بیوگرافی رضا عطاران

بیوگرافی رضا عطاران

به گزارش از من بپرس، رضا عطاران در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۷ در شهر مشهد به دنیا آمد. اصالت عطاران اما به كاخك، یكی از بخش‌های شهرستان گناباد در خراسان رضوی بر می گردد.

عطاران دیپلم اقتصاد دارد و بعد از آن برای تحصیل در رشته طراحی صنعتی به دانشگاه تهران رفت. با چنین سابقه تحصیلی ای عطاران سر از بازیگری در آورد. البته او فعالیت بازیگری را از دهه شصت در مشهد آغاز کرده بود. عطاران در آن سال ها در تئاتر نقش های جدی بازی می کرد.

اما در سال 1373 در مجموعه تلویزیونی و ساختار شکن ساعت خوش در کنار مهران مدیری، رضا شفیعی جم، نصرالله رادش، یوسف صیادی و ارژنگ امیرفضلی به عنوان یک بازیگر طنز به شهرت رسید.

عطاران سپس در مجموعه های طنز تلویزیونی مانند مجید دلبندم، سیب خنده، قطار ابدی، ستاره ها و کوچه اقاقیا نیز ظاهر شد. تا اینکه در سال 1383 با ساخت مجموعه خانه به دوش کارگردانی سریال را تجربه کرد.

عطاران و ساخت سریال های مناسبتی

خانه به دوش ماجرای زندگی فردی بود که قصد داشت برای کار به مالزی برود، اما گیر آدمی کلاهبردار می افتاد که پول هایش را بالا می کشید و او مجبور بود برای حفظ آبرویش و دوری از گزند کنایه های با جناق متمولش که رقیب او نیز محسوب می شد، خود را پنهان کند.

در این مجموعه بازیگرانی چون غلام حسین لطفی، حمید لولایی، علی صادقی، مریم امیر جلالی و آناهیتا همتی بازی می کردند. موسیقی تیتراژ پایانی این مجموعه را نیز محسن نامجو خوانده بود که همشهری عطاران محسوب می شد و آن سال ها هنوز در ایران فعالیت می کرد.

خانه به دوش که یک سریال مناسبتی بود در ماه رمضان سال 1383 پخش شد و توانست موفقیت زیادی در حذب مخاطبان تلویزیون داشته باشد.

آغاز فعالیت در سینما و ادامه کار در تلویزیون

روند سریال سازی مناسبتی بعد از خانه به دوش با متهم گریخت در سال بعد ادامه پیدا کرد. فیلم نامه این سریال را سعید آقاخانی نوشته بود که خود بعدها از سریال سازان تلویزیون شد.

در همان سال ها پای عطاران به سینما نیز باز شد. او دو فیلم از سری فیلم های عجیب و ناآشنای علی رضا داوودنژاد را بازی کرد. هوو و تیغ زن. البته در این بین چند فیلم دیگر نیز کار کرده بود که کلاه قرمزی و سرو ناز شاخص ترین آنها محسوب می شد.

عطاران سپس به تلویزیون بازگشت و مجموعه ترش و شیرین را در نوروز 1386 ساخت. ترش و شیرین این بار حمید لولایی را در نقش یک مرد ثروتمند و بیوه قرار می داد که عاشق زنی ترشی فروش می شود. در این بین مخالفت های پسر غیرتی زن که مجید صالحی نقشش را بازی می کرد، به خلق لحظه های کمیک منجر می شد. همان داستان آشنای دارا و ندار در قالبی طنز؛ مضمونی که عطاران به آن علاقه مند است.

سال بعد از آن عطاران با یک مجموعته مناسبتی دیگر در تلویزیون کار کرد. این مجموعه بزنگاه نام داشت. بزنگاه  داستان اختلاف بر سر ارث و میراث را موضوع خود قرار داده بود. در این سریال بازیگران طنز آشنایی چون حمید لولایی، مرجانه گلچین، علی صادقی و احمد پورمخبر در کنار خود عطاران بازی می کردند. بازی عطاران در نقش یک معتاد بسیار جلب نظر می کرد و این مجموعه را در لیست برنامه های محبوب تلویزیونی قرار داد.

بزنگاه آخرین مجموعه ای بود که رضا عطاران به عنوان کارگردان در آن حضور یافت. بعد از آن وی بیشتر فعالیتش را به سینما اختصاص داده است.

در سینما 

رضا عطاران در کنار کمال تبریزی

رضا عطاران جزو پرکارترین بازیگران چند سال اخیر سینمای ایران است. او از سال 1386 تا کنون در 36 فیلم بازی کرده است. تقریباً سالی 4 فیلم!! شاید چنین دوران پرکاری ای را در سینمای ایران بتوان تنها با رضا بیک ایمانوردی بازیگر قبل از انقلاب مقایسه کرد. همچنین به این آمار باید بازی در چند سریال و سمت مشاور کارگردان را نیز اضافه کرد.

