سرماخوردگی در کودکان

راهکارهایی برای رفع سرماخوردگی کودکان

ویروس سرماخوردگی و میکرو بھائی که مولد عوارض ثانوی آنست

فرزند شما ممکن است ده مرتبه بیشتر از مجموع امراض دیگری که احتمال ابتلای بانها را دارد بسرماخوردگی مبتلا شود . تا امروز ما فقط تا اندازه ای از مرض سرماخوردگی اطلاع داریم. سرماخوردگی بعلت دویروس فیلترا بلا، ایجاد میشود. ویروس سرماخوردگی آنقدر کوچک و ریز است که می تواند از چینی بدون لعابی (یعنی صافی) عبور کند، آنقدر کوچک و ریز است که نمی توان آن را با میکروسکبهای معمولی دید . امروزه عقیده اطباء بر آنست که این ویروس فقط میتواند باعث سرماخوردگی خفیفی توأم با ترشحات زلال بینی شود و احتمالا خراشیدگی و درد مختصری در گلو ایجاد نماید . اگر درد بان آن اتفاق دیگری رخ ندهد، سرماخوردگی در ظرف سه روز بهبود می یابد. ولی غالبا اتفاقات دیگری روی می دهد. ویروس سرماخوردگی درجه مقاومت بینی و گلو را کم میکند، بطوریکه میکروبهای خطر ناک دیگری مانند استرپتوکوک، پنوموکوک و باسیل انفلوانزا؟ فرصت رشد و نمو پیدا خواهند کرد. این میکرد بهای اخیر بنام «مهاجمین ثانوی، معروفند. این میکروبها طی ماه های زمستان و بهار غالبا در گلوی اشخاص سالم زندگی میکنند و بعلت کفایت مقاومت بدن قادر به آزار رساندن و تولید ناخوشی نمیباشند . فقط بعد از آنکه ویروس سرماخوردگی مقاومت بدنرا تقلیل داد این نوع میکروبها فرصت تکثیر و انتشار پیدا میکنند و باعث ایجاد برونشیت ، سینه پهلو ، گوش درد و سینوزیت میکردند. بهمین دلیل است که پرستاری و مواظبت دقیق طفلی که مبتلا بسر خوردگی است لازم میباشد.

بهترین راه جلوگیری از ابتلاء بسرماخوردگی آنست که از شخصی که دچار سرماخوردگی شده است اجتناب کنید.

مقاومت بدن نسبت به سرماخوردگی

بسیاری از مردم معتقدند که وقتی خسته میشوند یا لرز و چندش می کنند برای ابتلاء بسرماخوردگی استعداد بیشتری پیدا میکنند، ولی این مطلب تاکنون ثابت نشده است . اگر هر شخصی با گردش روزانه و منظم خود در هوای سرد مقاومت بدنش را نسبت بسرما بیشتر کند ، کمتر استعداد سرماخوردن پیدا خواهد کرد. یک کارمند بانک وقتی بیرون میرود خیلی زودتر از یک هیزم شکن سرما میخورد. بهمین دلیل است که تمام کودکان در هر سنی که باشند باید در فصل زمستان چند ساعت در روز در هوای آزاد تنفس کنند و در اطاق سرد بخوابند. همچنین بهمین دلیل است که کودکان در موقع بیرون رفتن نباید زیاد لباس بپوشند و یا در موقع خوابیدن نباید روی خود را زیاد بپوشانند.

