از من بپرس فرهنگی

جنگ جهانی اول و تأثیر آن بر سینمای آمریکا و اروپا

آغاز جنگ جهانی اول و افزایش توان سینمای آمریکا در بازار اروپا ، پایانی ناگهانی بود بر رویاهای سینمای ایتالیا. درگیری ایتالیا در جنگی ویران گر سبب شد که اقتصاد ناتوان کشور از فعالیت در سایر زمینه ها باز ماند وضعیت مالی کشور پس از شکست فاجعه بار از اتریشی ها در کاپور تو به سال 1917 اسف بار تر شد .

تعداد زیادی از فیلم های ساخته شده ، مضمون جنگی داشتند . به این ترتیب دوباره ژانر مستند کمی جان گرفت .فعالیتهای تبلیغاتی جنگی حتی به ژانر کمدی ، مثلا ترس از ماشینهای پرنده دشمن ( 1915 ایتالا ، فیلم ) با بازی آندره دید و به کارتون های کودکان مثل جنگ و رویای مامان ( 1917 ، ایتالا فیلم ) اثر سگوندو دی چامون نیز گسترش یافت .

تفاوت های سینمای فرانسه و ایتالیا و رکود سینمای ایتالیا در این عرصه

بر خلاف فرانسه سینمای ایتالیا کاملا در برآوردن تقاضاهای بر خاسته از شرایط جدید نا توان بود . پراکندگی جغرافیایی و مالی مراکز تولید ،فقدان شبکه نمایش سازمان یافته و بی سازمانی بخش زیادی از نظام داخلی تولید معنایی نداشت به جز آنکه با بروز نخستین مشکلات ، صنعت سینمای ایتالیا زانو بزند .

پس از جنگ در سال 1919 تلاشی دیر هنگام و بد فرجام برای نجات سنیمای ایتالیا شکل گرفت _ گروهی از بانک داران و تولید کنندگان با حمایت دو موسسه مالی توانمند ،  UCI، (  Unione Cinematografica Italian ) را پی نهادند .

تحت این نام 11 شرکت بزرگ فیلمسازی کشور گردهم آمدند . اما این تدبیر بیش از آن که سودمند باشد زیان آور بود . تلاش بدسازمان یافته برای در دست گرفتن انحصار تولید تمام رقابت ها را از میان برد .

در آغاز ، تعداد فیلم های ساخته شده در سال از 280 در 1919 به بیش از 400 فیلم در 1921 رسید اما به طور کلی فیلم ها متوسط و به شکل نگران کننده ای شبیه به هم بودند و همه ایده های تکراری و نخ نما شده را به کار گرفتند .

بدتر از همه ، این فیلم ها توان لازم برای رویا رویی با یورش آمریکایی ها ، چه در خارج و چه در داخل کشور ، را نداشتند .

پیش از سال 1921 ، ورشکستگی یکی از شرکای عمده ، Banca Italiana di Sconto  ضربه مهلکی بود به این کنسرسیوم و از 1923 به بعد شرکت های گوناگون تشکیل دهنده این کنسرسیوم یکی از پس دیگری دچار بحران هایی نابود کننده شدند .

از آن به بعد ، میزان تولید سریعاً کاهش یافت و سینمای ایتالیا دچار رکودی شد که خلاصی از آن تنها پس از پیدایش سینمای ناطق ممکن گشت .

یکی از ژانر هایی که تا اندازه ای سبب این نزول شد در دوره پیش از جنگ پا به عرصه گذاشته بود . قهرمان های آن گروهی از هنرپیشگان زن بودند که شخصیت ها سبک بازی آنها سبب پیدایش مکتب diva شد .

این مکتب به تمام طبقات اجتماعی و در دوره ای مشخص حتی به سایر کشورهای اروپایی و آمریکا نفوذ کرد ( دوران کاری زود گذر و درخشان ترابارا ) .

عشق جاودانی ( 1913 ، Film Artistica Gloria ) اثر موریو کاسرینی نیای مشخص این ژانر بود . این فیلم سمبولیسم و انحطاط گرایی ( decandentis ) را به گونه ای ساده شده و اغراق آلود به کار گرفته بود . چنان چه در دهه بعد ، تاثیر آن در جامعه ایتالیا محسوس بود .

لیدا بورلی الهۀ فوق بشری چارچوب سبکی را بنا نهاد که بر حضور پر جاذبه بازیگران زن استوار بود تا کیفیت تکنیکی یا زیبایی شناختی فیلم . در فیلم های او  بیانگر جسمانی نقشی تعیین کننده داشت .

نقش های بورلی _ و سایر الهه ها همچون ماریا کارمی ، رینا دولیگوئورو ، ماریا ژاکوبتی ، سوآواگالونه ، هلنا ماکوفسکا هسپریا ، ایتالیا آلمیرانته مانزینی _ احساسی از آدم های رنج کشیده را باز می تاباند که میان مالیخولیا و اضطراب گرفتار آمده اند .

این حالت ها به واسطه ژست های رفتاری بیان می شدند . این آدم ها درمحیطی اشرافی و تجملی افراطی زندگی می کردند در این جهان ، نگاه های پر هیجان و حرکات تند و تیز ، جلوۀ لباس ها و صحنه پردازی را افزون  می کرد .

ماهیت فریبکار وگاه شیطانی این الهه ها با کمک فیلم نامه هایی افزون می شد که اختصاصاً برای آنها نگاشته می شد و به این ترتیب از اهمیت و برجستگی کارگردان کاسته می شد .

راپسودی شیطانی اثر نینوا اگزیلیا ( با موسیقی تصنیفی اختصاصی ساخته پیترو ماسکانی ) و مالامبرا اثر کارمینه گالونه _ هر دو محصول 1917  Cines _ تکان دهنده ترین نمونه های زیبا شناسی « بورلیسمو » هستند این زیباشناسی ، هم تراز سینمایی سلیقه ایتالیایی برای تصویری آکادمیک ، نئوکلاسیک و پیش رافائلی است .

البته برخی از بازیگران این نقش ها توانستند سبک های متفاوتی بیافرینند .

فرانچسکا برتینی که در خون آبی اثر نینوا گزالیا ( 1914 ، سلیو فیلم ) بازی کرد ، سبک بازیگری میانه روتر و حتی گاه ناتورالیستی داشت ، و پینامنی چلی در دو فیلم از جیووانی پاستریونه ، « شعله » ( 1915 ، ایتالا فیلم ) و ببر  سلطنتی ( 1916 ، ایتالا فیلم بر مبنای قصه ای از جیووانی ورگا ) به توان « دانا نزویی » کاملا دراماتیک دست می یابد .