از من بپرس فرهنگی

در گذشت میلوش فورمن کارگردان «دیوانه از قفس پرید»

میلوش فورمن در چک متولد شد که در امریکا فیلم ‌های معروفی مانند «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» (در ایران: دیوانه از قفس پرید) و «آمادئوس» را کارگردانی کرده است و دو دفعه جایزه اسکار بهترین کارگردانی را دریافت کرده است، در سن 86سالگی دار فانی را وداع گفت. خبرگزاری سی ‌تی ‌کی جمهوری چک گفته است که فورمن روز جمعه پس از یک بیماری کوتاه در امریکا از دنیا رفت.

همسر میلوش فورمن، مارتینا به این خبرگزاری گفته است که وی در آرامش و در صورتی که خانواده و دوستان نزدیکش در کنارش بودند، در گذشت.

فورمن سال 1932میلادی در شهر کاسلاو در چک به دنیا آمد. وی مادرش را پس از اشغال چکسلواکی به دست آلمان نازی در یکی از کمپ‌ های به وجود آمده پس از اشغال از دست داد. پس از این که بستگانش وی را بزرگ کردند، به آکادمی فیلم پراگ ملحق شد و از اواخر دهه 1950میلادی نوشتن فیلمنامه را آغاز کرد.

وی کارگردانی را با مستندسازی شروع کرد و نخستین فیلم بلند داستانی ‌اش در جایگاه کارگردان با نام «پیتر سیاه» منجر به ناخشنودی مقام ‌های حزب کمونیست شد و آن را بی ادبانه خواندند، ولی پس از این که از جشنواره فیلم لوکارنو جایزه دریافت کرد، موجب شد فورمن بتواند کارگردانی را ادامه دهد.

میلوش فورمن «بلوند عاشق» را به عنوان دومین فیلمش تولید کرد که باعث شد نامزد اسکار در رشته بهترین فیلم خارجی شود. سبک کار مستند وارش وی را به یکی از چهره‌ های کلیدی موج نو سینمای چکسلواکی مبدل کرد.

فورمن در سال 1967میلادی فیلم «مهمانی آتش ‌نشان» را کارگردانی کرد و سپس کمپانی پارامونت وی را به امریکا دعوت نمود که فیلم تولید کند. وی در آغاز فیلم موزیکال «مو» را تولید کرد و پس از آن سراغ فیلمنامه ‌های خودش رفت. ولی «جهش» که در سال 1970میلادی تولید کرد، شکست خورد.

در صورتی که روزهای بدی را سپری می کرد، کارگردانی «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» به وی پیشنهاد شد. مایکل داگلاس تهیه کننده فیلم مدت ها بعد به گاردین گفت که استخدام فورمن برای این فیلم به دلیل فیلم «مهمانی آتش‌ نشان» بود چرا که وی توانایی خود در تولید فیلم در محیط بسته و خلق شخصیت‌ های منحصر به فرد را نشان داده بود.

«پرواز بر فراز آشیانه فاخته» با بازی جک نیکلسن در نقش اصلی پنج جایزه اسکار دریافت کرد، مانند بهترین فیلم ها، کارگردانی، فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش اول مرد و زن.

میلوش فورمن در ادامه فیلم «رگتایم» را طبق رمان معروف ای ‌ال دکتروف تولید کرد که نامزد هشت اسکار شد. یکی دیگر از فیلم های موفق کارنامه وی «آمادئوس» زبق نمایشنامه پیتر شافر در خصوص رقابت و خصومت بین موتزارت و سالیه ‌ری بود که توانست هشت جایزه اسکار را به خود اختصاص دهد، از جمله دومین اسکار فورمن برای کارگردانی.

از جمله دیگر فیلم ‌هایی که در کارنامه او وجود دارد می ‌توان «مردم علیه لری فلینت» و «مرد روی ماه» با بازی جیم کری را نام برد. آخرین فیلم وی در مقام کارگردان فیلم «اشباح گویا» بوده است که در سال 2006 به نمایش گذاشته شد. ولی وی همواره در صنعت سینما حضور داشت و در فیلم فرانسوی «محبوب» جلوی دوربین رفت که فیلم اختتامیه جشنواره کن 2011 بوده است.