آیا رفتار کودک من طبیعی است؟

یکی از سوالاتی که تا حدودی اکثریت خانواده ها مطرح می کنند این است که رفتارهای کودک آنها از نظر فعالیت های حرکتی در چه وضعیتی قرار دارد به عبارت دیگر آنها به دنبال این موضوع هستند که بدانند در هر سنی از کودک باید انتظار چه رفتارها و حرکاتی داشته باشیم.

برای مثال مشاهده شده است که اگر کودک سه ماه دیرتر از همسالانش شروع به راه رفتن نماید مادر شدید مضطرب می شود و بیم آن را دارد که ممکن است از نظر سایر جنبه های رشد نیز کودکش عقب افتاده باشد و یا اینکه اگر کمی دیرتر از بقیه شروع به صحبت کردن می نماید مادر مضطرب می شود و برای جبران این تأخیر به انواع و اقسام روشهای درمانی اقدام می نماید. لذا به منظور پاسخ به این سؤال، که سؤال طیف زیادی از مادران میباشد تصمیم گرفتیم که در ابتدای کتاب یکی از مقیاس های طبیعی رشد که توسط آرنولد گزل روانشناس معروف طراحی شده است را ارائه نمائیم تا هر یک از مادران مراحل رشد کودک خود را به این مقیاس مقایسه نموده و میزان نگرانی ها و دلواپسی های بی مورد خود را کاهش دهند.

اما قبل از ارائه این مقیاس نگر نکتهای لازم است و آن اینکه این مقیاس سطوح متوسل مراحل رشد را نشان می دهد و نباید انتظار داشت که همه کودکان بتوانند در سنین ارانه شده کلیه این اعمال و رفتار را به طور دنیق انجام دهند. اگر کودک شما مدتی دیرتر این اعمال و حرکات را انجام داد هیچگونه نگرانی به خود راه ندهید زیرا به زودی این تأخیرها جبران خواهند شد.

مقیاس رشد روانی حرکتی دوران اول کودکی

«کودک یک ماهه»

– کودک در بعضی اوقات در حالت نشسته می تواند سرش را بلند کند.

– در حالیکه بر روی شکم واقع شده، سرش را بلند می کند.

– بر روی شکم میخزد.

– با صدای زنگوله (محرک) عکس العمل نشان می دهد.

– بر روی زاویه ۹۰ درجه، حلفه را دنبال می کند.

– نگاه خود را روی آزماینده متمرکز می کند.

– انگشت خود را با دست دیگر گرفته و محکم می چسبد.

– بعضی از اصوات مبهم از دهانش خارج میشود.

– وقتی به او نزدیک می شوند با صدای نزدیکان خود را می شنود، گریه خود را قطع می کند.

– قبل از مکیدن پستان مادر عکس العمل نشان میدهد.

«کودک دو ماهه»

-در وضعیت نشسته، می تواند سرش را در مدت زمان کوتاهی راست نگهدارد.

– در وضعیت روی شکم، سر و شانه هایش را تکان می دهد.

– در وضعیت نشسته، سرش را راست نگه می دارد.

– با نگاه خود افراد را دنبال می کند.

– بر روی زاویه ۱۸۰ درجه، حلقه را دنبال می کند.

– با ژست خاصی به سؤالات آزماینده پاسخ میدهد.

– از پهلو به طرف پشت برمی گردد.

– تمرین های آواز بسیاری انجام می دهد، به عبارت دیگر بدون اینکه جملات با سیلابهای مفهومی را بیان کند، بطور نامفهوم آواز می خواند.

– وقتی که حرف می زند، به حرکت در می آید.

– به قیافه های آشنا لبخند می زند.

«کودک سه ماهه»

– در وضعیت نشسته سرش را راست نگه میدارد.

– در وضعیت روی شکم، روی دست خود را کمی حرکت می دهد.

– به مربعی که روی میز گذاشته شده نگاه می کند.

– چکش را می گیرد ولی این عمل او غیرارادی است.

– به لبخند آزمایش کننده با لبخند جواب می دهد.

– ملحفه خود را می گیرد و به سوی خود می کشد.

– تولید اصوات وسیع (گسترده).

