه برداری) انجام دهند تا استمال سرطان رد شود.
خونریزی غیر طبیعی
به عنوان یک اصل، هر دختر با خانمی که دچار خونریزی های واژینال به طور غیر منتظره و نامنظم می شود، باید به پزشک مراجعه کند. نمونه هایی از خونریزی های غیر طبیعی واژینال:
– دیدن لکه های خون در فاصله بين قاعدگی ها
– خونریزی های شدیدی که در آنها نوار بهداشتی با تامپون در عرض یکساعت کامة مرطوب شوند و این مسئله چندین ساعت ادامه باید.
– خونریزی واژینال، اگر چند هفته طول بکشد
خونریزی پس از مقاربت
خونریزی غیر طبیعی نیز ممکن است با سن و مصرف داروهای هورمونی ارتباط داشته باشد.
شاید نکات زیر را مطالعه کنید:
– خانمهایی که بائسه نشده اند: لکه بینی خفیف دو سه روز قبل از قاعدگی طبیعی است و اصلا نگران کننده نیست.
– آغاز قرص های ضدبارداری: شاید در طی چند ماه اول گاهگاهی لکه بینی وجود داشته باشد.
– زنان یائسه و با نزدیک به یائسگی که هورمونهای جایگزین را به صورت دوره ای در یافت می کنند: اگر استروژن به همراه پروژسترون ۱۰ الى ۱۲ روز در ماه مصرف شود، امکان دارد ۲-۳ روز پس از قطع پروژستین، خونریزی ایجاد شود که کاملا قابل پیش بینی است. اگر هر گونه خونریزی واژینال غیر از این خونریزی پیش بینی شده در زمان قطع دارو مشاهده کردید، به پزشک خود مراجعه کنید.
زنان یائسه یا نزدیک به یائسگی که درمان هورمون جایگزینی مداوم (HRT) دریافت می نمایند: اگر شما ترکیبی از استروژن و پروژستین را با دوز کم، به صورت روزانه مصرف می نمایید، نباید لکه بینی داشته باشید. اگر لکه بینی داشتید به پزشک مراجعه کنید.
با وجودی که با شروع مصرف مداوم هورمونها، چندین ماه طول می کشد تا لکه بینی نامنظم برطرف شود، ۸۰ درصد از زنان پس از ۱۲ ماه هیچگونه لکه بینی نخواهند داشت.
- زنان یائسه با نزدیک یائسگی که هورمون جایگزین مداوم دریافت نمی کنند، هر نوع خونریزی واژینال به این معناست که شما باید پزشک خود را ملاقات کنید.
- دخترانی که به بلوغ نرسیده اند: هر نوع خونریزی واژینال باید مورد توجه قرار گیرد.
- نوزادان دختر: خونریزی واژینال در چند روز نخست پس از تولد طبیعی است، اما هر نوع خونریزی پس از این مدت باید بررسی شود.
- هر کدام از این موارد می تواند با علامت خونریزی نامنظم واژینال تظاهر نماید:
- اختلال قاعدگی
- تغییرات هورمونی
- عفونت شایع و قابل درمان واژن
- تومورها، پولیپ ها یا فیبروئیدهای واژن، گردن رحم، جسم رحم و لوله های آن و اختلالات گردن رحم
- سرطان رحم، گردن رحم، واژن یا آلت تناسلی
- برخی بیماریهای مقاربتی مثل کلامیدیا، سوزاک، زگیلهای تناسلی
- آسیب به واژن به علت ضربه با تجاوز جنسی
- خونریزی در اوایل حاملگی یا حاملگی نا به جا (حاملگی خارج از رحم)
- عوارض حاملگی (مثل سقط)
اگر شما خونریزی نامنظم و غیر طبیعی دارید باید از پزشک خود وقت ملاقات بگیرید؛ آنگاه یادداشت کنید که خونریزی شما چه زمانهایی از ماه اتفاق می افتد.
مشخص کنید خونریزی شما از واژن است با از مقعد. اگر قرص های ضدباروری با هورمونهای جایگزینی مصرف می کنید، از دستورات پزشک خود پیروی نمایید و بالاخره اگر باردار هستند و دچار خونریزی واژن می شوید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
سندرم پیش قاعدگی PMS
همه ما گاهی اوقات بی حوصله و بداخلاق می شویم. بسیاری از خانمها، حدود یک هفته قبل از عادت ماهیانه دچار حالت های ناراحت کننده ای می شوند، که هر ماه تکرار می شود.
سندرم پیش قاعدگی: (PMS) به تغییرات جسمانی و رفتاری اطلاق می شود که عده ای از خانمها حدود یک هفته قبل از عادت ماهیانه به آن دچار می شوند.
این تغییرات در بسیاری از موارد شامل: خستگی، تنش، و زود بر انگیخته شدن است.
امروزه محققان بر این باورند که: FMS و ضعپنی جسمانی با علائم خاص است که به طور مشخص در هر سیکل ماهیانه تکرار می شود. این وضعیت معمولا یک هفته تا ۱۰ روز طول می کشد.