هوای منازل و آپارتمانهائی که در فصل زمستان خیلی خشک و گرم است باعث خشکی و از بین رفتن طراوت مخاط بینی و گلو می شود و این امر نیز بنوبه خود مقاومت بدنرا در مقابل میکروبها تقلیل میدهد . هوای اطاقی که حرارتش ۲۴ درجه سانتیگراد باشد ، فوق العاده خشک خواهد بود . بسیاری از مردم خیال میکنند با قرار دادن لگن آب روی شوفاژ یا بخاری ، هوای اطاق را مرطوب میکنند ، ولی این طریقه کاملا بی ثمر و بدون نتیجه است. بهترین راه مرطوب نگاهداشتن هوای اطاق در فصل زمستان آنست که حرارت اطاق در حدود ۲۱ درجه و یا پائین تر نگاهداشته شود (بهتر است همیشه هدف ۲۰ درجه باشد زیرا در اینصورت نگرانی شما از بابت مرطوب نگاهداشتن هوای اطاق لازم وضروری نخواهد بود، یک میزان الحرار؛ خوب و قابل اعتماد برای نصب در داخل اطاق بخرید، در موقع خریدن دقت کنید که میزان الحراره ای که میخرید با بهترین نوع آن قابل مقایسه باشد . انواع ارزان قیمت آن ممکن است مقدار حرارت را یکی دو درجه اشتباه نشان دهد و در اینصورت چیز بی فایده و بی مصرفی خواهد بود . بعد خود را عادت دهید روزی چند مرتبه بمیزان الحراره نگاه کنید . هر وقت حرارت اطاق از ۲۰ درجه تجاوز میکند، بخاری با شوفاژ را خاموش کنید . در اوایل اینکار بمنزله وظیفه دشواری خواهد بود، ولی بعد از آنکه چند هفته در اطاقی با حرارتی کمتر از ۲۱ درجه زندگی کردید ، بدن شما بأن معتاد خواهد شد و پس از آن چنانچه درجه حرارت بالاتر رود و اطاق گرمتر گردد . بدون نگاه کردن بمیزان الحراره احساس گرمی ناراحت کننده ای خواهید کرد.

تأثیر رژیم غذایی در مقاومت بدن نسبت بسرماخوردگی چیست ؟ طبیه بور طنای باید رژیم غذایی متعادل داده شود ولی دلیلی در دست نیست که طفلی که از رژیم غذایی متعادل و متنوعی بهره مند است ، اگر از یک نوع غذا کمتر و از نوع دیگری بیشتر تناول کند ، کمتر دچار سرماخوردگی خواهد شد.

در مورد ویتامین ها چطور ؟ البته راست است که شخصی که فقط مقدار بسیار قلبای ویتامین A از راه غذا دریافت میکند، بیشتر مستعد سرماخوردگی و عفونتهای دیگر می باشد لیکن این خطر شامل طفلی که از رژیم غذایی خوب و شایسته ای برخوردار است نمی شود : زیرا در شیر ، کره ، تخم مرغ و سبزیها بمقدار فراوانی ویتامین A وجود دارد.

عقیدۂ جمعی بر آنست که طفلی که بعلت کمبود ویتامین D دچار راشیتیسم کشته است بیشتر مستعد ابتلا بعوارض سرماخوردگی ، از قبیل برنشیت میباشد. ولی اگر طفلی راشیتیسم نداشته باشد و بقدر کفایت ویتامین D نیز دریافت نماید ، دلیلی در دست نیست که ثابت نماید که اگر مقدار بیشتری ویتامین D بار بدهیم کمتر گرفتار سرماخوردگی خواهد شد . مقدار ویتامین C در رژیم غذایی باید بقدر کفایت باشد.

تأثیر سن در سرماخوردگی

اطفال در سنین بین دو و شش سالگی بیشتر بسرماخوردگی مبتلا می شوند و مدت آن هم طولانی تر بود. بیشتر به وارض ثانوی آن دچار خواهند شد. (در مناطق شمالی امریکا که سردسیر است ، حد متوسط ابتلاء بسرماخوردگی برای هر طفل ، هفت مرتبه در سال میباشد و در خانواده هائی که اطفال دیکر آنها بمدربه میروند این رقم حتی بیشتر از این است.) بعد از شش سالگی، تکرار و شدت سرماخوردگی تقلیل می یابد. احتمال دارد که سرماخوردگی یک طفل نه ساله نصف مدت سرماخوردگی همان طفل در شش سالگی و در دوازده سالگی نصف نه سالگی طول بکشد . دانستن این مطلب برای والدینی که فرزند خردسال آنها همیشه ناخوش بنظر میرسد باید تسلی دهنده و امیدوار کننده باشد.

