با دستگاه ادراری و اعضاء تناسلی آشنا شوید

دستگاه یا مجاری ادراری عامل خروج مواد زاند از خون و دفع آنها به شکل ادرار است مثانه کیسه یی است که ادرار را در خود جمع می کند. به تدریج که ادرار آن را پر می کند منبسط و بزرگتر می شود.

لوله ادراری با پیشابراه ادرار را در مردان از طریق ذكر، در زنان از طریق سوراخ کوچکی واقع در بین لب های مهبل به خارج می برد.

اعضاء تناسلی اندام های جنسی هستند. در مرد:

غده پروستات مایعی را می سازد که سلولهای دم دار بسیار ریزی و هستند و با تخمك زن ترکیب می شوند و آن را بارور می سازند.

در زن:

کلیتوریس (چوچوله): قسمت حساسی است که تا حدودی به ذكر كوچك شباهت دارد. سوراخ ادرار، دهانه ئي که ادرار از آن خارج می شود. فرج یا دهانه مهبل با مجرای زایمان.

ناراحتی های مجاری ادراری

بیماری های مجاری ادراری مختلف و متعدد است و همیشه به سادگی تشخیص داده نمی شوند. بعضی از آنها شدید نیستند در حالیکه بعضی دیگر ممکن است بسیار خطرناك باشند. شکل خطرناك آن ممکن است با علائم ملایم شروع شود. غالبا تشخیص این بیماری ها از یکدیگر تنها با استفاده از چنین کتابی دشوار است و ممکن است معلومات و آزمون های ویژه ای مورد نیاز باشد. در این موارد در صورت امکان از بهداشت يار یاری بخواهید.

بیماریهای شایعی که سبب دشواری دفع ادرار می شوند عبارتند از:

1. عفونت های مجاری ادراری که از راه تماس جنسی سرایت پیدا نمی کند.

٢. سنگهای کلیه.

٣. اختلال پروستات (در اثر بزرگ شدن غده پروستات ادرار بدشواری عبور می کند . اغلب در مردان مسن مشاهده میشود.)

۴. سوزاك (دشواری عبور ادرار و درد ناشی از آن؛ نوعی بیماری عفونی است که در اثر آمیزش جنسی انتقال پیدا می کند.)

۵. در بعضی نقاط دنیا آلودگی به شیستوزومیاز رایج ترین علت پیدایش خون در ادرار است. این موضوع همراه با سایر آلودگی های انگلی مورد بحث قرار گرفته است.

عفونت های مجاری ادراری که در اثر آمیزش جنسی انتقال نمی یابند.

بسیاری از آنها به عفونت های ساده مجاری ادراری مبتلا هستند. این عفونت ها در مردها به مراتب کمتر شایع است. گاهی اوقات تنها علائم عبارتند از: ادرار همراه با درد و احتیاج به ادرار کردن مداوم. سایر علائم رایج عبارتند از وجود خون در ادرار و درد در قسمت پائین شکم درد در قسمت پائین با مبانی پشت که غالية به اطراف پهلوها و به زیر دنده ها می رسد. همراه با تب نشان میدهد که بیماری شدیدتری در کار است درمان:

• خوردن آب بمقدار زیاد. بسیاری از عفونت های ساده مجاری ادراری تنها با خوردن مقدار زیادی آپ قابل درمان است و نیازی به مصرف دارو نیست. (اما چنانچه بیمار نتواند ادرار کند با دچار تورم دست ها و صورت باشد خوردن زیاد آب جایز نیست.)
• چنانچه شخص با خوردن آب زیاد بهبود نمی یابد و با تب دارد. قرص های سولفاميد. آمپی سیلین. با تتراسیکلین باید مصرف شود، باید در مورد مقدار مصرف و موارد احتیاط این داروها دقت زیادی شود. برای مهار کردن کامل عفونت شاید لازم باشد دارو به مدت ده روز با بیش تر مصرف شود. در طی مصرف داروهای مزبور، به ویژه سولفامیدها، بیمار باید به خوردن مقدار زیادی آب ادامه دهد.
• چنانچه بیمار به سرعت بهبود نیابد باید از پزشك یاری بخواهید.

سنگهای کلیه و یا مثانه:

علائم:

• اولین علامت، درد تند و شدید در قسمت تحتانی پشت، پهلو و قسمت پائین شکم و با در قاعده ذکر در مردان است.
• گاهی اوقات لوله ادراری مسدود می شود به طوری که شخص به سختی ادرار می کند یا اصلا نمی تواند ادرار کند. در این موارد هنگامی که شخص شروع به ادرار می کند فطرات خون بیرون می اید.
• ممکن است همراه با سنگ کلیه و مثانه، عفونت مجاری ادراری نیز وجود داشته باشد.