فیلم های شاخص او در این دوره شامل آثاری چون توفیق اجباری (1386) ساخته محمد حسین لطیفی،  تسویه حساب (1386) به کارگردانی تهمینه میلانی، بعد از ظهر سگی سگی (1388) به کارگردانی مصطفی کیایی، ورود آقایان ممنوع (1389) ساخته رامبد جوان، اسب حیوان نجیبی است (1388) و بی خود و بی جهت (1390) هر دو ساخته عبدالرضا کاهانی و طبقه حساس (1392) به کارگردانی کمال تبریزی می شوند.

ورود آقایان ممنوع

در این میان ورود آقایان ممنوع جایگاه برتری دارد. این فیلم سومین ساخته سینمایی رامید جوان بعد از اسپاگتی در هشت دقیقه و فیلم خوب پسر آدم، دختر حوا محسوب می شود. عطاران در این فیلم در کنار بازیگرانی چون ویشکا آسایش، مانی حقیقی، پگاه آهنگرانی، بهاره رهنما و علی صادقی بازی می کرد.

داستان این کمدی درباره دبیر مرد خجالتی و سر به زیری است که به یک دبیرستان دخترانه فرستاده می شود. مدیر مجرد این دبیرستان که ویشکا آسایش نقش او را بازی می کند نیز به شدت با آمدن دبیر مرد به یک مدرسه دخترانه مخالف است. شاگردان اما از این موضوع استقبال می کنند.

فیلم نامه ورود آقایان ممنوع را پیمان قاسم خانی نوشته است. این فیلم توانست با فروش بیش از 5 میلیارد تومان به دومین فیلم پرفروش سال 1390 تبدیل شود. همچنین این فیلم با نظر مساعد منتقدان مواجه شد که رد کردن کمدی های سال های اخیر به کلیشه آنها تبدیل شده است.

طبقه حساس

طبقه‌ی حساس

طبقه حساس به کارگردانی کمال تبریزی که کمدی ساز جسوری است، فیلم دیگری بود که پیمان قاسم خانی آن را نوشته و عطاران در آن بازی کرده بود. عطاران در این فیلم شخصیتی در تضاد با نقشش در ورود آقایان ممنوع را بازی می کند. مردی از قشر سنتی های متمول که نمی خواهد یک مرد غریبه در طبقه بالای قبر زنش دفن شود.

ایده طبقه حساس آن قدر اغراق شده بود که مانع از ارتباط درست مخاطب با آن می شد. این امر بر کلیت فیلم سایه انداخته و باعث شده شوخی های ظریفی مانند صحنه نمک زیاد زدن به غذا در آن گم شود.

با این حال عطاران به خاطر بازی در طبقه حساس موفق شد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را از جشنواره فیلم فجر به دست بیاورد. هر چند او چند روز بعد اعلام کرد این جایزه در واقع متعلق به نوید محمدزاده بوده که در آن سال با فیلم عصبانی نیستم در جشنوراه فجر شرکت کرده بود. این سیمرغ عطاران شایعاتی درباره فشار گروه هایی از خارج از عوامل سینما بر هیئت داوران جشنواره فجر را دامن زد که هنوز به قوت خود باقی است.

طبقه حساس همچنین با فروش 5 میلیارد تومانی خود به یکی دیگر از پرفروش ترین فیلم های عطاران تبدیل شد.

بی خود و بی جهت

بی خود و بی جهت نیز فیلم مهمی در کارنامه عطاران محسوب می شود. این فیلم را عبدالرضا کاهانی کارگردانی کرده است. بی خود و بی جهت با حاشیه هایی مواجه شد که منجر به عدم اکران در شهری مانند قم شد.

بی خود و بی جهت تلاشی بی خود و بی جهت برای نشان دادن زمان واقعی بر پرده سینما است؛ آن هم در ژانر کمدی که می طلبد سوژه ها و مکان ها و آدم های گوناگونی در آن دیده شوند.

دو فیلم کمدی دیگر که در کارنامه عطاران نقش حیاتی دارند، نهنگ عنبر و من سالوادور نیستم هستند.

نهنگ عنبر

نهنگ عنبر ساخته سامان مقدم داستان عشق مردی خجالتی به زنی پر هوا و هوس و دردسرهای او در این راه در دل اجتماع دائم در حال تغییر ایران در چند دهه اخیر است.

نهنگ عنبر که بیشتر به ویدیو کلیپ شبیه است تا فیلم و سینما، تا آنجا که می تواند از پذیرفتن یک خط داستانی منسجم می گریزد و در عوض مجموعه ای از آهنگ ها، نمایش مدها و شوخی های مخصوص به رضا عطاران را تحویل مخاطبش می دهد.

با تمام این حرف ها نهنگ عنبر در اکران عمومی بیش از 7 میلیارد تومان فروخت. این فروش سازندگان را به ساخت یک دنباله برای آن ترغیب کرد.

قسمت دوم با عنوان نهنگ عنبر: سلکشن رؤیا هم اکنون بر پرده است و پیش بینی می شود به یکی از پرفروش ترین فیلم های سینمای ایران تبدیل شود.

