گوناگونی ازدواج در جهان

ازدواج انواع گوناگونی داشته و دارد. وجود و اهمیت ازدواج در بین ملل و در طی قرون و اعصار از طرفی و توجه خاص جوامع بشری از سوی دیگر موجب شده است که در درون هر جامعه با توجه به سبک زندگی شیوه ها و صور خاصی در انتخاب و چگونگی ازدواج به وجود آید.

ازدواج ربایشی

اهمیت و رواج جنگاوری و ارزش های حماسی در گذشته، مشکلی از ازدواج را در برخی از جوامع به نام ازدواج ربایشی به وجود آورد. ازدواج ربایشی، یعنی ربودن دختر برای ازدواج با او، این رسم در برخی از جوامع چنان رواج داشت که از نظر ریشه شناسی مفهوم ازدواج با ربودن تداعی می شد. در بعضی از کشورها هنوز چنین ازدواج هایی مشاهده می شود. اگر چه امروزه چنین رسمی تقریبا در جهان از بین رفته است و با ارزش ها وسنت موجود جهانی هیچ گونه سنخیت و انطباقی ندارد. اما می توان بقایا و نمایش گونه هایی را در این رابطه دید به نحوی که در بعضی مناطق رسم است که به طور نمایشی پس از مشخص شدن زوج، مرد با اسب به دنبال همسر می رود و او را می رباید.

ازدواج به شکل خرید همسر

ازدواج به شکل خریداری در بین بعضی اقوام در زمره بهترین و افتخارآمیزترین شکل زناشویی است. و خاص بهتر و محبوب ترین دختران می باشد. برخی با دلایلی چند فروش دختران را به عنوان همسر توجیه میکنند. بعضی از آنها عقیده دارند که در جوامعی که نیروی انسانی دارای اهمیت است و انجام هر عملی به نیروی کار انسان احتیاج است، خروج دختر از خانه نوعی خلاء ایجاد میکند که بایستی با بهایی جبران شود.

در بعضی جوامع این فروش به صورت مستقیم انجام می گیرد اما در جوامعی دیگر این فرآیند به صورت های بسیار پیچیده و پنهانی تحقق می پذیرد.

ازدواج موقت

در بین انواع گوناگون زوجیت می توان از ازدواج موقت یکی از شکل های دیگر ازدواج نام برد. این گونه ازدواج گر چه یک پدیده اسلامی به شمار می آید اما در برخی نقاط جهان نوع مشابه آن را می توان یافت. برخلاف ازدواج دائم که در آن محدودیت وجود دارد در ازدواج موقت هیچ گونه محدودیت کمی برای مرد وجود ندارد. : او در این ازدواج، مبلغ و زمان به روشنی تعیین می شود، بدون اینکه محدودیتی خاص وجود داشته باشد. زوجین موقتا قرارداد می بندند و در بعضی مواقع با شناخت بهتر و کامل تر یکدیگر در صورت موافقت طرفین به عقد دائمی هم در می آیند. در این گونه ازدواج فرزندان نیز از ارث برخوردار می شوند.

ازدواج مبادله ای

انسانها با یکدیگر و با جامعه به نوعی داد و ستد دست می زنند اما همواره این داد و ستد بر مبنای اقتصادی و مادی نیست بلکه مبادله می تواند در سطح وسیع آن مورد نظر باشد. در ازدواج مبادله ای زنان همچون پیوندی اجتماعی عمل می کنند و مبادله زن در برخی موارد از برقراری روابط اقتصادی نیز پیشی می گیرد و اهمیتش بیشتر است. با گسترش شبکه خویشاوندی سببی منبعث از زناشویی، تداوم و بقای جامعه تضمین شد. ازدواج مبادله ای موجب وسعت ارتباط جمعی شد. ازدواج مبادله ای در ورای گروهها پیوند اجتماعات گوناگون را فراهم می سازد چه با تبادل زوجیت گروههای بسیار متفاوت و مجزا با یکدیگر پیوند بستند. ازدواج مبادله ای انواع بسیار دارد، اما در تمامی موارد جریان متقابل و دو طرفه امتیازات، کالاهای حیاتی و انسانها را مشخص می کند. در مواردی داد و ستد و جریان به طور همزمان انجام نمی گیرد بلکه ارائه خدمات با کالا در قبال دختری که از خانواده ای به زنی گرفته شده است برای زمانهای آتی تعهد می شود و در مواردی نیز ارائه زن به همسری در مقابل مرگ صورت می گیرد و هدف جلوگیری از درگیری دو طایفه و گروه است.

