از من بپرس فرهنگی

تحولات در زمان جنگ دوم هالیوود به چه صورت بود؟

با نزدیک شدن جنگ دوم فیلمهای هالیوود شروع کردند به نشان دادن لذتها وحتی زیباییهای چشم فریب زندگی نظامی با انکه دولت ای فیلمها را سفارش نمی داد استودیوها به زودی کشف کردند که وزارت جنگ حاضر است در تهیه ی انها با کمال میل همکاری کند. تهیه کننده ی هر فیلمی که ممکن بود به عنوان اعلان بسیج یا تبلیغ برای یکی از شعبه های گوناگون خدمت نظام مفید واقع شود می توانست بمب افکن وناوجنگی و حتی شهر اناپولیس را در اختیار داشته باشد.

این فیلمها از تعلیمات نظامی حکایت می کردند. نه از صحنه های جنگ در این فیلمها سپاه زمینی ونیروی دریایی وهوایی به عنوان زمینه ی یک داستان عشقی یا ساز واواز به کار می رفت. در این زمان مردم امریکا می خواستند که از لحاظ نظامی اماه جنگ باشند. ولی میل نداشتند از این حد فراتر روند. امریکاییان هنوز به سیاست صلح و انزوا طلبی دهه ی چهارم سفت و سخت چسبیده بودند وقول روز ولت را که “من از جنگ بیزارم” تکرار می کردند.

دهه ی چهارم

اما در پایان دهه ی چهارم که سراسر اروپا در اتش جنگ می سوخت فیلمهای امریکایی لحن صریح تری اتحاذ کردند. در1940 فیلم جاسوسی الفرد هیچکاک بهنام “خبر نگار خارجی” ساخته شد. هنگامی که قهرمانان این فیلم جول مک کری از زیر بمباران لندن در رادیو خطاب به ایالات متحده گفت که “چراغها در اروپا خاموش می شوند امریکا زره فولادی بپوش ، عرق سردی بر تن مردم امریکا نشست.
در این دوره اغاز همکاری امریکا با انگلستان سینما وظیفه ی اشنا کردن مردم امریکا را با متفقین اینده و نشان دادن ماهیت دشمنان اینده را بر عهده گرفت. در این هنگام فیلمهایی از هالیوود در امد که با صراحت کامل انگلیسیان جنگ زده را ستایش می کرد وبا انها همدردی نشان می داد.

“یک امریکایی در نیروی هوایی انگلیس” 1941 “این برتر از همه” 1942 و “خانم می نیور”1942 “سفر برای مارگارت” 1942 از این جمله بودند. درفیلمهایی چون “طوفان کشنده ” 1941 و “شکار ادم” 1941 برای نخستین بار نازیها به عنوان اشخاص رذل وپست نشان داده شدند. خطر “ستون پنجم” نازیها در ایالات متحده در فیلم ضد فاشیستی زودرس “اعترافات یک جاسوس نازی” 1939 نشان داده شد.

“دیکتاتور بزرگ”

“دیکتاتور بزرگ” 1940 به لحن تکاندهنده ای از خطر فاشیسم برای روح بشری در همه جای جهان سخن گفت هالیوود شوروی را نیز که در این زمان با المان قرار داد عدم تجاوز داشت با فیلمهایی چون “نینوچکا” 1939 و “رفیق اکس” 1940 هجو کرد.
اما تا صبح خونین هفتم دسامبر 1941 که ژاپن به پرل هاربور حمله برد امریکا رسما بی طرف بودوبا وجود همدردی مردم امریکا نسبت به متفقین و سیاست کمک امریکا به انگلیس باز استودیو ها در فاصله سالهای 1939 و1942 احتیاط می کردند. زیرا که مورد اهانت قرار گرفته است.

ادعای خسارت

ادعای خسارت خواهد کرد و کشورهایی که میل دارند بیطرفی خود را نگه دارند، نمایش فیلم را فورا ممنوع خواهند ساخت علاوه بر این در خود امریکا نیز تستت واختلاف رای وجود داشت و “غرب میانه” امریکا که طرفدار سیاست انزوا بود از هیچ فیلمی که خطر داخل کردن امریکا را درامور اروپا در بر می داشت استقبال نمی کرد. حتی در سال 1940 “کمیته فعالیتهای ضد امریکایی “مشغول بازخواست از هالیوود بودکه چرا در فیلمهایی چون “اعتراف یک جاسوس نازی” احساسات ضد فاشیستی در فیلم گنجانیده است.
اما همین که امریکا وارد جنگ شد همه ی این قیدها از میانه برخاست المانها و ژاپنیها مکرر در مکرر به عنوان اراذل تبهکار در فیلمها ظاهر شدند. در فیلمهایی چون “بچه های هیتلر” 1943 و “صلیب هفتم” 1944 و”پشت افتاب طالع” 1944 و”خون بر افتاب” 1945 جنایات نازیها وژاپنیها برملا شد ومحکوم گشت (وهمچنین وسیله پول در اوردن قرار گرفت).

