رفتار والدین نسبت به تربیت

والدین باید چه رفتاری با فرزند خود داشته باشند؟

طفل برای رفتن بتوالت نیز اهمیت زیادی دارد و مانند رفتار اطفال کاملا متفاوت است . از یکطرف ، والدینی پیدا می شوند که نسبت به تربیت طفل برای رفتن بتوالت خیلی بی توجه و «خون سردند، و به دیر یا زود تربیت شدن طفل چندان اهمیتی نمیدهند همچنین از عوض کردن شلوار کثیف فرزندان خود تا دو سالگی و از وقوع د تصادفات ، در شلوار طفل تا بعد از دو سالگی ، بهیچوجه ناراحت نمی شوند . از طرف دیگر، والدین بسیار وظیفه شناس و سختگیری وجود دارند که معتقدند از نظر رشد و نمو و شخصیت طفل، لازم است هر چه زودتر او را برای رفتن بنوالت تر بیت نمایند .

تمیز کردن و تعویض شلوار کثیف و آلوده بمدفوع طفل برای آنها کار بسیار نامطبوع و ناراحت کننده است و نمی توانند از ابراز عصبانیت نسبت بطفلی که از یک تا یک سال و نیم کی شلوار خود را کثیف میسازد خودداری نمایند . ما اولیاء اطفال در اکثر موارد بطور کلی در نقطه ای بین این دو حد افراط و تفریط قرار داریم و تمام این اختلافات ناشی از نوع تربیت ما اولیاء اطفال در دوران طفولیت خودمان است که تا چه حد پدران و مادرانمان در تربیت ما سعی و جدیت بخرج داده اند.

اغلب ما مردم میل داریم که فرزندان خودراهمانطور تربیت کنیم که ما خودمان در دور طفولیت تربیت شده ایم و در واقع، باید هم اینطور باشد. زیرا اگر فرزندان را بر طبق آن معتقدات و طریقی که خودمان تربیت شده ایم تربیت تنمائیم ، نسبت بفرزندان خود و تربیت آنها احساس رضایت و خشنودی خاطر پیدا نخواهیم کرد.

بعضی اشکالات در مورد والدینی که طفل را کمک نمی کنند

قضیه تربیت طفل برای رفتن بتوالت ، بعلت بررسی و تحقیقاتی که توسط پزشکان متخصص امراض روانی، روانشناسان و متخصصین اطفال در این باره انجام یافته است ، مادران را گیج و سردرگم ساخته است.

بررسی و تحقیقات متخصصین امراض روانی در باره اشخاص و اطفال عصبانی باین نتیجه رسیده است که تربیت بی موقع و خیلی زود وشدید طفل برای رفتن بتوالت که سابقا خیلی معمول بود، غالبا موجب لجوج کردن طفل و یا سبب پیدایش حس وسواس خیلی شدید برای رعایت نظافت درشخص می گردد . متخصصین اطفال هم در تجربیات خود بهمین نتیجه رسیدند.

گزارش و ادعای بعضی از مادران به متخصصین اطفال حاکی است که بعضی از آنها برای تربیت فرزند اول خود مبارزه خت و طولانی داشته با مشکلات بسیار شدیدی مواجه بوده اند بطوریکه در مورد فرزند دوم خود بقدری مایوس و ناامید بوده اند که حتی حال و حوصله شروع تربیت او را نداشته اند ، ولی با کمال تعجب مشاهده کرده اند که طفل ناگهان خودرا در حدود دوسالگی، با علامت دادن یا تقلید کردن، برای اجابت مزاج تربیت کرده است.

این مسئله باعث امیدواری بعضی از متخصصین اطفال (منجمله خود من شد که اگر آنها بتوانند مادران را تشویق و هدایت نمایند که در تربیت طفل برای رفتن بتوالت سعی و جدیت فوق العاده و سختگیری شدید نمایند، خود اطفال ممکن است خود را تربیت نمایند . اما وقتی ما متخصصین اطفال این طریق تربیت را بمادران توصیه کردیم ، متوجه شدیم که این روش درمورد بعضی از والدین نتایج مثبت و مفیدی در بر ندارد .

خصوصا در مورد آن دسته از والدینی که بزود تربیت کردن طفل شخصا عقیده داشتند ولی فقط بعلت توصیه و سفارش طبیب، کار تربیت طفل را بتعویق می انداختند . همچنین در مورد آن دسته از والدینی که نگران بودند مبادا در مورد تربیت طفل خود جنبه افراط و سختگیری داشته باشند و بهمین لحاظ در تشویق و هدایت فرزندان خود همیشه دچار تردید و تزلزل بودند، این نصایح مؤثر واقع نگردید.