ازدواج تنظیم شده

این گونه ازدواج ها مظهر سلمله گروه بر فرد است و سعادت زوجین ارزش یا هدف اصلی نیست بلکه تأمين مصالح جامعه از اهمیت برخوردار است. این ازدواج در خدمت اهداف اجتماعی است. و از طریق بزرگترها و کارگزاران تنظیم می شود. در ازدواج تنظیم شده اصل بر غیر مستقیم بودن فرآیند گزینش قرار دارد و در بسیاری از موارد زوجين حتی تا شب عروسی یکدیگر را نمی بینند.

در ازدواج تنظیم شده بلوغ جسمانی شرط زوجیت نیست در بسیاری موارد حتی ممکن است کودکی به عقد کودک دیگر درآید. این گونه ازدواج ها را باید مظهر نفی و سرکوب کامل بعد عاطفی و روانی در ازدواج دانست، فلسفه رایج در این ازدواج ها عبارت است از عشق و علاقه به مرور بين آنها پیدا می شود.

در این ازدواجها زوجین یکدیگر را ندیده و نمی شناسند بسیار طبیعی می نماید که از بسیاری جهات با هم اختلاف داشته باشند که با حاکمیت مرد قضیه به نفع مرد خاتمه می یابد.

ازدواج دوستانه

این گونه ازدواج ها بسیار ساده و سهل و کم هزینه اتفاق می افتد. دو جوان یکدیگر را انتخاب کرده و زندگی مشترک را آغاز می کنند در این ازدواج ها دو نفر اغلب بدون هیچگونه مراسم و تشریفاتی به عقد همدیگر در می آیند و اگر مراسمی هم داشته باشند بسیار مختصر و معتدل انجام می گیرد.

ازدواج خصوصی

در این نوع ازدواج فردیت به نقطه اوج خود می رسد و نوعی جدایی زوجیت از جامعه را می رساند. به دلیل همین فردگرایی افراطی و آشکار امکان تداوم ندارد و با مخالفت های مذهبی و اجتماعی روبروست.

ازدواج آزمایشی

این ازدواج به دو معنا مطرح است:

۱- ازدواجی است که در جوامع صنعتی مطرح می شود و به معنی ازدواج غیر قطعی و صرفا به منظور ارائه فرصت لازم برای شناسایی بیشتر و گرفتن تصمیم قطعی برای ازدواج دائم است. ۲- معنای دیگری که ازدواج آزمایشی دارد نوعی ازدواج است که در آن شرط قطعی شدن آن تولد فرزند می باشد. در اسلام نیز ازدواج غیر قطعی یا موقت وجود دارد و از جمله قوانین درخشان اسلامی محسوب می شود که برای جلوگیری از روابط نامشروع و حفظ صیانت جامعه از فحشاء وضع شده است. دراین نوع ازدواج زوجین می توانند بعد از شناخت بیشتر و کاملتر یکدیگر به عقد دائمی هم در آیند. هنگام عقد ازدواج موقت هر یک از طرفین می توانند دائمی شدن عقد ازدواج را مشروط بر هر شرطی که خلاف احکام الهی و خلاف مقتضای عقل نباشد جاری کنند. این شرط می تواند اموری مانند صحت زوجین از امراض، بچه دار شدن، رفتن به دانشگاه و … باشد.

ازدواج با ارواح

این نوع ازدواج رسمی خاص است که بر اساس آن زن بیوه با برادر یا یکی از خویشان شوهرش که فوت شده و فرزندی ندارد ازدواج می کند. فرزند یا فرزندانی که با این ازدواج به وجود می آیند صاحب دو پدرند پدر اصلی و پدری که بر اساس رسم جامعه، پدر اصلی او شمرده می شود. فرزند نام پدر غیر طبیعی را می یابد و پدر طبیعی و اصلی را برادر یا گاه عمومی نامد.