تأثیر روحیه در سرماخوردگی

متخصصین امراض روانی اعتقاد مسلمی دارند که بعضی از کودکان و بزرگسالان در مواقعی که عصبانی میشوند و یا مغموم و غصا۔ دارند بیشتر مستعد سرماخوردگی میباشند . من پسر بچه شش ساله ایرا بخاطر می آورم که چون نمی توانست در درس قرائت با سایر دانش آموزان کلاس برابری کند نسبت بمدرسه فوق العاده احساس نگرانی و ناراحتی می کرد . این طفل تا چند ماه همیشه صبح روزهای دوشنبه دچار سرفه میشد. شاید شما خیال کنید که او تمارض میکرد ولی قضیه باین سادگیها نبود . زیرا سرفه های او سرفه خشک و زور کی نبود، بلکه سرفه شدید و واقعی بود . با گذشت روزهای هفته یکی پس دیگری، بتدریج از شدت سرفه کاسته میشد بطوریکه تا روز جمعه بکلی بهبود می یافت، ولی یکشنبه غروب یا دوشنبه صبح مجددا عود میکرد. البته این قضیه به مطلب مرموز و عجیب و غریبی نیست، زیرا ما بخوبی میدانیم که مثلا دستهای شخص در موقع عصبانیت ممکن است سرد شود و عرق سردی بر پیشانی او بنشیند و با شخص ورزشکاری قبل از شروع مسابقه گرفتار اسهال گردد . بنابراین بخوبی امکان دارد که نگرانی و عصبانیت ، گردش خون را در بینی و گلو آنچنان تحت تأثیر قرار دهد که میکر و بها فرصت بهتری برای تکثیر و نشو و نما داشته باشند.

تماس داشتن با سایر اطفال

عامل دیگری که در سرماخوردگیهای مکرر طفل مؤثر است، بازی های دسته جمعی اطفال و بخصوص باز بهائی است که در اطاق و یا در محل های سر پوشیده انجام میشود . یک طفل معمولی و تنها که در مزرعه دور افتاده ای زندگی میکند بعلت آنکه کمتر در معرض تماس با ویروس سرماخوردگی قرار میگیرد کمتر سرما می خورد ، در حالیکه دفعات سرماخوردگی یک طفل معمولی که به کودکستان یا دبستان میرود ، با وجود آنکه مدرسه نهایت دقت را مبذول میدارد تا در هر طفلی که علائم سرما۔ خوردگی دیده شد اجازه ورود بمدرسه را نداشته باشد و در منزل استراحت نماید، بسیار زیاد است . هر شخصی احتمالا می تواند کسالت سرماخوردگی خود را لااقل یک روز قبل از بروز علائم آن در خود ، بدیگران منتقل نماید و گاهی می تواند بدون اینکه هرگز علائم سرماخوردگی در او ظاهر شود حامل ویروس سرماخوردگی باشد و آنرا بدیگران انتقال دهد. عده ای از اطفال با وجود تماس و معاشرت با اشخاصی که سرما خورده اند بندرت دچار سرماخوردگی میشوند . این اطفال از این حیث بچه های بسیار خوشبختی هستند.