عملا هر خانمی در دوران زندگی اش حداقل یک بار علائم PMS را تجربه می کند. (بین ۱۰٪ تا ۵۰% خانمها در آمریکا به طور منظم دچار آن می شوند.)
PMS معمولا تا حدود ۲۵ الی ۳۰ سالگی در خانمها ظاهر نمی شود که برای دخترهای جوان خوشحال کننده است زیرا خودشان به اندازه کافی با استرس و تغییرات شدید هورمونی مواجه هستید.
زنانی که بیشتر دچار PMS می شوند، کسانی هستند که تغییر اساسی در مورمون های بدن آنان (مثل زایمان، سقط خود به خودی با عمدی) بوجود می آید. همچنین خانمهایی که استفاده از قرص های ضدبارداری را قطع می کنند، ممکن است تا زمانی که تعادل هورمونهایشان بر فرار شود، افزایش علائم PMS را داشته باشند.
سندرم پیش قاعدگی یا بداخلاقی ذاتی
علائم PMS در همه زنان یکسان نیست. در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از زنان، این علایم آنقدر شدید است که باید به پزشک مراجعه کنند.
علائم PMS معمولا ۷ تا ۱۰ روز قبل از شروع عادت ماهیانه آغاز می شود که معمولا شامل موارد زیر است:
- نفخ کردن و احتباس مایعات
- تورم و درد پستانها
- امکان افزایش ابتلا به تب خال
- افزایش وزن حدود ۲ / ۵ کیلوگرم یا بیشتر به علت احتباس مایعات)
- سردرد، کمر درد با دردهای مفصلی و عضلانی
- تحریک پذیری، زود عصبانی شدن، اضطراب، افسردگی
- ویار، خصوصا به غذاهای شیرین با شور
- بی خوابی
- خواب آلودگی، خستگی و یا بر عکس آن انرژی بیش از حد
- گرگرفتگی یا تهوع
- پیوست، اسهال و یا اختلالات ادراری
تعداد کمی از زنان ممکن است دچار حالت های زیر شوند:
- گریه کردن
- اضطراب شدید
- فکر خودکشی
- رفتار تهاجمی با خشونت آمیز
علت PMIS
محققان تئوری های متفاوتی را برای توضیح PMS مطرح کرده اند. در گذشته بیشتر محققین اعتقاد داشتند که عدم تعادل هورمونی، نظیر تولید بیش از اندازه هورمون استروژن، باعث بروز علائم PMS می شود. ولی بیشتر زنان در اواسط دوره جنسی خود – یعنی زمانی که سطح استروژن به اوج خود می رسد. این علائم را ندارند. در مطالعات انجام شده اخيره نقش هورمون واحدي مثل: استروژن، پروژسترون، تستوسترون و با پرولاکتین را در ایجاد PMS رد کرده اند. در عوض دانشمندان در حال بررسی احتمالات زیر هستند.
- نافلین عصبی: تغییرات ماهیانه در این مواد شیمایی مغز (شامل آندورفین های تغییر دهنده خلق و خو می تواند از علل احتمالی باشد. اما مطالعات، نتیجه قطعی نداشته اند.
- کمبودهای تغذیه ای: علائم $PM مثل تغيير خلق و خو، احتباس مایعات، نفخ، دردناک شدن پستانها، علاقه شدید به غذاهای خاص و خستگی را به کمبود ویتامین B6 با منیزیم نسبت داده اند. یکی از انواع PMS با سردرد، سیاهی رفتن چشمها، طپش قلب، افزایش اشتها و میل زیاد به شکلات تظاهر می کند که ناشی از کمبود منیزیم است. بر طبق این نظر به تمایل زیاد به شکلات، که سرشار از منیزیم است، به برطرف کردن این کمبود کمک می کند. ولی متاسفانه، قند موجود در شکلات باعث افزایش انسولین خون می شود که خود باعث بدتر شدن علائم PMS می گردد.
- ژنتیک: این مسئله که علامتهای مشترک PMS در دوقلوهای همسان بیشتر از دوقلوهای غیر همسان است، به نفع دخالت ژنتیک، در ایجاد PMS است.
تشخيص
اگر فکر می کنید که علائم PMS در شما وجود دارد، اولین اقدام مراجعه به پزشک متخصص و انجام معاینه کامل از بدن است. با این کار علت های جسمانی و روانی دیگر کنار گذاشته می شود. اگر معلوم شد که شما سالم هستید، اقدامات بعدی به تصمیم شما بستگی دارد. هیچ آزمایش خون ساده ای وجود ندارد که PMS را شناسایی کند. ولی اگر شما به مدت ۲ ماه هر روز علائم موجود در خودتان را یادداشت کنید، به تشخیص کمک کرده اید. زمان شروع و پایان عادت ماهیانه را در یک تقویم یادداشت کنید. هر شب علایمی از PMS را که در طول آن روز داشته اید، در دفترچه یادداشت کنید. اکنون پزشک معالجنان می تواند با استفاده از این نوشته ها به تشخیص قطعی برسد و برنامه درمانی را انتخاب کند.