درمان:

• همانند عفونت مجاری ادراری است که در صفحات قبل ذکر شد.
• همچنین آسپیرین با يك داروی ضد درد دیگر و يك داروی آنتی اسپاسموديك تجویز کنید.
• بیمار در حالیکه دراز کشیده است سعی به ادرار کردن کند. این حرکت گاهی اوقات موجب می شود سنگ در داخل مثانه بغلطد و دهانه مجاری ادراری را باز کند.
• در موارد شدید از پزشك یاری بخواهید. گاهی اوقات نیاز به جراحی است.

بزرگ شدن غده پروستات:

این بیماری بیشتر در مردان مسن دیده می شود، و در اثر تورم غده پروستات واقع در بین مثانه و لوله ادراری (پیشابراه) ایجاد می شود.

• شخص مبتلا دچار دشواری ادرار کردن و گاهی دشواری حرکت روده ها است. ادرار ممکن است و به صورت چکه چکه بیرون آید یا به طور کامل بند بیابد. گاهی اوقات بیمار به مدت چندین روز قادر به ادرار کردن نیست.
• وجود تب نشانه این است که عفونت مجاری ادراری نیز وجود دارد.

درمان بزرگ شدن پروستات

• چنانچه شخص نتواند ادرار کند باید در تشتی حاوی آب گرم بنشیند به این صورت:
• چنانچه این عمل مفید نباشد ممکن است نیاز به سوند باشد.
• در صورت وجود نب يك آنتی بیوتیك مانند آمپی سیلین با تتراسیکلین به کار ببرید. و به پزشك مراجعه کنید. در موارد شدید یا مزمن ممکن است به جراحی نیاز پیدا شود.

تشخیص سوزاك از ناراحتی های پروستات بسیار مهم است، زیرا در سوزاك هم ادرار بسختی بیرون می آید، در پیرمردان بیشتر احتمال می رود که نورم پروستات باشد. اما در يك جوان – بویژه اگر بتازگی تماس جنسی با شخص مبتلا به سوزاك داشته باشد (در طی چند روز یا چند هفته اخیر ) – احتمالا سوزاك است.

بیماریهائی که در اثر آمیزش جنسی انتقال می یابند. (بیماری های مقاربتی) سوزاك (سوزنك)

معمولا این بیماری با آمیزش جنسی انتقال پیدا می کند. (بیماری مقاربتی).

علائم:

در زن ها:

• در ابتداء اغلب هیچ علامتی وجود ندارد (ممکن است هنگام ادرار کمی احساس درد کند یا ترشحات کمی از مهبل خارج شود).
• چنانچه زن آبستن مبتلا به سوزاك، قبل از زایمان درمان نشود عفونت ممکن است به چشم های نوزاد راه یابد و او را نابینا کند.

در مردها:

• درد هنگام ادرار در مجاری ادراری
• ترشح قطره های چرك از ذكر.
• به سختی ادرار کردن (گاهی اوقات ادرار و به طور کامل بند می آید).
• تب (گاهی اوقات).

بعد از چند ماه با چند سال:

• درد در قسمت تحتانی شکم بیماری التهابی لگن.
• اختلالات قاعدگی.
• ممکن است بیمار عقیم شود.
• ناراحتی های دیگر.

بعد از چند ماه یا چند سال:

تورم و سفتی و حساسیت در یك زانو مفاصل دیگر، با ناراحتی های بسیار دیگر.

در مردان اولین علائم سوزاك ۲ تا 5 روز دو یا سه هفته یا بیشتر) بعد از آمیزش جنسی با يك فرد مبتلا ظاهر می شود. در زنان ممکن است سال ها بگذرد تا علائم خود را نشان بدهند. ولی حتی اگر زن مبتلا علائمی نیز نداشته باشد می تواند چند روز بعد از ابتلاه، عفونت را به دیگری منتقل کند.