آیا میتوان انتشار عفونت را در خانوادهای کنترل کرد؟

سرماخورد – گپهایی که در داخل خانواده ها منتشر میشود غالبا از طریق ابتلاء اطفال خردسال است که ممکن است گاهی شدید یا خفیف باشد ، مخصوصا اگر منزل کوچک باشد و همه افراد خانواده اجبارا در یک اطاق زندگی کنند انتشار عفونت سریع تر خواهد بود. ویروس سرماخوردگی و میکروب سایر عنونتها نه فقط از طریق عطسه و سرفه ، تعداد زیاد ، از شخص بشخص دیگر منتقل می شود، بلکه بمقدار نسبه زیادی از راه تنفسی شخصه مریض در هوای اطاق پراکنده میشود. آزمایش های متعددی ثابت کرده است که گذاشتن ماسک تنزیی روی دهان و بینی مانع انتشار میکروبها در هوا نمیشود . منظور از تمام این صحبت ها آنست که ماسک بستن مادر و جدا نگاهداشتن اطفال از یکدیگر تأثیر چندانی در جلوگیری از انتشار منو نت نخواهد داشد. البته اطفال شیر خوار کمتر سرما میخورند . ولی شاید اهمیت داشته باشد که مادر (مخصوصا اگر مبتلا بگلودرد باشد) بمنظور جلوگیری از انتقال و انتشار تعداد کثیری از میکروبها ، از عتلسه و سرفه کردن و نفس کشیدن در مقابل صورت طفل اجتناب نماید و قبل از دست زدن باشیائیکه بدهان طفل گذاشته میشود از قبیل گودی قاشق ، دهانه سر پستانک با غذا دادن بطفل با انگشت خود و غیره دستهای خود را با آب و صابون خوب بشوید.

در بعضی موارد خاص، محافظت فوق العاده دقیق طنل شیر خوار با طفل خردسالی که ناتوان وضعیف و مخصوصا مستعد ابتلاء بعفونت باشد ممکن است مفید واقع گردد ، بشرط آنکه اولا منزل آنقدر بزرگ باشد که بتوان طفل را در اطاق مجزائی نگهداشت و درهای آنرا بست ثانیا شخص بزرگسالی که فاقد علائم هر نوع بیماری باشد و بتواند از آن طفل پرستاری و مواظبت نماید وجود داشته باشد ، بهتر آنست که شخص بزرگسالی که با سایر افراد خانواده اختلاط و آمیزش دارد و بنابراین حامل مقدادی میکروب میباشد در اطاق طفل نخوابد و در موقعی که طفل احتباج بنوجه و مراقبت ندارد در اطاق او نماند.

اگر شخص غریبه ای (یعنی شخصی غیر از افراد خانواده) مظنون بسرماخوردگی با هر ناخوشی دیگری باشد ، باعزمی راسخ از ورود او باطاق طفل شیرخوار جلوگیری کنید و یا در موقعی که طفل را در درشکهاش در خارج از منزل گردش میدهید از نزدیک شدن چنین شخصی بدرشکه از فاصله چند قدمی ممانعت بعمل آورید. به او بگوئید که طبیب بشما دستور داده است که طفل از اشخاصی که دچار سرماخوردگی شده اند باید اجتناب کنند.

اما در مورد سرماخوردگی های مزمن بینی و سینوزیت چه باید کرد؟ اگر شخصی برای مدت دو هفته یا بیشتر دارای چنین عفونی باشد، دیگر مجزا کردن اطاق او از اطاق طفل چندان مهم نیست. معذالک من رعایت احتیاطهای ذیل را توصیه میکنم: دستها را بشوئید و در موقع دستکاری و پرستاری از طفل سر خود را بطرف دیگر برگردانید.

رادیوگرافی در سرفه های مزمن

هر کس در خانواده ای مبتلا بسرفه مزمنی شده باشد باید بوسیله طبیب معاینه گردد و از سینه او عکس برداری شود تا از عدم ابتلاء او بل اطمینان حاصل شود اهمیت این قانون مخصوصا در خانواده هائی که اطفال شیر خوار و خردسالی وجود دارد و یا انتظار تولد نوزادی میرود بیشتر میباشد. اگر شما صاحب طفل شیرخوار باخردسالی هستید و قصد دارید خدمتکار با پرستاری را استخدام نمائید ، قبل از اینکه او بعضویت خانواده شما در آید باید از سینه اش رادیوگرافی بعمل آید.