– وقتی که پستانک با نوک پستان مادر را می بیند، به هیجان در می آید و عکس العمل نشان میدهد.

– با دستهای خود بازی می کند. .

«کودک چهارماهه»

– در حالت خوابیده روی شکم، پاهایش را به دو طرف باز می کند.

– روی وضعیت خوابیده به پشت، سر و شانه های خود را بلند میکند.

– در وضعیت نشسته، برجستگی کنار میز را لمس می کند.

– به اشیاء که روی میز گذاشته شده نگاه می کند.

– در وضعیت خواب به پشت می تواند یک حلقه آویزان را بشناسد.

– در وضعیت خوابیده به پشت با نگاهش چکش با عروسک را دنبال می کند و برانگیخته می شود.

– با ملحفه صورت خود را می پوشاند.

– وقتی با او صحبت می کنند همان اصوات را تکرار می کند.

– قهقهه می زند. – سرش را بطرف کسی که حرف می زند، بر می گرداند.

« کودک پنج ماهه»

– با آرامش خاصی خود را بطور نشسته نگه می دارد.

– در وضعیت خوابیده به پشت، به طرف دستمال حرکت می کند.

– وقتیکه با مکعب برخورد می کند، با خوشحالی آن را می گیرد.

– یک مکعب را می گیرد و نگاه می کند (در مورد دومی نیز به همین طریق عمل می کند.)

– دست خود را بطرف شینی که به او داده می شود، دراز می کند.

– در مقابل آینه لبخند میزند.

– صداهای نشاط انگیز سر میدهد.

– با تکان دادن پاها با دست و پا زدن کشفیاتی می کند

– اسباب بازیهایش را دستکاری کرده، میخندد و اصواتی تولید می کند صداهایی از دهان او خارج میشود).

«کودک شش ماهه»

– بطور افقی قرار می گیرد (مینشیند) و قسمتی از وزن خود را تحمل می کند.

– از پشت دستمال را بلند می کند. او در دو – با دیدن مکعب به هیجان در می آید. (برانگیخته می شود).

– دو مکعب را می گیرد و آنها را نگاه می کند و سپس سومی و…

– در حالت نشسته با یک دست حلقه را می گیرد.

– با قاشق میز را خط خطی می کند.

– برای مدت زمان زیادی می تواند بنشیند و خود را بطور افقی نگهدارد.

– عمل راه رفتن از بالا به پائین را انجام می دهد.

– پاهای خود را با دستش نگه میدارد.

– در این سن قیافه های آشنا را از نا آشنا تشخیص می دهد.

« کودک هفت ماهه»

– در یک زمان کوتاه می تواند بدون اینکه او را نگه دارند، بنشیند.

– روی یک نقطه اتکاء می نشیند و دستمال را بلند می کند.

– دو مکعب را در هر یک از دستهایش نگه می دارد.

– کاغذ را می گیرد و مچاله می کند.

– دستش را بطرف آینه دراز می کند.

– فنجان را از دسته اش می گیرد.

– اسباب بازیهایش را از یک دست به دست دیگر میدهد.

– سیلابهای بسیاری را تکرار می کند.

– پاهایش را بطرف دهانش می برد.

– کم غذا می خورد، معمولا یک قاشق سوپخوری غذا می خورد.

«کودک هشت ماهه»

– در وضعیت نشسته بلند می شود.

– در وضعیت روی شکم دستمال را می گیرد.

– سومین مکعب را می گیرد و یکی از دو مکعب قبلی را رها می کند.

– میتواند اشیاء را با استفاده از شستش بگیرد.

– دنبال قاشتی که روی زمین افتاده می گردد.

– به زنگ نگاه می کند.

– خود را از وضعیت خوابیده به پشت به روی شکم بر می گرداند.

– اسباب بازیهای خود را پرتاب می کند، این برای کودک یک نوع بازی تلقی می شود.

– یک نوع بازی دیگر کودک به هم زدن دو شیئ است.

«کودک نه ماهه»

– در این سن با اتکاء روی پاهایش می ایستد و خود را نگه می دارد.

– بدون نقطه اتکاء می نشیند و دستمال را بر می دارد.

– فنجان را بر می دارد و مکعب را لمس می کند.