درمان سوزاك

• تزریق پروكائين پنی سیلین به مقدار 8/4 میلیون واحد در يك زمان. نیمی از این مقدار را در هر كفل تزریق کنید (به صفحه ۳۵۰ مراجعه کنید). باید حتما پروكائين پنی سیلین به کار برد نه پنی سیلین کریستالیزه چنانچه بروبنیسید در اختیار دارید، نیم ساعت قبل از تزریق پنی سیلین، به گرم از آن را برای بیمار تجویز کنید. در صورت عدم دسترسی به پنی سیلین آیا چنانچه به نظر می رسد مؤثر واقع نمی شود) از تتراسیکلین استفاده کنید. در ابتدا۶ کپسول ۲۵۰ میلی گرمی را در يك زمان سپس ۲ کپسول ۲۵۰ میلی گرمی را ۴ بار در روز به مدت چهار روز مصرف کنید.
• چنانچه تتراسیکلین نیز مؤثر واقع نشد ( په مقاومت میکروبی آنتی بیوتیكها ص ۵۸ مراجعه شود) استرپتومایسین را آزمایش کنید.
• چنانچه بیمار نتواند ادرار کند. باید در حالیکه در تشت حاوی آب گرم نشسته است سعی کنند ادرار کند. چنانچه باز دشواری ادرار وجود داشت باید مثانه را به كمك سوند تخلیه نمود. از پزشك كمك بخواهید.
• چنانچه مرد بعد از مبتلا شدن به سوزاك با همسرش نزدیکی کند زن نیز باید تحت درمان قرار بگیرد. حتی اگر همسرش هيج علامت بیماری از خود نشان ندهد احتمالا آلوده است. چنانچه در همان زمان درمان نشود دوباره بیماری را به شوهر منتقل می کند.
• چشم های نمام نوزادان پس از تولد باید در مقابل سوزاك و کوری احتمالی با استفاده از قطره چشمی نیترات نقره محافظت شود.
• هر کسی که با مرد مبتلا به سوزاك نزدیکی کرده باشد، به ویژه همسر مردهائی که آلوده شده اند نیز باید تحت درمان قرار بگیرند.

دقت: يك مرد مبتلا به سو زاك ممکن است بدون این که بداند دچار سفلیس نیز باشد. گاهی اوقات بهتر است پیش تر رفته و سیفلیس را نیز به طور کامل درمان کنیم. زیرا درمان سوزاك ممکن است از بروز اولین علائم سیفلیس پیشگیری کند، اما ممکن نیست آن را درمان کند.

سیفلیس:

سیفلیس بیماری رایج و خطرناکی است که از طریق آمیزش جنسی از یك شخص به شخص انتقال می یابد.

• اولین علامت معمولا زخمی است که شانکر نامیده می شود و ۲ تا ۵ روز بعد از آمیزش جنسی با فردی که مبتلا به سیفلیس است بروز می کند. شانکر ممکن است شبیه کورك، تاول یا زخم سر باز باشد و معمولا در ناحیه تناسلی مرد یا زن (در موارد کمتری در روی لب ها، انگشتان، معقد با دهان) ظاهر می شود. این زخم دارای تعداد بسیار زیادی میکروب است که به سادگی به شخص دیگر منتقل می شود.
• زخم سیفلیس معمولا درد ندارد و چنانچه در داخل مهبل باشد زن مبتلا ممکن است نداند دچار سیفلیس است ولی به آسانی می تواند دیگران را آلوده سازد.
• زخم سیفلیس تنها چند روز دوام دارد و خود به خود بدون درمان ناپدید میشود. ولی بیماری پیوسته در داخل بدن توسعه پیدا می کند.
• بعد از چند هفته با چند ماه گلودرد، نسب ملایم، زخم های دهان با تورم مفاصل پیدا می شود و یا یکی از علایم زیر بر روی پوست ظاهر می شود.

همه علائم مزبور معمولا خود به خود ناپدید می شوند و در این حال شخص مبتلا غالبا فکر می کند که خوب است ولی در حقیقت بیماری در حال توسعه و پیشرفت است، سیفلیس چنانچه بطور مناسب درمان نشود همه نقاط بدن را فرا می گیرد و بیماری قلبی، فلج، اختلال مشاعر و اختلالات بسیار دیگری به وجود می آورد.

دقت: چنانچه دانه های ویژه با بیماری پوستی نامعلومی چند روز یا چند هفته بعد از بروز ناول یا زخم پر روی اعضاء تناسلی ظاهر شود شخص ممکن است دچار سیفلیس باشد. اگر در این مورد تردید وجود دارد به پزشک مراجعه کنید.

درمان سیفلیس:

• تزریق پرو کانین پنی سیلین ۱ میلیون واحد در روز به مدت ۱۲ روز. برای اینکه سیفلیس بطور کامل درمان شود بیمار باید حتما ۱۲ روز کامل تحت درمان قرار بگیرد. افرادی که به پنی سیلین آلرژی دارند یا با آن بهبود می یابند می توانند ۲ کپسول ۲۵۰ میلی گرمی تتراسیکلین را ۴ بار در روز به مدت ۱۰ روز بخورند .
• چنانچه احتمال برود شخصی دچار سیفلیس است باید فورا به بهداشتيار مراجعه کند. ممکن است آزمایش های ویژه خون لازم شود. چنانچه امکان انجام این آزمونها نباشد شخص مزبور باید حتما نحت درمان سیفلیس قرار بگیرد، انجام آزمون های خونی ویژه ممکن است ضروری شود.
• هر کسی که با شخصی نزدیکی داشته است که ابتلا او به سیفلیس ثابت شده است نیز باید درمان شود خصوصا زن و شوهر افراد مبتلا به سیفلیس.