سرماخوردگی در اطفال شیر خوار (کمتر از یک سال)

اگر طفل شیر خوار شما در طی سال اول مبتلا بسرماخوردگی شود، باحتمال زیاد سرماخوردگیش خفیف خواهد بود . ابتدا ممکن است عطسه بزند و از بینیش آب زلال یا ترشحات لزجی خارج شود و بینیش مسدود گردد و ممکن است کمی سرفه کند ولی احتمالا تب نخواهد کرد . موقعی که ترشحات لزجی در بینیش جمع میشود و طفل فس فس میکند حس میکنید که ایکاش می توانستید بجای او بینیش را دفین، کنید . این ترشحات ظاهرا او را ناراحت نمیسازد. ولی اگر بینیش بعلت تجمع ترشحات غلیظی مسدود شود ، او را سخت ناراحت و عصبانی میکند و دائما کوشش میکند که دهان را ببندد ولی چون نمی تواند تنفس کند عصبانی میشود. انسداد و گرفتگی بینی ممکن است او را در موقع شیر خوردن از پستان مادر با بطری بشدت ناراحت سازد ، بطوریکه ممکن است گاهی بکلی از خوردن شیر امتناع نماید. «فس فس کردن و انسداد بینی را غالبا می توان بوسیله مکیدن ترشحات بینی با یک پو آر یا سرنگ گوش که دارای نوک نرم و صافی باشد باز کرد . برای این منظور ابتدا حباب پوآر را بفشارید ، سپس در همان حال نوک آنرا در بینی طفل قرار دهید و آنرا آزاد کنید تاپو آر از حالت فشردگی خارج شود.

رطوبت اضافی اطاق طفل (شماره ۶۴۶)، برای جلوگیری از انسداد بینی کمک مینماید . اگر انسداد بینی شدید باشد ، طبیب ممکن است قطره بینی تجویز نماید که قبل از شیر خوردن در بینی طفل چکانده شود. از جهات دیگر اشتهای طفل ممکن است خیلی کم نشود . سرماخوردگی معمولا در ظرف یک هفته بهبود خواهد یافت. گاهی اوقات سرماخوردگی طفل شیر خوار با وجود آنکه خفیف است مدتها طول میکشد.

البته سرماخوردگی طفل شیر خوار می تواند خیلی شدید باشد ، همچنین میتواند برونشیت و سایر عوارض ثانوی سرماخوردگی را تولید بنماید، ولی این حالات در طی سال اول کمتر از سال های بعدی مشاهده می شود . اگر طفل دچار سرفه های پشت سر هم یا عمیق شود یا در موقع سرفه کردن سینه اش خس خس کند ، ولو اینکه تب هم نداشته باشد باید بوسیله طبیب معاینه شود.

همچنین وقتی طفل سرماخوردهای بنظر مریض میرسد باید مورد معاینه طبیب قرار گیرد. بعبارت دیگر، طفل شیر خوار بدون اینکه تب داشته باشد، ممکن است حقیقه سخت مریض باشد.

سرماخورگی و تب در اطفال، بعد از دوره شیر خوارگی

بعضی از از اطفال بزرگتر نیز بهمان سرماخوردگیهای خفیف دوران شیر خواری مبتلا می شوند: یعنی سرماخوردگی آنها بدون تب بوده و گرفتار عوارض آن نمی گردند ، ولی ..ولا . وقتی که طفل به یک بادوسالگی رسید شدت سرماخوردگی و گاودردش نسبت بدوره قبلی تفارثه بکند. جریان آن بطور کلی از این قرار است : طفل دو سالهای صبح حالش خوب است ، موقع ناهار کمی خسته بنظر میرسد و اشتهایش نسبت بروزهای قبل کمتر میشود ، موقعی که از خواب بعد از ظهر بیدار می شود قدری کسل بوده بهانه گیری میکند و مادرش متوجه میشود که نفل قیدی گرم است ، مادر درجه حرارت طفل را اندازه می گیرد و می بیند که ۳۹ درجه است. تا وقتی طبیب بر بالین طفل حاضر شود حرارت به ۴۰ درجه میرسد. گونه های طفل « گل انداخته، و چشمهایش خسته و سنگینی است ، معذالک طفل چندان مریض بطر أمیر صد . طفل ممکن است اصلا شام نخورد بافقط کمی غذا میل کند ، علائم سرماخوردگی در او نیست و طبیب هم بغیر از قرمزی مختصر گلو علامت قطعی و هم دیگری در او پیدا نمی کند. روز بعد طفل ممکن است مختصری تب کند و ضمنا بینیش شروع با بریزی نماید، گاهگاهی ممکن است سرفه کند. از این ببعد کسالت طفل فقط سرماخوردگی خفیفی است که از دو روز تا دو هفته ممکن است طول بکشد.