برنامه تربیت

من خیال نمیکنم برای تربیت طفل فقط یک طریقه خاس و یا فقط یک زمان معینی وجود داشته باشد ، زیرا من معتقدم آنچه از نظر به پدر و مادر مهم است ممکن است از نظر پدر و مادر دیگر مهم و مؤثر تلقی نشود و محققا آن برنامه ایکه برای طفلی خوب و متناسب است ممکن است برای کودک دیگر شایسته نباشد. هر متد و طریقهای ممکن است گاهگاهی با اشکالات و معایبی همراه باشد . آنچه حائز اهمیت است آنست که احساسات خود را درک کنید و بدانید که چه میخواهید از عکس العمل و رفتار اطفال گوناگون مطلع باشید، مواظب آمادگی فرزند خود برای تربیت یافتن باشید و بالاخره تشویق و هدایت طفل را بر سختگیری و مخالفت با اوترجیح دهید.

سابقه رسم بر این بود که از چند ماهگی طفل را برای اجابت مزاج روی لگن می گذاشتند. این طریقه مثمر ثمر نمیتواند باشد، زیرا ماههای متمادی طول میکشد تاطفل مقصود و منظور اصلی از این کار را تشخیص دهد و بفهمد که روی لگن نشستن، برای چیست بعلاوه طفل در این سن نمیتواند داوطلبانه با والدین خود همکاری و معاضدت نماید. بنظر من، مهمترین عیب این طریقه یعنی جدیت زیاد والدین در تربیت طفل از ماههای نخستین .

آنست که مادر نسبت باهمیت تربیت طفل پافشاری و تأکید شدیدی خواهد داشت و فراموش می نماید که هدف اصلی در این تربیت، استفاده از معاضدت و همکاری طفل است . لذا بنظر من کار عاقلانه آنست که صبر کنید تا طفل کمی بزرگتر شود تا بتواند مختصری از منظور و هدف شما را از تربیتش درک نماید و یا لااقل به تنهائی و خود بخود ، بدون کمک دیگران، قادر بنشستن باشد.

طریقا آشنا کردن طفل باسکوی توالت

اواخر سال اول – بعضی از اطفال همیشه بطور منظم و مرتب در موقع معینی از روز اجابت مزاج میکنند و بعضی از والدین سعی میکنند این نوع اطفال را در حدود بین هفت و دوازده ماهگی بتدریج روی لگن و با جایگاه توالت قرار دهند. بنظر من این متد، برای آن دسته از والدینی که میخواهند فرزندان خود را حتی الامکان زود تر بیت نمایند ، عاقلانه است . زیرا کودک در این سن نسبت به پاهای خود تاحدی کنترل و تسلط دارد و می تواند بخوبی و راحتی بنشیند .

اگر موقع اجابت مزاج هرروز ده دقیقه بعد از صرف صبحانه انجام میگیرد ، اینکار معمولا بدون گفتگو و ناراحتی انجام خواهد شد و کودک احتیاج به نشستن روی لگن یا سکوی توالت برای مدت مدیدی که خسته کننده است، نخواهد داشت . البته ، این فقط مرحله اول تربیت است. زیرا کودک قبل از یکسالگی هنوز از آنچه انجام می دهد آگاهی و اطلاعی ندارد و مسلما نمیتواند در این مورد قبول مسئولیتی نماید .

طفل در این مرحله فقط با نشستن روی جایگاه توالت آشنا میشود و شاید بتوان گفت این مرحله فقط مقدمه تربیت شدن طفل است. اگر چنین طفلی دو دفعه در روز اجابت مزاج داشته باشد، احتمالا اجابت مزاج دفعه دوم وقت معینی نخواهد داشت بنابراین بهتر است در دفعه دوم طفل بتوالت برده نشود . اگر اولین اجابت مزاج طفل در روز کاملا نامنظم باشد و در وقت معین انجام نشود ، بنظر من بنوالت بردن طفل در این سن صلاح نیست زیرا برای اجابت مزاج او، مجبورید چندین دفعه طفل را بتوالت ببرید و او را مدت مدیدی روی لگن و جایگاه توالت بنشانید که این عمل باحتمال زیاد او را ناراحت و عامی خواهد کرد (کودکان در حدود یکسالگی طبیعه خیلی بیقرار می باشند).

اوائل سال دوم

خیلی از والدین ، بتوالت بردن طفل را از اوایل سال دوم شروع می کنند. در این سن طفل تاحدی بزرگتر شده است و بتدریج با اعضاء و قسمتهای مختلف بدن خود آشنائی حاصل می کند و علاوه بر مدفوع، به ادرار خود نیز توجه پیدا می کند. اگر در موقع معینی از روز اجابت مزاج مینماید، میتوانید او را مدت پنج الی ده دقیقه روی سکو و جایگاه توالت بنشانید. اجابت مزاج طفل در توالت باعث یک نوع رضایت خاطری برای او میشود که مادر ممکن است آنرا با تحسین و گفتن کلمات تملق آمیز بطفل تشدید سازد . با مرور زمان ، افتخار و غرور طفل از انجام اینکار بیشتر میشود. از این موقع تربیت واقعی طفل بتدریج شروع میشود زیرا طفل متوجه میشود که کار مثبتی انجام میدهد همچنین در میابد که محل اصلی و واقعی اجابت مزاج ، توالت است.

