چگونه باید به کودکان دارو داد؟

دادن دارو به کودکان

بعضی اوقات باید طفل را با لطائف الحبل وادار بخوردن دارو نمود. اولین قدم آنست که دارو را طوری بدهان طفل بریزید که گویی هرگز بفکرتان باور نکرده است که او دارو را نخواهد خورد. اگر بخواهید دارو را با جانم جانم، و خواهش و تمنا و آوردن صدها دلیل باو بخورانید ، طفل تصور خواهد کرد که شما نیز انتظار دارید که او دارو را دوست نداشته باشد. وقتی قاشق دارو را بدهانش مبریزید، راجع به میللب دیگری با او حرف بزنید . بسیاری از اطفال خردسال دهان خود را برای خوردن دارو، همچون پرندگان باز میکنند.

قرص هائیکه در آب حل نمی شود می توان خوب نرم کرد و با غذای خوش مزه ای مانند سوس سببا مخلوط کرد. دارو را فقط با یک قاشق مربا خوری سوس سیب مخلوط کنید، زیرا ممکن است طفل مبل چندانی بخوردن تمام سوس سبب نداشته باشد. حبهای تلخ را میتوان با یک قاشق مربا خوری آب قند، عسل، بامر با مخلوط کرد. قطره و پمادهای چشمی را گاهی می توان موقعی که طفل خواب است بچشم او ریخت با مالید.

وقتی دارو را با مشروبی مخلوط میسازید، بهتر است مایعی را برای این منظور انتخاب کنید که طفل دائما و بطور روز مره آنرا مصرف نمیکند ، مانند آب انگور با آب آلو ، زیرا اگر شیر و آب پرتقالش را در نتیجه اختلاط با داروئی بد مزه و نامطبوع ساز بد، طفل ممکن است ماهها نسبت بأن مظنون باشد و از خوردن آن خودداری نماید.

وادار کردن طفل خردسال که قرص یا کپسولی را درسته ببلعد، کار بسیار مشکلی است. سعی کنید آنرا لای لقمه غذایش بگذارید با همراه چبز چسبیده ای مانند موز بعطفل بدهید و بلافاصله بعد از آن مقداری از مشروباتی که طفل دوست دارد به او بدهید.

هیچ دارویی را بدون دستور طبیب به طفل ندهید

دادن هیچ دارویی را بدون اطلاع طبیب ادامه ندهید . بهترین دلیل، توجه به موارد زیر است: طفلی سرما خورده است و سرفه میکند، طبیب هم مقداری شربت سینه تجویز مینماید ، دو ماه بعد طفل مجددا دچار سرفه جدیدی میشود و مادر بدون مشورت با طبیب همان نسخه قبلی را تجدید میکند. ظاهرا ممکن است تا یک هفته حال طفل بهتر شود، ولی بعد سرفه آنچنان شدید میشود که مادر مجبور میشود بطبیب تلفن کند . طبیب فورا متوجه میشود که این مرتبه کسالت طفل سرماخوردگی نیست بلکه سیاه سرفه است . اگر یک هفته جلوتر بأطبیب در این زمینه مشورت میشد ، همان وقت بوجود این کسالت مشکوک میشد. در آنصورت اطاق طفل بلافاصله مجزا میگردید تا اطفال دیگر بی جهت در معرض ابتلاه باین کسالت قرار نگرند.

مادری که چند مرتبه سرماخوردگی و سردرد و دل درد را معالجه کرده است خود را در این زمینه متخصص و خبره می پندارد و البته تا اندازه ای هم صحیح است. ولی چنین مادری مانند طبیب ، کار آموزی نکرده است که در قدم اول با دقت زیاد در فکر تشخیص کسالت باشد و در نظر او ، دو نوع سردرد مختلف (و یا دو نوع دل درد) تقریبا یکسان جلوه میکند. در حالی که از نظر طبیب هر کدام از سردردها از نوع دیگر کاملا متفاوت است و بناچار هریک از آنها درمان خاصی را ایجاب مینماید. اشخاصی که زمانی بوسیله طبیبی با داروهای سولفامید و آنتی بیوتیک (مانند پنی سیلین) معالجه شده اند ، گاهی باین فکر می افتند که خودشان این داروها را برای امراض مشابهی مجددا مصرف نمایند . آنها پیش خود استدلال میکنند که نتایج درمانی این داروها خیلی درخشان است و مصرف آنها هم آسان می باشد و مقدار آنها را هم از آخرین مرتبه ای که مصرف کرده اند بخاطر دارند بنابراین چرا خودشان از آن استفاده ننمایند؟