کارهایی که می توانید انجام دهید
اگر دچار PMS هستید، با تغییر در روش زندگیتان می توانید علائم را بهبود ببخشید:
- ورزش: مطالعات نشان داده اند که ورزش منظم علايم PMS را کمتر می کند. شاید علت آن تحریک و آزاد شدن آندروفینها و سایر مواد شیمیایی مغزی باشد که به برطرف کردن استرس و بهبود خلق و خوی شما کمک می کند.
- خواب کافی: خواب خوب هم برای درمان PMS مؤثر است. کم خوابی می تواند باعث خستگی، تحریک پذیری و سایر علائم روحی شود.
- تغذیه: سعی کنید غذای کم چربی و سرشار از فیبر مصرف کنید. از مصرف نمک، قند، کافئین، آرد سفید و فراورده های لبنی در فاصله ۷ تا ۱۴ روز پیش از آغاز عادت ماهیانه خودداری کنید.
- وعده های کوچک غذایی: مصرف ۱ وعده یا بیشتر در طول روز به جای سه وعده بزرگ، علایم را تسکین می دهد (احتمالا به علت ثابت نگه داشتن انسولین خون است.)
- ويتامين ها: متخصصین تغذیه، مکمل های ویتامین B6 ( ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز) و منیزیم (۲۵۰ میلی گرم روزانه) را توصیه می کنند.
- اسیدهای چرب: بسیاری از زنان می گویند: مصرف شبانه روغن گل پامچال ماده ای که حاوی اسیدهای چرب ضروری است) خیلی مؤثر است. برای اطلاع از مصرف صحیح به پزشک مراجعه کنید.
- مبل زیاد به غذا را کنترل کنید. اگر تیم شکلات شوید، ممکن است علایم PMS بدتر بشود، پس به جای مواد قندی سبزیجات مصرف کنید.
- دوش آب گرم: با نزدیک شدن عادت ماهیانه، دوش آب گرم طولانی در کاهش تنش و استرس مفید است.
- كاهش درد با گرم کردن با استفاده از بطری آب داغ، کیسه آب گرم، تشک گرم می توانید کمر درد با دردهای عضلانی همراه با PMS را کاهش دهید.
- از مصرف الكل اجتناب کنید: قبل از عادت ماهیانه خود مشروب الکلی ننوشید. الكل افسردگی، سر درد و خستگی را بدتر می کند. همچنین میل شدید به غذا را افزایش می دهد.
- كلسيم: مطالعات جدید نشان داده اند که مصرف مکمل های کلسیم، ناراحتی های جسمانی را کاهش داده و باعث شده که تغییرات شدید روحی که برای میلیونها ژن در سر تا سر دنیا آزار دهنده است، به حداقل برسد. تأثیر مصرف روزانه ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم در روز به همراه ۵۰۰ میلی گرم منیزیم بررسی شده است. مصرف کلسیم یکی از بهترین و مهمترین درمانهای PMS است.
پیشنهاد جالب:
اگر نمی توانید استراحت کافی داشته باشید. برنامه های منظم خواب را اجرا کنید. با رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک زمان مشخص هر روز، حتی در تعطیلات پایان هفته، می بینید که راحت تر و به اندازه کافی استراحت می کنید.
آیا داروها مؤثر هستند؟
داروها می توانند در کنترل علائم PMS مفید باشند. دو گروه از داروهایی که توسط پزشکان تجویز می شوند – داروهای هورمونی (شامل قرص های ضدبارداری) و داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب هستند.
مطالعات جدید انجام شده در دانشگاه پنسیلوانیا، مؤثر بودن هورمونها مثل پروژسترون را زیر سؤال برده است و نشان داده که از نظر درمان PMS ارجحیتی به دار و نماها ندارند.
داروهای ضد اضطراب در کاهش علایم مؤثر هستند. در حالی که این داروها در برخی خانمهای دچار PMS، تسکین دهنده هستند، می تواند اعتیاد آور هم باشند. به همین دلیل، در زمان درمان PMS، معمولا دارو را هر ماه، ۵ تا 1 روز قبل از عادت ماهیانه تجویز می کنند. تحت این شرایط، خطر اعتیاد زایی خیلی کمتر می شود.
جدید ترین دسته داروهای ضد اضطراب (مهار کننده اختصاصی باز جذب سروتونین) شامل پروزاک ( Prozac) زولوفت (Zoloft) و پاکسیل تقريبا بطور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته اند و نشان داده شده است که در درمان علائم FMS بسیار مؤثر هستند. این دارو ها ستون اصلی درمان هستند و میزان ناقل عصبی سروتونین را در مغز افزایش می دهند.
در بیمارانی که علائم آنها بیشتر نفخ و یا سایر نشانه های احتباس آب است، مصرف مقدار کمی از دارو ۵ تا ۷ روز قبل از عادت ماهیانه می تواند کاملا مفید باشد.
توجه
مصرف روزانه مکمل های کلسیم، علایم سندرم پیش قاعدگی را بیش از ۵۰٪ کم میکند (بر اساس یافته های متخصصین بیمارستان روزولت در نیویورک).