این طریقه تربیت، در اوایل سال دوم ، در غالب کودکان مؤثر و موفقیت آمیز است، مخصوصا در آن کودکانی که حرف شنو و دارای طبعی موافق باشند . تنها عیب این طریقه آنست که طفل ممکن است بزودی حالت استقلال برای خود و حس مالکیت نسبت بمدفوع خود پیدا نماید که بالنتیجه از همکاری وحرف شنوی از مادر و رفتن به توالت تا هفته ها و ماهها امتناع کند. لذا بهتر است در این سن، حساسیت طفل را، خصوها آن کودکانی که دارای حس تکبر شدیدی هستند، نسبت بحقوق وشئوناتش همواره در مد نظر داشته باشید و در تربیت طفل برای رفتن بتوالت سعی کنید جنبه هدایت و تشویق و مهربانی و موقع شناسی دا بر ریاست مآبی، و دستورات آمرانه، ترجیح دهید.

طریقه تعویق تر بیت تا اواخر سال دوم و تشویق کودک به خبر و «علامت» دادن

بسیاری از والدین ترجیح میدهند که بهیچوجه برای آشنا کردن و عادت دادن طفل بتوالت عجله نکنند و صبر کنند تا خودطفل علاقه اش را به اینکار، در اواسط یا اواخر سال دوم ، نشان دهد. به نظر من، بهترین و طبیعی ترین اوقات برای تربیت طفل همین سن است.

در این سن ، بعضی از کودکان از احساس اجابت مزاج (یا ادرار) قریب الوقوع خود بطوری آگاه و مطلع میشوند که حتی بدون تعلیمات قبلی ، خود بخود ، ممکن است آنرا بوسیله «علامتی» خبر دهند.

کودکانی که در حدود یکسال و نیمی «خبر نمی دهند، ولی بلافاصله بعد از صرف صبحانه اجابت مزاج می کنند ، میتوان تا چند روزی آنها را بعد از صرف صبحانه، بمدت کوتاهی روی سکو و جایگاه توالت قرار داد . هروقت اجابت مزاج صورت می گیرد، مادر میتواند رضایت و خشنودی خود را بطفل نشان دهد و با مهربانی و با زبان ملایم و دوستانه ای باو بگوید که فردا وقتی که احساس اجابت مزاج می کند مادر را خبر نماید نکته مهم اینست که طفل در این سن مطلب را زودتر و سریعتر، بوسیله مادرش ، در خواهد یافت.

اگر کودکی از کثیف کردن شلوار با کهنههای خود بوسیله مدفوع ، ناراحتی و نفرت از خود نشان دهد، مادر در حالیکه او را تمیز می کند، می تواند برایش بیان نماید که اگر اودفعه دیگر مادر را قبل از وقوع حادثه، خبر کند ، مادر او را بتوالت میبرد و روی جایگاه خواهد گذاشت تاهم راحت تر وهم رفتارش شبیه اشخاص بزرگ باشد.

در مورد آن بچه ای که در نیمه دوم سال دوم هنوز از حیث اجابت مزاج کاملا نامنظم است و بهیچوجه اظهار علاقه با ناراحتی یا نفرت و انزجار نمیکند، مادر میتواند چندساعت در روز او را بدون شلوار و کاملا برهنه (در اطاقی که فرش نداشته باشد) آزاد و بحال خود بگذارد تا طفل در موقع اجابت مزاج ، خروج مدفوع را ببیند و متوجه شود که جریان چیست و چه اتفاقاتی می افتد. سپس مادر می تواند طفل را تشویق و ترغیب نماید که دفعه دیگر او را خبر نماید.

اظهارات مادر، در مورد تشویق طفل برای خبر کردن او، باید تدریجی و ملایم باشد مرکز با انبر و چکش او را تهدید نکنید) و تا چندهفته بطفل باید یادآوری شود تا کاملا مرکوز ذهنش گردد . طفل در اوایل ممکن است بعد از وقوع حادثه، مادر را خبر کند. خبر کردن بعد از حادثه اگرچه ممکن است از نظر والدین مهم جلوه نکند، ولی در واقع دلیل مبرهنی بر پیشرفت تر بیت طفل است . طفل باید از حیث خبر کردن مورد تحسین و ستایش قرار گیرد و تشویق شود که فردا هم مادر را خبر نماید تا اجابت مزاج در لگن یا توالت انجام گردد و والدین مجبور بتمیز کردن او نشوند.