گاهی اوقات ممکن است تغییراتی در حالت نمونه ای که در فوق بیان شد پیدا شود گاهی اوقات هنگامی که تب بسرعت بالا میرود طنل دچار استفراغ می شود. اگر مادرش بارز نادرست و غیر عاقلانه ای کوشش نماید که طفل در موقع ناهار بیش از آنچه مبل دارد غذا بخورد، احتمال استفراغ واقعا بیشتر خواهد بود. ( همیشه هنگامی که طفل الهار بی اشتهائی و بی میلی نسبت بغذا می کند . حرف او را بپذیرید. گاهی اوقات قبل از اینکه علائم سرماخوردگی ظاهر شود ، طفل ممکن است ابتدا چند روز تب کند. یکی از عللی که در ابتدای شروع کسالت از بینی آبریزی نمی شود آنست که تب باعث خشکی بینی می شود.. گاهی اوقات تب فقط یکی دو روز طول می کشد سپس بدون اینکه آبریزی از بینی با سرفه جای آنرا بگیرد قطع می شود. در این صورت طبیب ممکن است اسم این حالت را گریپ با آنفلوانزا بگذارد این اصطلاحات معمولا برای حالاتی بکار می رود که علائم موضعی از قبیل آبریزی از بینی یا اسهال در کار نباشد، بلکه فقط علائم عمومی ( از قبیل تب با بی حالی و کوفتگی شدید عمومی در سراسر بدن) وجود داشته باشد. شما گاهی اوقات نسبت باین تب یک روزه که نوعی از سرماخورکی است و از پیشرفت آن جلوگیری بعمل آمده است مشکوک می شوید. طفل بعد از آنکه تبش قطع گردید تا یکی دو روز کاملا سالم و تندرست . به نظر می رسد، ولی پس از آن موقعی که در هوای سرد بیرون برده می شود ناگهان شروع به آبریزی از بینی و سرفه می نماید.

منظور من از این بیانات آنست که بدانید سرماخوردگی اطفال بزرگتر از یک سال غالبا با تب شدید ناگهانی شروع میشود تا اگر چنین اتفاقی رخ داد دچار وحشت و هراس نگردید البته هروقت فرزند شما دچار کسالتی همراه با تب می گردد باید همیشه با ملبیب خود در این باره مشورت نمائید زیرا گاهی ممکن است مرض و عفونت خطرناکی در کار باشد.

وقتی طفل به پنج یا شش سالگی می رسد ، باحتمال زیاد شروع سرماخوردگیهایش مجددا بدون تب خواهد بود.

بالا رفتن تب بعد از آنکه سرماخوردگی رو به بهبود است کاملا با تبی که در مقدمه سرماخوردگی پیدا می شود فرق دارد. چنین تبی معمولا دلالت بر آن دارد که سرماخوردگی در سراسر بدن منتشر شده با شدت یافته است است . این وضع الزاما سخت و خطرناک نمی باشد . فقط باید توجه داشت که طبیب مجدده طفل را معاینه کند تا اطمینان حاصل شود که گوشها، ریه ها و بر نشها و دستگاه ادراری کماکان سالم می باشد.