مصرف این داروها گاهی اوقات باعث تولید عوارض شدیدی از قبیل: تب، بثورات، کم خونی، خونریزی از کلیه ها و انسداد ترشح ادرار و غیره میشود . خوشبختانه این عوارض کمتر اتفاق میافتد، ولی بهرحال هرچه این داروها بیشتر مصرف شود، احتمال پیدایش این عوارض نیز بیشتر میشود، مخصوصا اگر بطرز ناشایسته و نادرستی مصرف شده باشد. بهمین جهت این داروها فقط وقتی باید تجویز شود که طبیب قضاوت کرده باشد که خطرات ناشی از مرض و احتمال حسن تأثیر این داروها بیشتر از خطرات ناشی از درمان با آنها است.

داروهای مسهلی، مخصوصا در دل دردها بهیچوجه نباید بدون تجویز طبیب مصرف شود. بعضی از مردم بغلط تصور می کنند که دل درد غالبا بعلت یبوست مزاج (یا رودل) است و می خواهند قبل از هر اقدام دیگری مسهل بخورند. علل متعددی باعث دل درد می شود. خوردن مسهل در بعضی از امراض مانند آپاندیسیت و انسداد رودهها باعث تشدید و خامت مرض میشود. بنابراین چون شما علت دل درد فرزند خودرا نمیدانید دادن مسهل کار فوق العاده خطرناکی است.

تنقیه و شیاف

طبیب موقعی که طفلی ناگهان دچار یبوست مزاج میشود، مخصوصا اگر ناخوش باشد ، گاهی اوقات تنقیه با شیاف را تجویز مینماید . تجویز تنقیه یا شباف در جریان بعضی از امراض مطمئن تر از دادن مسهل از طریق دهان میباشد زیرا باعث ایجاد استفراغ یا تحریک روده های باریک نمیشود. طبیب ممکن است در نفخ شدید توأم با درد شکم، مانند دل دردهای نوزادان در سه ماهه اول زندگی و یا بعد از عمل جراحی، تنقیه را تجویز نماید.

تا طبیب کسالت را تشخیص نداده است و معالجات لازم را تجویز ننموده باشد ، والدین حق ندارند برای درمان یبوست مزاج با کسالت یا دردی اقدام به تنقیه یا استعمال شیاف بنمایند. رعایت یک نکته مخصوصا در مورد طفلی که مزاجش متمایل بخشکی و یبوست است اهمیت بسیار دارد و آن این است که از تکرار روزمره و منظم تنقیه و استعمال شیاف خودداری شود ، زیرا در اینصورت فکر وحواس طفل همیشه بمقعد و مدفوع خود متوجه و متمرکز خواهد شد.

شیافی که برای درمان یبوست مزاج بکار میرود در عمق مقعد گذاشته میشود تا در آنجا حل شود . محتویات شیاف عبارت از مواد محرکه خفیفی است که رطوبت را از اطراف بداخل مقعد میکشاند و مدفوع را نرم میکند و اجابت مزاج را مساعد میسازد. گاهی می توان اجابت مزاج نوزادی را با گذاشتن نوک لوله پو آر کوچک یا نوک سرنگی گوش و با میزان الحراره چرب شده ای در مقعد و نگاهداشتن آن در همانجا برای مدت یکی دو دقیقه، تسهیل نمود. این طریقه برای درمان فوری یبوست مزاج بکار میرود و آنهم فقط با دستور طبیب باید باشد. تکرار آن برای درمان یبوست مزاج و یا برای تربیت طفل برای رفتن بتوالت، به هیچ وجه صحیح و شایسته نیست.