در عین حال متفقین تازه امریکا یعنی روسها که تا پیش از واقعه پرل هاربور انها نیز رذل و تبهکار بودند ناگهان مبدل شدند به ادمهای شجاع واستوار و زیبایی که در فیلمهایی چون”ستاره شمال” 1943 و “ماموریت مسکو” 1943 و “روزهای افتخار” 1944 دیده می شدند. همدردی با مردم کشورهایی که به تصرف المانها در امده بودند در سلسله فیلمهای جدی وخوش نیتی چون”ماه پنهانست” 1943 و “جلادان هم می میرند” 1943 و “اینجا سرزمین من است” 1943 نشان داده شد. این فیلمها می کوشیدند شبیه زندگی در کشورهای تحت تصرف را به روی پرده اورند.

فیلمهای نازیها

متاسفانه عنصر غالب در این فیلمها عموما نازیها بودند و خود مردم در تاریکی می ماندند وخوب نشان داده نمی شدند. چهره های مردم به عنوان اعضای سازمانهای مخفی ضد نازی که خلبانان امریکایی یا انگلیسی را زیر چشم گشتاپو می ربودند و به ایمنی می رساندند در فیلم های پر حادثه جنگی فراوانی که ساخته می شد با همه ی خوش نیتی سازندگان بازهم تاریکتر بود.

مسلما این فیلمها با نشان دادن فرانسویها و لهستانیها وچکها و هلندیها به عنوان دوستان و متفقین بالقوه امریکا وظیفه ی تبلیغاتی مفید انجام می دادند. ولی این فیلمها همچنین نشان می دادند که همه این مردم به زبان انگلیسی دست وپا شکسته مضحکی سخن می گویند وهنگامی که در زندان نازیها زیر شکنجه نباشند زندگی هیجان امیز خوشی را می گذرانند . ناگفته پیداست که واقع بینی قویترین جنبه ی این فیلمها نبود.
هنگامی که نوبت به این رسید که نیروهای امریکایی را در صحنه های نبرد نشان دهند کارگردانهای هالیوود مهارت روز افزونی در ساختن تصویرهای قانع کننده جنگ پیدا کردند. جز این هم نمی توانست باشد زیرا منبع مواد کار انهانه تنها فیلمهای خبری هفتگی بود که از صحنه های واقعی جنگ برداشته می شد بلکه سیل فیلمهای مستند عالی نیز از همه ی صحنه های نبرد به سوی امریکا جاری بود.

فیلمها ی مستند

این فیلمها ی مستند در سینما وکارخانه ومدرسه و باشگاه واتحادیه خلاصه هر جا که مردم برای کاریا تفریح گرد می امدند نشان داده می شد. کارگردانهای هالیوود برای انکه فیلمهای خود را نزد مردم قابل قبول سازند ناچار بودند صحنه های نبرد را در استودیو طوری بسازند که با رئالیسم صحنه های نبرد واقعی برابری کند. در پایان جنگ در فیلمهایی مانند”سرگذشت یک سرباز” 1945 و “غرور دریا نوردان” 1945 عکس به عکس با فیلمهایی که از نبرد های واقعی برداشته بود برابری می کرد.
کمتر اتفاق می افتد که این فیلمها جنگ را ستایش کنند یا بخواهند ان را یک امر خیر جلوه دهند بلکه به عکس غالب انها بیزاری مردم عادی امریکا را از ادمکشی وزندگی سربازی نشان می دادند ودر عین حال نشان می دادند که امریکاییان وقتی مصالح کشورشان ایجاب کند می توانند کارهای قهرمانی انجام دهند. این فیلمها نیز مانند فیلمهای انگلیسی از واحد های گوناگون سپاهی نوعی “گروه قهرمان” می ساختند.

اما ترکیب این گردهها از روی علم وعمد امریکایی بود. بدین معنی که در این گروهها یک سیاهپوست یک یهودی یک امریکایی جنوب فرزندان مهاجران ایتالیایی وایرلندی و لهستانی همواره به چشم می خورند. دیگ جوشی که امریکا نامیده می شود هرگز اشکارتر از این دیده نشده بود.

برگرفته از تاریخ سینما ، نویسنده:ارتور نایت ، ترجمه:نجف دریا بندری