همه علیه علی ضیا تلویزیون و اتهام ترویج همسرآزاری

در برنامه تلویزیونی فرمول یک زن و مردی با دو دختر خردسال خود مهمانان بوده اند مرد خانواده در این برنامه گفت که همسرش ۲۷ بار تقاضای طلاق داده که در نوبت بیست و هشتم توانسته است از او جدا شود اما دوباره به هم دیگر رجوع کرده اند در هر ۲۷ بار دلیل این نزاع ها کتک زدن زن توسط همسرش بوده است.

این اتفاق چند روز پیش در برنامه فرمول یک علی ضیا رخ می‌دهد که سبب شده بسیاری از فعالان حقوق زن و کاربران عادی در فضای مجازی انتقادات تندی داشته باشند آنها بر این اعتقاد هستند که پخش این برنامه باعث ترویج خشونت خانگی علیه زنان و عادی سازی آن است.

در برنامه علی ضیا دقیقاً چه اتفاقی رخ داده است؟

استدلال منتقدان از این برنامه و واکنش های مختلف به این برنامه چیست ؟در این گزارش سعی بر این داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم

 جزئیات برنامه فرمول یک پخش شده در اولین روز اسفند

برنامه فرمول یک با اجرای علی ضیا در اولین روز اسفند ماه مرد و زنی با دو دختر خردسال را مهمان خود کرده بودند در اول برنامه مجری از مرد خانواده می پرسد آیا درست است که شما و همسرتان ۲۷ بار تقاضای طلااق کرده اید و مرد در پاسخ می‌گوید:، بله علی ضیاء دوباره می پرسد:آیا  درخواست طلاق بیشتر مواقع به خاطر کتک زدن همسرتان بوده است و مرد تأیید می‌کند و اضافه می‌کند که در نوبت بیست و هشتم دیگر آنها طلاق گرفته اند.

در ادامه  برنامه فرمول یک  مخاطب متوجه می شود که این زوج ۲۰ سال است که با هم ازدواج کرده اند و در اغلب این سال ها زن از همسرش کتک خورده است .مرد از همان ابتدای ازدواج همسر خود را مورد آزار فیزیکی قرار می داده و در همان روز عقد نیز سیلی به صورت او زده است زن بعد از اینکه آزارهای فیزیکی بسیاری از مردم میبینند بارها به پزشک قانونی مراجعه کرده و درخواست طلاق می دهد ولی چند روز بعد دوباره با پشیمانی به زندگی ادامه داده است .متاسفانه در این میان خانواده زن هم بسیاری از دفعات زمانی که متوجه قضیه شده‌اند ماند تقاضای طلاق گشته اند.

مهمان زن در طول برنامه بیشتر سکوت اختیار کرده بود و مهمان مرد با مجری گفتگو می کرد اما در بخشی از برنامه زن با صدایی بسیار آرام می گویند در بیست و هشتمین تقاضای طلاق آزار و اذیت های شوهرش فراتر از حد تحملش بوده است و او با بخشش مهریه خود در ازای گرفتن فرزندانش از شوهرش متارکه میکند.

گویا مرد بعد از طلاق همسرش سعی می کند با رفتن به مشاوره خود را اصلاح نماید او به همسرش قول می دهد که دیگر آزار و اذیت های گذشته را تکرار نکند و اکنون دو سه سالی است که در کنار هم با آرامش زندگی می کنند.

البته باید گفت که در همان ابتدای برنامه فرمول یک مجری از مرد می پرسد :که آیا قبول می کند کار اشتباهی کرده که همسرش را مورد آزار و اذیت فیزیکی قرار داده است ؟و مرد می گوید :بله .ولی این شرمندگی در لحن صحبت کردن مرد اصلاً نمایان نیست مجری و او در طول برنامه هنگام صحبت از این ماجرا ها اغلب پوزخندی بر لب دارند.

 چرا منتقدان برنامه فرمول یک را متهم به ترویج همسرآزاری میکند؟

معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور معصومه ابتکار جزو اولین منتقدان ای بود که به این قسمت از برنامه فرمول یک واکنش سریع نشان داد .ایشان در کانال تلگرامی خود با انتقاد از پخش این برنامه اعلام نمودند که این نوع الگو سازی از خانواده و شیوه ازدواج از سوی رسانه ملی باعث تزلزل بنیان خانواده و همچنین ازدواج گریزی جوان‌ها می گردد .

از طرفی دیگر معاونت سلامت روان وزارت بهداشت هم چنین برنامه هایی را از تلویزیون با چنین محتوایی محکوم کرد.

به جز مسئولان دولتی بسیاری از فعالان در رابطه با حقوق زنان  کاربران عادی در شبکه‌های اجتماعی و جامعه شناسان نیز این برنامه را مورد انتقاد قرار داده اند می‌توان در سه دسته استدلال‌های منتقدان را به صورت کلی خلاصه کرد:

اولین استدلال مخالفان اینگونه است که این برنامه خشونت علیه زنان  را عادی جلوه داده است . فرمول ۱ با نشان دادن زنی که سالها توسط شوهرش مورد آزار و اذیت فیزیکی قرار می گیرد اما این شرایط را تحمل می‌کند نمونه بارز این مورد می باشد. همچنین چون مرد حاضر در برنامه بدون شرم و با ادبیاتی سخیف درارتباط با آزار همسرش سخن می‌گوید و این یعنی از بین بردن قبح یک رفتار زشت مجری و مرد بارها در حضور آن زن آزار دیده از واژه چک زدن و کتک زدن استفاده می کنند.