مهمترین راهنمای مادر آنست که نسبت بروز بعد، مهربانی، تشویق و خوش بینی خود را حفظ نماید . مادر میتواند با مهربانی طرز توالت رفتن خود، پدر، خواهران و برادران و دوستان را بطفل بگوید و باو بفهماند که او روز بروز بزرگتر میشود و چقدر خوبست انسان همیشه تمیز و پاکیزه باشد . البته منظور آن نیست که هر روز برای طفل وعظ کنید و خطابه مفصلی بخوانید، بلکه فقط تذکر و گوشزد کردن به او کافی است.

انجام این امور و تربیت طفل طبیعه احتیاج بصبر و حوصله زیادی دارد بعضی از روزها مادر ، بعلت آنکه پیشرفتی در کار نمی بیند، ناراحت و عصبانی خواهد شد. اگر واقعا پیشرفتی در کار مشاهده نمیکنید، تا چند روز یا چندهفته تربیت طفل را رها کنید و او را بحال خود واگذارید زیرا بهتر آنست که خودتان را در اینکار زیادخسته و عصبانی نکنید. بهیچوجه صلاح نیست طفل را تنبیه یا سرزنش نمائید. اگر تشویق طفل مؤثر واقع نشود اعمال زور وشدت عمل فقط باعث تعویق تربیت او خواهد شد.

توالت معمولی یا بچگانه؟

خیلی از کودکان از همان ابتدا به نشستن روی سکوی توالت بچگانه که متصل بتوالت معمولی است عادت پیدا میکنند. اگر چنین توالتی برای طفل تهیه میشود، باید طوری باشد که جای پائی برای قرار گرفتن پای طفل داشته باشد که طفل در موقع نشستن، پای خود را روی آن قرار دهد و کاملا راحت و ثابت بتواند روی سکوی توالت قرار گیرد . در طی سال دوم ، وقتی کار اجابت مزاج طفل در توالت تمام شد ، بهتر آنست که مادر چند دقیقه صبر نماید تا طفل از اطاق توالت خارج شود و بعد سیفون را بکشد و توالت را شستشو دهد .

اکثر کودکان یکی دو ساله از کشیده شدن سیفون و شدت جریان آب و شستشوی توالت لذت میبرند و حتی بعد از مدتی میخواهند که با دست خود اینکار را بنمایند ولی عده نسبه کمی از آنها از جریان و سر و صدای آب که باشدت و سرعت زیادی مدفوعات را در توالت میشوید و خارج میکند دچار وحشت و ترس فوق العاده ای میشوند بطوریکه در دفعات بعد از نشستن روی سکوی توالت ترس و واهمه خواهندداشت. یکی باین علت میترسد که مبادا خوداو در جایگاه بیفتد و مانند مدفوعات ناگهان شسنه و ناپدید شود . دیگری از این جهت میترسد که برای العین می بیند که این مواد، ، که آنها را متعلق بخود وجزء بدن خود میداند، از نظر ناپدید و نابود میشوند.

من شخصا معتقدم و ترجیح میدهم که تا دو و دو سال و نیمکی، کودکان را روی لگنی که ارتفاع آن از کف اطاق کم باشد و طفل بتواند روی آن بنشیند ، برای اجابت مزاج بنشانید . طفل نسبت بچنین لکنی که متعلق بشخص او است و میتواند خودش ، بدون کمک دیگران ، روی آن بنشیند بیشتر علاقه خواهد داشت و چون پاهایش آویزان نمی ماند و روی کف اطاق توالت قرار میگیرد ، از نشستن روی آن احساس اطمینان بیشتری خواهد کرد . من توصیه میکنم که تا دوسالگی ، بعد از آنکه طفل از اطاق توالت بیرون رفت، لکن را تخلیه کنید و توالت را با کشیدن سیفون شستشو دهید تا این عمل در حضور طفل انجام نشود.

در ضمن یک نکته را گوشزد می نمایم که بنظر من اگر این لگن را بطفل بدهید که چندروزی با آن بازی نماید و آشنا شود، خیلی خوب و کار عاقلانه ایست . برای او توضیح دهید که این لگن برای چیست ولی هرگز جدیت نکنید که طفل ابتدا حتما درست وصحیح روی آن بنشیند. بگذارید هروقت و بهر ترتیبی که مایل است روی آن بنشیند، آنراهمراه خود بهمه جا ببرد و با آن کاملا آشنا و مانوس گردد . هنگامی که کاملا نسبت بانانی گرفت و از اینکه متعلق بشخص خودش میباشد اطمینان حاصل کرد ، ممکن است خودش آنرا برای اجابت مزاج بکار ببرد. اگر نکرد، بار پیشنهاد کنید.