– مداد را بین انگشت شست و سبابه قرار میدهد.

– زنگوله را به صدا در می آورد.

– نخ حلفه را می کند

– می تواند بازوهایش را بطرف بالا نگه دارد.

– می تواند یک کلمه دو سیلابی بگوید

– نسبت به بعضی از کلمات آشنا، عکس العمل نشان میدهد.

«کودک ده ماهه»

– با اتکاء به چیزی می تواند بایستد و یک پای خود را بلند کند.

– اسباب بازی خود را از زیر دستمال پیدا می کند.

– مکعب را داخل فنجان می گذارد.

– به دنبال زیانه زنگوله که زنگ می زند، می گردد.

– به تنهایی می ایستد.

– صورت با صدای آشنا را تکرار می کند.

– حالت دفاعی را می فهمد.

– در فنجان آب می خورد.

«کودک دوازده ماهه»

– با کمک یک دست که او را گرفته راه می رود.

– سومین مکعب را می گیرد، در حالیکه دو مکعب دیگر را نیز در دست دارد.

– یکی از این مکعبها را در درون فنجان می اندازد.

– از صدای قاشق در فنجان تقلید می کند.

– دایره را در سوراخش قرار میدهد.

– میتواند بطور ایستاده خم شود و اسباب بازی خود را جمع کند.

– می تواند سه کلمه بگوید.

– رفتارهایی که باعث خنده می شوند، تکرار می کند.

«کودک پانزده ماهه»

– به تنهایی راه می رود.

– دو عدد مکعب را می غلتاند.

– فنجان را از مکعبها پر می کند.

– پاستیلها را بصورت گلوله قرار میدهد.

– دوایر را بطور منظم قرار میدهد.

– بطور منظم نقاشی می کند.

– به تنهایی از چهار پله بالا می رود.

– می تواند پنج کلمه بگوید.

– با انگشت خود اشیائی را که می خواهد نشان می دهد.

– با فنجان به تنهایی آب می خورد.

«کودک هیجده ماهه»

– با پای خود توپ را کنار میزند.

– کاغذهای یک کتاب را به هم می زند.

– یک یا دو تصویر را نام می برد.

– با گرفتن دست دیگران، از پله بالا می رود.

– حداقل هشت کلمه می گوید.

– از قاشق استفاده می کند.

– کاسه خود را می خواهد.

«کودک بیست و یک ماهه»

– پنج عدد مکعب را می غلتاند – مکعبها را برای درست کردن قطار در یک خط قرار میدهد.

– سه عدد مکعب را بطور منظم قرار میدهد.

– مربع را در سوراخ خود روی قطعه چوبی قرار می دهد.

– پنج قسمت بدن انسان را روی تصویر عروسک نشان میدهد.

– با کمک گرفتن از دیگران از پله پائین می آید.

– توانایی ترکیب دو کلمه مانند آب و غذا خواستن را می یابد.

– اعمال ساده بزرگترها را تقلید می کند.

«کودک بیست و چهار ماهه»

– بطور منظم به توپ لگد میزند.

– شش عدد مکعب را میغلتاند.

– سعی در تا کردن کاغذ به دو قسمت دارد.

– کشیدن یک خط را تقلید می کند.

– سه قطعه شستی بر روی چوب قرار می دهد.

– دو تصویر را نام می برد چهار تصویر را نشان میدهد.

– به تنهایی از پله بالا و پائین می رود.

– کلمات بیشمار را ترکیب می کند و آنها را به صورت جمله در می آورد.

– یک نام را بصورت اسم کوچک بیان می کند.

– به منظم کردن کارهایش کمک می کند.

«کودک سی ماهه»

– برای ایستادن بر روی یک پا سعی می کند.

– می تواند هشت مکعب را بغلتاند.

– با استفاده از سه مکعب پل می سازد

– از کشیدن خط افقی و عمودی تقلید می کند.

– پنج تصویر را نام می برد یا هفت تصویر را نشان می دهد.

– لیوان آب یا اشیاء شکستنی را حمل می کند.

– از لفظ من استفاده می کند.

– کفشهای خود را می تواند بپوشد.

– ادرار و مدفوع خود را در طول شب کنترل می کند.