دومین استدلال منتقدان این گونه است که در این برنامه فرمول یک برای بقای خانواده ،تحمل و پذیرش خشونت فیزیکی توسط زنان به عنوان یک راه نشان داده میشود در واقع آن زنی که مورد آزار و اذیت فیزیکی قرار گرفته است برای اینکه این شرایط را تحمل کرده از او تقدیر می‌شود. این درحالی است که به نظر روانشناسان و کارشناسان بهترین راه و درست ترین کار در چنین مواقعی این است که فرد آزار دیده نسبت به خشونت و ظلمی که به او می شود اعتراض نماید. البته برای داشتن خانواده سالم و همچنین بقای خانواده برای حل مشکل باید زوجین به مشاور خانواده و روان درمانگر مراجعه کنند.

از نظر این منتقدان خشونت بر علیه زنان یک نوع ناهنجاری به حساب می‌آید که در کشور ایران بعد از اعتیاد و کودک آزاری در سومین رده آسیب های اجتماعی قرار گرفته است، پس با این شرایط عملی که آسیب اجتماعی است نباید در آنتن ملی عادی جلوه داده شود و تحمل آن تحسین گردد. بسیاری از زنانی که درگیر این گونه از خشونت‌ها شده‌اند در طولانی مدت دچار آسیب های فیزیکی و روانی بسیاری می شوند.

سومین استدلال منتقدان و مخالفان برنامه فرمول یک مربوط به حضور دو دختر خردسال این خانواده در برنامه است .این دو دختر شاهد این هستند که پدرشان چگونه بدون هیچ پرده پوشی در ارتباط با آزار و اذیت جسمی مادرشان سخن می‌گوید .به این ترتیب آنها نه تنها در خانواده شاهد لحظات تلخ و دردناکی از خشونت پدر خود بوده اند بلکه اکنون در یک برنامه تلویزیونی مجبور هستند این لحظات تلخ را مرور کنند .حتی بسیاری از منتقدان پخش تصویر این دو کودک در برنامه تلویزیون را  مورد نقد قرار داده اند زیرا ممکن است برای آنها در مدرسه و مهدکودک دردسرساز شود آنها ممکن است در مورد رابطه والدین خود آزار زبانی و متلک پرانی در محیط مدرسه و مهدکودک  مواجه شوند و این یعنی نادیده گرفتن حقوق کودک در یک رسانه ملی.

 خلأ قوانین جامع و درخور در ابعاد مختلف این ماجرا

در واکنش به تمام این انتقادها بر علیه برنامه ی فرمول یک ،علی ضیا گفته است او به هیچ عنوان در برنامه اش قصد ترویج خشونت علیه زنان را نداشته است و منتقدان فقط با دیدن چند دقیقه از برنامه از او قضاوت نادرستی نموده اند. البته برنامه فرمول یک با اجرای علی ضیا چندین بار به دلیل مهمانان و حواشی آن دچار دردسر شده است که مهمترین آنها دعوت ازپدر و پسر ی بود که در برنامه فرمول یک ، پدر ادعا کرد برای تهیه داروهای پسر مبتلا به سرطانش هیچ کمکی به آنها  از محک نمی‌شود اما بعدا معلوم شد که چند سال قبل با کمک خیریه ها از جمله محک فرایند درمان پسر بچه با موفقیت به پایان رسیده است!

به نظر می رسد در ابعاد مختلف این ماجرا خلأ قوانین و آموزش ها پیرامون آسیب های اجتماعی دیده می شود.

اول اینکه رسانه ای دارای قوانین و اصول مدون در رابطه با حقوق زنان و کودکان و همچنین آسیب های اجتماعی نمیباشد .یکی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی بدون توجه به تبعات مسئله خشونت خانگی و ابعاد آن و حتی بدون آنکه از یک کارشناس مسائل خانواده دعوت کند چنین محتوایی را به صفحه تلویزیون می کشاند که همه به آن اعتراض می‌کنند و این یعنی خلع قوانین و اخلاق حرفه ای در رسانه.

دوم اینکه قوانین مدنی در ارتباط با خانواده ها آنقدر ناکارآمد است که در مواجهه با زنی که چندین بار با خشونت خانگی و آزار همسرش رو به رو شده است اقدام مناسبی انجام نمی‌دهد و کمترین حمایتی نمی‌کند. کوچکترین کاری که در دادگاه های خانواده در این امر می تواند  صورت بگیرد الزام افرادی مانند مرد این برنامه به گذراندن دوره های مشاوره و روان درمانی است.

سوم اینکه  یکی دیگر از ابعاد این ماجرا فقدان آموزش و اطلاع‌رسانی در ارتباط با رفتارهای مخرب و آسیب‌های اجتماعی است .مجری برنامه و مرد حاضر در این برنامه در حضور زنی که بارها آزار دیده است به‌طور متعدد از واژه تحقیرآمیز کتک خوردن استفاده می کنند که در بیشتر کشورهای دنیا چیزی که درباره آن صحبت میکرده اند جرم است .حداقل از رسانه ملی انتظار می رود از واژه های سخیفی مانند کتک زدن در ادبیات خود استفاده نکند علی ضیاء باید بداند در این برنامه با پدیده همسرآزاری و خشونت خانگی علیه زنان روبرو است و باید در انتخاب واژگان دقت بیشتری کند .