من سالوادور نیستم

من سالوادور نیستم

من سالوادور نیستم حکایت عجیب تری دارد. کلکسیون نا امید کننده ای از تبلیغ به سبک تلویزیون و ریوالدوی نا به هنگام تا داستانی که معلوم نمی کند کی شروع شده، چرا ادامه یافته و به چه دلیل تمام می شود. بعید است کسی این سؤال ها را به هنگام دیدن آن از خودش پرسیده باشد. بعید است کسی از حضور کارگردان در فیلم سراغ گرفته باشد. همچنین سخت بعید است در ذهن کسی مانده باشد، جز به واسطه فروش عجیب آن، آن هم در ذهن تحلیل گران سینما.

احتمالاً هیچ کس هم نمی تواند علت این فروش عجیب را توضیح دهد. پدیده ای که مشابهانی از شور عشق نادر مقدس گرفته تا بابا نان داد امان منطقی دارد و هر چند سال یک بار در سینمای ایران رخ می دهد.

من سالوادور نیستم با فروش نزدیک به 15 میلیارد تومانی خود جزو سه اثر پرفروش تاریخ سینمای ایران است.

کارگردانی در سینما

در حال کارگردانی دراکولا

در سال 1390 عطاران موفق شد اولین فیلم بلند خود در سینما را کارگردانی کند. این فیلم خوابم میاد نام داشت و اکبر عبدی را در نقش مادر عطاران به بازی گرفت!!

در این فیلم عطاران نقشی شبیه به نقشش در ورود آقایان ممنوع را بازی می کند؛ معلمی خجالتی و زن گریز که با دختری شیاد دوست می شود.

خوابم میاد با وجود فیلم نامه و کارگردانی عجیب و ناهموارش که از نماهایی به سبک ال ماریاچی رابرت رودریگز تا پیچش های شخصیتی چون فیلم های وحشت تین ایجری و پایانی به سبک برادران کوئن در آن پیدا می شود، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (بخش نگاه نو ) را برای رضا عطاران در سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر به ارمغان آورد.

همچنین اکبر عبدی و ناصر گیتی جاه برای بازی در این فیلم سیمرغ بلورین و لوح تقدیر جشنواره فجر را به دست آوردند.

رد کارپت و دراکولا

دومین فیلم عطاران در سینما و در مقام کارگردان، رد کارپت است که یک مستند داستانی محسوب می شود. این فیلم درباره فردی است که عشق فیلم است و برای دیدن کارگردانان محبوبش به جشنواره کن می رود.

این فیلم فروش بالایی نداشت؛ هر چند تجربه ای نو از کارگردانی محسوب می شود که نشان داده در حد خودش از تجربه نمی ترسد.

اما سومین فیلم او یعنی دراکولا توانست فروش بالای 3 میلیارد تومان داشته باشد. با داستانی عجیب و غریب از ترکیب دو ژانر کمدی و وحشت و همچنین ترکیب سینمای معاصر آمریکا و ایران. فیلمی که الان و بعد از دیدن خوابم میاد قابل پیش بینی می نماید، هر چند کسی آن را پیش بینی نکرده بود.

زندگی خصوصی و سبک کاری

رضا عطاران و همسرش فریده فرامرزی

رضا عطاران در سال 1373 با فریده فرامرزی که او هم یک بازیگر است، ازدواج کرد. فرامرزی یک بار نامزد دریافت سیمرغ بلورین شده است. گفتنی است که این زوج بازیگر فرزندی ندارند.

عطاران خوانندگی نیز می کند؛ صدای او در فیلم هایی مانند کلاهی برای باران، خروس جنگی، سه درجه تب، آقای هفت رنگ و عنوان بندی سریال هایی چون بزنگاه، ترش و شیرین و… شنیده می شود. اما عمده شهرت عطاران به بازیگری است.

رضا عطاران از آن دست کمدین هایی است که می خنداند اما خودش نمی خندد و این شاید بزرگ ترین راز موفقیت او باشد. بازی در نقش مردانی خجالتی که در موقعیت هایی ناخواسته گرفتار می شوند و تلاش عوامانه آنها برای رهایی از موقعیت های پیش آمده به کلیشه ای تبدیل شده که بسیار مخاطب دارد.

عطاران همچنین تیپ مردان ایرانی ای را بازی می کند که سعی می کنند به نسبت درک خود از روابط اجتماعی زرنگ باشند. آب زیر کاهی دوست داشتنی که دقیقاً معلوم نمی کند چه موقع باید با او هم ذات پنداری کرد و چه موقع از او متنفر بود. سنتی هایی که آن جنبه هایی از مدرنیته را دوست دارند که به نفع خودشان است.

عطاران با این مجموعه نقش ها توانست در سال 1393 به عنوان سودآورترین بازیگر سال ایران دست یابد. بازیگری که به جرئت می توان گفت فیلم ها را به خاطر او می بینند و داشتنش آرزوی هر تهیه کننده ای است. هر چند او را متهم کنند برای خنداندن مردم دست به هر کاری می زند که اتهامی نارواست؛ حداقل به شهادت فیلم هایی که ساخته؛ چه در سینما و چه در تلویزیون.