خيارك: بزرگ شدن عقده های لنفاوی در کشاله ران (لنفوگرانولوما و نرئوم)

علائم:

• در مرد: برآمدگی های بزرگ و تیره رنگ در کشاله ران که بعد از آن جرك بیرون می آید.
• در زن: در گره های لنفاوی اختلالی مشابه مرد رخ می دهد و با زخم های دردناك ترشح دار در معقد.

درمان:

• به بهداشت بار مراجعه کنید.
• تجویز کپسولهای ۲۵۰ میلی گرمی تتراسیکلین، یك یا در کپسول ۴ بار در روز به مدت ۲ هفته.
• خودداری از هرگونه آمیزش جنسی تا بهبودی كامل زخم ها.

چگونه از انتقال بیماریهای مقاربتی به افراد دیگر پیشگیری کنیم؟

۱, درمان فوری مبتلایان: همه افراد مبتلا به این نوع بیماری باید فر را درمان شوند تا دیگران را آلوده نسازند. مبتلایان نباید تا ۳ روز بعد از پایان درمان آمیزش جنسی داشته باشند.

۲. آگاه کردن افراد دیگری که به درمان احتیاج دارند هنگامی که شخص متوجه می شود که مبتلا به یکی از اشکال بیماری های مقاربتی است باید فردی را که با وی آمیزش جنسی داشته است از این امر آگاه نماید تا فرد مزبور نیز درمان شود. مرد باید خصوصا زنی را که باار آمیزش جنسی داشته است از بیماری خود مطلع سازد زیرا چنانچه زن نداند که مبتلا به بیماری شده است می تواند آن را به دیگران منتقل نماید. نوزادان او ممکن است نابینا شوند و بزودی ممکن است عقیم یا بسیار علیل شود.

۳. احتیاط در مورد انتخاب افرادی که با آنها آمیزش جنسی دارید، فردی که با افراد مختلف و متعدد رابطه جنسی برقرار کند بیشتر در معرض ابتلا به این نوع بیماری ها است. به ویژه ناحشه خانه ها و مراکزی که به این منظور برپا شده است خطرناکند. به آنجا نرويدا هنگامی که به شهر می روید دچار وس.وسه رفتن به این مکان ها نشوید، استفاده از روکش (کاپوت، از بروز بیماری مقاربتی پیشگیری می کند (البته نه در تمام موارد)

۴. کمک به دیگران: دوستانی را که ممکن است دچار بیماری مقاربتی باشند وادار به درمان فوری کنید و به آنها گوشزد کنید که تا پایان درمان از هرگونه آمیزش جنسی خودداری کنند.

چگونه و در چه مواردی از سوند (لوله لاستیکی که ادرار را از مجاری ادراری خارج می کند) استفاده کنیم.

در چه مواردی نباید سوند را به کار ببریم و در چه مواردی باید سوند را به کار ببریم:

• هیچگاه سوند را به کار نبرید مگر اینکه مطلقا ضروری باشد و رساندن به موقع كمكهای پزشکی امکان نداشته باشد. سوند چنانچه با احتیاط هم به کار رود گاهی اوقات موجب عفونت خطرناك و یا آسیب مجرای ادراری می شود.
• اگر ادرار خارج می شود، از سوند استفاده نکنید.
• اگر شخص نمی تواند ادرار کند، از او بخواهید در يك تشت یا وان آب گرم بنشیند و سعی کند تا ادرار کند. فورا از داروهای توصیه شده برای درمان سوزاك یا ناراحتی پروستات) استفاده کنید.
• اگر مثانه شخص پر و دردناك است و نمی تواند ادرار کند یا علایم مسمومیت ناشی از احتیاس ادرار را نشان می دهد، فقط و فقط در این هنگام از سوند استفاده کنید.

علائم مسمومیت ادراری (اورمی با پیدایش اوره در خون):

• تنفس بونی شبیه ادرار دارد
• پا و صورت متورم است
• استفراغ، اضطراب و حواس پرتی۔

توجه : افرادی که به دشواری ادرار، بزرگی پروستات با سنگ کلیه مبتلا شده اند باید يك سوند خریداری کنند تا در موارد فوری در دسترس داشته باشند.

نکته مهم:

چنانچه شخص علائم مسمومیت ادراری از خود بروز دهد، نگذارید که همه ادرار فورا خارج شود بلکه آن را به آهستگی کم کم و در عرض بك یا دو ساعت خارج کنید.

گاهی اوقات زنها بعد از زایمان دچار اختلال در مجاری ادراری می شوند و احتیاج به سوند گذاری دارند. روش سوند گذاری مشابه مردان است ولی مجرای ادراری زنها به مراتب کوتاه تر است.