طبیب بشما خواهد گفت که با چه وسیله طفل را تنقیه نمائید. طرز تهیه تنقیه باکن صابون از این قرار است که یک قالب صابون را در لگن آب بگذارید و آنرا آنقدر بهم بزنید تا رنگ آب کمی شیری گردد. این نوع تنقیه تا اندازه ای باعث تحریک و سوزش میشود لذا کمتر برای اطفال کوچکتر از دو سال تجویز میگردد . همچنین می توان مایع تنقیه را از حل کردن نصف قاشق مرباخوری نمک طعام ، یا یک قاشق مرباخوری جوش شیرین در ۲۵۰ سانتیمتر مکعب آن تهیه کرد. گرمی آب باید در حدود درجه حرارت بدن باشد. مقدار مایع تنتبه ۱۲۰ سانتیمتر مکعب برای طفل کوچکتر از یک ساله ، ۲۵۰ سانتیمتر مکعب برای طفل یک ساله، نیم لیتر (۵۰۰ سانتیمتر مکعب) برای طفل پنج ساله است.

یک ملافه نایلونی روی کف تختخواب بکشید و یک حوله حمام روی آن بیندازید. طفل را بپهلو روی آن بخوابانید و پاهای او را روی شکمش جمع کنید. لکن توالت را نیز دم دست داشته باشید.

برای تنقیه نوزادان و اطفال خردسال ، آسانترین و در عین حال مطمئن ترین وسیله، بکار بردن یک پوآر لاستیکی ( یا سرنگ گوش) است که نوک آن نرم و از جنس پلاستیک ساخته شده باشد. حباب سرنگ یا محفظه پو آر را کاملا از مایع تنقید پر کنید تا از ورود هوا بداخل مقعد جلوگیری شود. نوک پو آر یا سرنگ گوش را با وازلین یا پارافین با کولد کرم یا صابون چرب کنید، سپس در حدود سه تا پنج سانتیمتر از آنرا بداخل مقعد فرو کنید . حباب پوآد با رنگ را باهستگی بفشارید . هرچه مایع تنقبه آهسته تر و ملایم تر بداخل رکتوم رانده شود ، احتمال ناراحت شدن طفل و خروج نوری مایع از مقعد کمتر خواهد بود. روده ها مانند امواج ، منقبض و منبسط میشود . اگر در موقع فرو کردن نوک پو آد بداخل مقعد با مقاومت مواجه شدید، اگر کمی صبر کنید تا رراه باز شود، بهتر از این است که بزور آنرا بداخل فشار دهید. بد بختانه طفل خردسال بمحض اینکه چیزی را در مقعدش حس نماید شروع بزور زدن میکند بنابراین تنقیه و ماندن قسمت کمی ازمایع آن در مقعد طفل خیلی مشکل است.

وقتی نوک پوآر با سرنگ را از مقعد خارج کردید، کفل های طفل را بطرف هم بفشارید تا بدین ترتیب بتوان مایعی را که بداخل رفته است تا چند دقیقه ای نگاهداشت که عمل نرم کردن مدفوع را انجام دهد. اگر مایع تنقیه در ظرف پانزده الی بیست دقیقه خارج نشود، یا اگر بدون مدفوع خارج شود، تنقیه را می توان تجدید کرد. از ماندن مایع تنقیه درمقعد، خطری ایجاد نمیشود.

برای اطفال بزرگتر که بدون تقلا می توانند بارامی دراز بکشند و در عمل با شما همکاری نمایند ، می توان سرنگ، با کیف تنقیه، یا قوطی تنقیه که دارای لوله لاستیکی و یک نوک لاستیکی سفت و کوچکی باشد بکار برد، کیف یا محفظه محتوی مایع تنقیه را بالاتر از ۲۵ الی ۵۰ سانتیمتر از سطح مقعد آویزان نکنید (مقدار فشار و سرعت مایع بداخل مقعد، بستگی باختلاف سطح مقعدو کیف تنقیه دارد). حداقل ارتفاع که باهستگی سبب رفتن مایع بداخل مقعد میشود ، کمتر موجب ناراحتی میشود و نتایج بهتری ببار خواهد آورد.